اسارت قانون سقط درمانی در چنبره بروکراسی

براساس این خبر که از سوی خبرگزاری فارس اعلام شده، هنوز نیمی از زایمان‌هایی که می‌تواند به مرگ مادر و جنین منجر شود، به‌خاطر اقدام دیرهنگام تا 9 ماهگی ادامه می‌یابد، مگر این‌که پروسه سقط به شکل غیر قانونی انجام شود.

در قوانین اسلامی درباره زمان ولوج روح در جنین زمان‌های مختلفی از سوی فقها و اندیشمندان اسلامی ارائه شده، اما معمولا زمان ولوج روح در کتب فقهی و روایی بین 4 ماه و نیم یا 5 ماهگی یا محسوس شدن حرکات جنین توسط مادر تعبیر شده است.

در حال حاضر طبق قانون مصوب مجلس شورای اسلامی در سال 1384 سقط‌درمانی با تشخیص قطعی 3پزشک متخصص و تأیید پزشکی قانونی، قبل از ولوج روح (4 ماه) و با رضایت زن مجاز شناخته شده است.

اما به‌رغم این مصوبه و تلاش‌های انجام شده برای قانونی شدن سقط‌هایی که می‌تواند از مرگ مادر یا جنین جلوگیری کند، هنوز آگاهی و استفاده از این قانون برای نیمی از زنان باردار منتفی است.

رئیس مرکز تحقیقات پزشکی قانونی با تأکید بر لزوم مراجعه بموقع افراد برای تقاضای صدور مجوز سقط‌درمانی به فارس می‌گوید: پزشکان باید در نخستین فرصت ممکن سلامت جنین را بررسی کنند، زیرا در صورت تأخیر در تشخیص، حتی در مواردی که اندیکاسیون (علت پزشکی) سقط‌درمانی وجود داشته باشد، با گذشت مدت زمان مجاز (قبل از 4 ماهگی)، امکان صدور مجوز سقط‌درمانی وجود ندارد.

در ایران براساس قانون مجازات اسلامی، سقط جنین برای حفظ جان مادر قبل از ولوج روح مجاز است و در سال 1376 بر اساس فتوای رهبر معظم انقلاب، اجازه سقط جنینِ مبتلا به تالاسمی ماژور قبل از ولوج روح و با مجوز پزشکی‌قانونی صادر شد.

همچنین در سال 1381 کمیته کشوری سقط جنین، آیین نامه‌ای با 49 مورد اندیکاسیون قطعی مادری و جنینی را برای سقط جنین پیشنهاد کرد و پس از آن در نگاه جامعه و مسوولان به این موضوع به عنوان یک مساله بهداشتی تغییر ایجاد شد.

در حال حاضر طبق قانون مصوب مجلس شورای اسلامی در سال 1384 سقط درمانی با تشخیص قطعی 3پزشک متخصص و تأیید پزشکی قانونی، قبل از ولوج روح (4 ماه) و با رضایت زن مجاز شناخته شده است.

درخواست بررسی و صدور مجوز سقط جنین باید تنها در ادارات کل پزشکی قانونی استان‌ها و نیز مراکز پزشکی قانونی شهرستان‌هایی که شرایط لازم در این خصوص با تأیید معاونت پزشکی و بالینی سازمان داشته باشند تا 4 ماه از زمان لقاح پذیرش شود.

رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور با اشاره به این‌که حضور زوجین با مدارک شناسایی معتبر و تکمیل فرم مربوط در پزشکی قانونی برای صدور مجوز سقط جنین الزامی است، ادامه می‌دهد: در صورت عدم حضور یا عدم دسترسی به پدر جنین یا وکیل وی استعلام مراجع ذی صلاح قضایی برای بررسی و صدور مجوز سقط جنین ضروری است.

احمد شجاعی می‌گوید: ارائه حداقل 3 مشاوره تخصصی در تأیید تشخیص و یک نوبت سونوگرافی با تعیین سن جنین ضروری است و مجوز سقط جنین باید عکسدار و با مشخصات کامل هویتی مادر صادر شود.

به گفته رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور طبق قانون سقط درمانی، سقط با تشخیص قطعی 3 پزشک متخصص و تأیید پزشکی قانونی مبنی بر بیماری جنین که به علت عقب افتادگی یا ناقص الخلقه بودن موجب حرج مادر است یا بیماری مادر که با تهدید جانی مادر توأم باشد، قبل از ولوج روح (4 ماهگی) با رضایت زن مجاز است و در این صورت مجازات و مسوولیتی متوجه پزشک مباشر نخواهد بود.

گذشته از مواردی نظیر بارداری‌های ناخواسته، فقر فرهنگی، ازدواج‌های نافرجام یا موقت و ترس از آبرو که سقط‌های غیر قانونی رادر پی دارد، مشکلات موجود برای اجرای قانون سقط درمانی و بخصوص ضعف و محدودیت‌های موارد مورد تایید برای سقط درمانی کار را به جایی رسانده است که وزیر بهداشت نیز چندی پیش نسبت به افزایش موارد سقط‌های غیرقانونی هشدار داد.سقط‌های غیرقانونی در مراکز غیر بهداشتی در حالی انجام می‌شود که این عمل عوارضی همچون پارگی رحم، نازایی ثانویه، خونریزی طولانی و سقط ناقص و گاه مرگ مادر را موجب می‌شود؛ مساله‌ای که وزیربهداشت هم آن را تایید کرده و نسبت به تداوم این روند هشدار داده است. به گفته دستجردی، انجام عمل سقط جنین، مراقبت‌های جدی می‌طلبد، چرا که کوچک‌ترین عارضه‌ای باعث عفونت و سقط عفونی و همچنین سوراخ شدن رحم می‌شود و خطر مرگ را در پی دارد.وی می‌افزاید: سقط جنین غیرقانونی گاهی حتی بیماری طولانی‌مدت و معلولیت را در پی دارد و یک عمر گریبانگیر مادر می‌شود.

مستوره برادران نصیری 
گروه جامعه