گمشدگان و کلید اسرار در راه ایرانی شدن

هفته گذشته یکی از سایت‌های خبری نوشت که تنها سینمای شهر خرمشهر تبدیل به تالار عروسی شده است؛ این در حالی است که سینماها نمی‌توانند تغییر کاربری بدهند. البته در این خبر نوشته شده بود که در ماه رمضان که سینما تعطیل است صاحب سینما برای رفع ضرر مالی این سینما را در اختیار مردم قرار داده تا از آن برای برپایی مراسم عروسی و مهمانی استفاده کنند! این خبر در حالی منتشر شد که بیشتر مردم می‌دانند که اولین سالن‌های سینما در ایران در استان خوزستان ساخته شد چون در آن زمان خارجی‌ها در پالایشگاه‌های نفت ایران کار می‌کردند و چون به سینما رفتن علاقه خاصی داشتند در اولین اقدام شروع به ساخت سینما در شهرهای خوزستان که در آن ساکن بودند، کردند. اولین سالن سینما را شرکت نفت در آبادان ساخت و به مرور در شهرهای خرمشهر و اهواز هم سالن‌سازی باب شد. مردم خوزستان از طریق همین سالن‌ها بود که با دنیای سینما آشنا شدند و دیدن فیلم یکی از بهترین تفریحات آنان شد اما امروزه که اکثر شهرهای ایران سالن سینما دارد و مردم با فرهنگ رفتن به سینما آشنا شده‌اند مردم خوزستان سینما ندارند و فقط بزرگ‌ترها می‌توانند خاطراتشان را از سینما رفتن و فیلم دیدن برای بچه‌ها بازگو کنند. چند سالی است که مدیران سینمایی داعیه نهضت سالن‌سازی را سر داده‌اند و می‌گویند که در شهرهای مختلف سالن سینما ساخته‌اند و فیلم‌های مناسبی را برای اکران در سینماها برای این شهرها ارسال می‌کنند، شاید، اما مدیران سینمایی، خوزستان را در فهرست نهضت خود ندیده‌اند چون اگر می‌دیدند شهرهای این استان نباید از داشتن سالن سینما و فیلم خوب محروم می‌شدند.

گمشدگان مردانه

بازار سریال‌های خارجی حسابی داغ است. سریال‌های پرطرفدار خارجی به شکل دی وی دی با عبور از مرزهای ایران دوبله و یا زیرنویس می‌شوند و به دست مردم می‌رسند. اکنون مردم ایران و علاقه‌مندان سریال‌های روز خارجی به راحتی می‌توانند سریال‌های مورد علاقه خود را از بازار قاچاق تهیه کنند. این سریال‌ها معمولا به شکل زیرزمینی زیرنویس می‌شوند و در روی زمین فروخته می‌شوند. یکی از این سریال‌های پرطرفدار که ایرانیان و بخصوص جوانان را شیفته خود کرده است سریال لاست است که با عنوان «گمشدگان» ترجمه شده است.

هفته گذشته خبر آمد که یکی از موسسات وابسته به شبکه رسمی نمایش خانگی تصمیم دارد این سریال را دوبله کرده و در فروشگاه‌های عرضه محصولات فرهنگی عرضه کند! همه آنهایی که این سریال را دیده‌اند می‌دانند که سریال گمشدگان قابل پخش از تلویزیون نیست و اگر قرار باشد به طور رسمی وارد شبکه نمایش خانگی شود باید تمام شخصیت‌های زن این سریال حذف شوند چون با پوشش و روابطی که دارند اصلا قابل نمایش نیستند و اگر زنان از این سریال حذف شوند چیزی از قصه گمشدگان باقی نمی‌ماند چون زنان در این سریال پای اصلی درام و اتفاقاتی هستند که لاست را دیدنی کرده‌اند. حالا معلوم نیست با کدام نظر کارشناسی شده موسسه‌ای که زیرنظر یک نهاد دولتی کار می‌کند تصمیم گرفته است این سریال را دوبله کرده و با حذف‌های اساسی آن را به بازار عرضه کند!؟

البته هفته‌های گذشته خبرهای جالب دیگری هم در رابطه با سریال لاست منتشر شد که یکی از آنها این بود که قرار است یک گروه ایرانی سریالی ایرانی بر اساس داستان و شخصیت‌های سریال لاست بسازد، به تعبیری قرار است گمشدگان ایرانی هم ساخته شود. جالب اینجاست که نوع تفکر شخصیت‌های این سریال و روابط آنها اصلا با نوع تفکر ایرانی جماعت جور در نمی‌آید که ایرانی‌ها خواسته باشند خودشان دست به کار شوند و سریالی مشابه بسازند. از طرفی برای ساخت سریالی مانند گمشدگان امکانات و خلاقیت زیادی لازم است که از شواهد چنین برمی‌آید که این امکانات فعلا در کشور ما موجود نیست. البته باید به ایرانیانی که هوس ساخت گمشدگان ایرانی را دارند این نکته را هم یادآوری کرد وقتی که سریالی خوب و کاملش موجود است لازم نیست دست چندمش هم ساخته شود، در کنار همه اینها بد نیست اشاره‌ای هم داشته باشیم به سریالی که بهمن ماه سال گذشته از شبکه تهران پخش شد و نویسنده و کارگردان آن بدون این‌که اشاره‌ای به سریال لاست داشته باشد بخش‌هایی از این سریال را کپی‌برداری و یا به اصطلاح ایرانی کرد و نشان مردم داد که در همان زمان واکنش بسیاری از مردم و منتقدان را در پی داشت.

سریال ترکی کلید اسرار یکی از سریال‌هایی است که چندین سال است از شبکه‌های مختلف تلویزیون به نمایش درمی‌آید و مخاطبان خاص خود را هم دارد. نویسندگان و کارگردانان ایرانی که پی به علاقه مردم به این سریال برده‌اند تصمیم دارند که شبیه سریال کلید اسرار را بسازند! با خواندن این اخبار این شائبه به وجود می‌آید که نکند خدای نکرده کفگیر درام‌نویسان ایرانی در یافتن سوژه به‌‌‌ته‌‌‌دیگ خورده که دست به دامان سریال‌های خارجی شده‌اند و می‌خواهند بر قامت آنها لباس ایرانی بدوزند...

جزئیات مهم است یا کلیات

شنبه شب هفته گذشته، حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت دهم به گفتگوی ویژه خبری شبکه 2 سیما آمد و درباره برنامه‌هایش در حوزه فرهنگ و هنر صحبت کرد، اما از کلیت صحبت‌های حسینی چنین برمی‌آمد که او هنوز به جمع‌بندی کلی درباره حوزه فرهنگ و هنر نرسیده است به همین دلیل بیشتر صحبت‌های او کلیاتی درباره این حوزه‌ها بود مثلا درباره سینما که یکی از مهم‌ترین شاخه‌های حوزه هنر است صحبت خاصی نکرد و بیشتر بحث وزیر درباره سالن‌سازی و شهرک‌سازی بود. سالن‌سازی همان‌طور که به آن اشاره شد به صورت جدی در دستور کار مدیران قبلی بوده است و شهرک‌سازی هم که مدت‌هاست شروع شده و سینماگران منتظر هستند مثلا شهرک سینمایی هشتگرد زودتر به بهره‌برداری برسد. حتی درباره بنیاد سینمایی فارابی هم که بازوی اصلی سینماست وزیر وارد جزئیات نشد و فقط گفت که قرار است اتفاقاتی در این بنیاد رخ دهد که به نفع سینماست. حسینی همچنین از سینماگران خواست که در حوزه کاری خود فعال‌تر عمل کنند. این دعوت شاید به این دلیل انجام شد که در چند روزی که حسینی به وزارت رسیده است سینماگران معروف و شاخص سینما با او دیداری نداشته‌اند و در جلساتی که تشکیل شده همان‌طور که در مطلب هفته گذشته توضیح داده شد بیشتر کسانی حضور داشتند که سالیان سال است دوست دارند در سینما فعالیت داشته باشند، اما نتوانسته‌اند. البته چند هفته پیش هم نمایندگان خانه سینما با وزیر دیدار داشتند و پیشنهادات خود را به وی دادند که وقتی این پیشنهادات علنی شد بسیاری از سینماگران آنها را غیرکارشناسی شده دانستند.

به‌هر حال وزیر جدید برای برنامه‌ریزی در امور فرهنگی و هنری به مشاوران کارآزموده نیاز دارد تا بتواند جزئیات این حوزه‌ها را درست کند و شکل کارآمدی به آن بدهد وگرنه کلیات که به ظاهر درست است و سال‌هاست اصول آن طبق یک فرمول در دست مدیران اندکی بالا و پایین رفته است.

بازیگر عملگرا

می‌گویند برندگان عمل می‌کنند و بازندگان حرف می‌زنند. اگر این فرمول را بپذیریم می‌توانیم رضا کیانیان را جزو برندگان بدانیم چون او بدون هیچ‌گونه حرفی فقط عمل می‌کند. او بازیگری است که به توانایی‌های خود واقف است و می‌داند که چه نقش‌هایی را قبول کند تا بتواند از آنها شخصیت‌هایی بسازد که در ذهن مردم و تاریخ بازیگری ایرانیان ماندگار بماند. هفته گذشته او به جمع بازیگران سریال کلاه پهلوی پیوست تا در این سریال تاریخی که سیدضیاءالدین دری آن را کارگردانی می‌کند نقش حاجی خان را بازی کند. کیانیان که فیلم خاک آشنا را در حال اکران در سینماها دارد در سریال مختارنامه به کارگردانی داوود میرباقری هم نقش والی مکه را بازی کرده است بنابراین در آینده باید منتظر بود تا کیانیان را حداقل در دونقش تاریخی دید. این بازیگر امسال با بازی در فیلم سینمایی نیش زنبور، بازی در ژانر کمدی را هم تجربه کرد و نشان داد که می‌تواند در این زمینه موفق باشد. از کیانیان نقش‌های ماندگاری مانند قاضی در سریال دوران سرکشی، فیروزآبادی در سریال روزگار قریب و روحانی در سریال کیف انگلیسی به ثبت رسیده است. کیانیان با خلاقیت این نقش‌ها را بازی می‌کند و احتمالا بعد به این نقش‌ها افتخار می‌کند. البته نباید برخی از بازیگران را با کیانیان مقایسه کرد، بازیگرانی که برای کسب درآمد هر نقش کوچک و پیش پا افتاده‌ای را بدون هیچ خلاقیتی در تلویزیون می‌پذیرند و بعد برای حفظ وجهه شبه روشنفکری هم که شده در ظاهر می‌گویند که از فعالیت در تلویزیون خشنود نیستند!

سارا بختیاری