این دادگاه رسمی است!

 وی نشان داد که در 82 سالگی هنوز ذهن پویا و باورنکردنی برای خلق اثری به مانند «مرا متهم بدان»‌ را داراست که تنها در لوکیشن ثابتی چون محیط دادگاه، (به عنوان مکان محوری داستان)‌ با دکوپاژی دقیق و استادانه می‌تواند مخاطب را تا انتهای فیلم نگه‌دارد و جالب این‌که از وین دیزل   هنرپیشه نه چندان شاخص و اکشن کار   جوری بازی می‌گیرد که برای دیزل این نوع نقش‌آفرینی درخشان تبدیل به نقطه عطفی در کارنامه‌اش می‌شود.
سوای نکته‌های مثبت و شاخص این فیلم، در اینجا باید اشاره‌ای به دوبله با کیفیت و منسجم آن کنیم که برای پیگیری مخاطب برنامه سینما یک و خود فیلم مرا متهم بدان عامل مهمی بود. این‌گونه آثار که به فیلم‌های دادگاهی در بین دوستداران سینما مشهور هستند، نمونه‌های مناسبی برای برگردان زبانی یا همان دوبله فیلم محسوب می‌شوند چرا که در محیط آشنایی چون دادگاه حجم بالایی از دیالوگ بین اعضای حاضر در این محل برقرار می‌شود که این موضوع دست مدیر دوبلاژ را برای تنظیم دیالوگ و نیز گویندگان را برای نقش‌گویی‌هایشان باز می‌گذارد و برای پرسوناژهای قاضی، دادستان، وکیل مدافع، اعضای هیات منصفه، شاهدان و یا متهمان می‌توان برای هر یک نوعی شخصیت‌پردازی صدایی را متصور شد که گویای شخصیت‌‌شان در محیط دادگاه باشند.

اتفاقا مدیریت دوبلاژ «مرا متهم بدان»‌ بر عهده شخصی بوده که آشنایی مناسبی با فضاهای اینچنینی دارد. پرویز بهرام ‌ که نام و صدایش در بین مخاطبان دوبلاژ و عامه شهرت فراوانی دارد   با حضوری نزدیک به نیم قرن در عرصه دوبله و تحصیلات در رشته حقوق، این فیلم را به شکل مناسبی دوبله کرد. این در حالی است که از وی در سال‌های اخیر، نقش‌گویی‌های درخشانش در دهه‌های گذشته را کمتر دیده بودیم ولی این بار مدیر دوبلاژی بهرام بعد از مدت‌ها در«مرا متهم بدان»‌ چه از لحاظ انتخاب صداها و چه تنظیم دیالوگ‌‌ها، اثری قابل تامل از آب درآمد. داستان مرا متهم بدان اختصاص دارد به سرگذشت واقعی خلافکاری به نام جکی دینورشیو (با بازی وین دیزل)‌ که به دلیل جرم‌های بسیار  در زندان ایالتی محبوس می‌شود و مسوولان قضایی ایالت، با حالتی کینه‌توزانه قصد  اشد مجازات وی را می‌کنند. در این بین دینورشیو با تعدادی از خلافکاران که جملگی از بستگانش می‌باشند در دادگاه حاضر شده و خودش به تنهایی وکالت خود را می‌پذیرد. دادرسی این دادگاه حدود 2 سال به طول می‌انجامد و در انتها هیات منصفه رای به بی‌گناهی آنان می‌دهد. برای دوستداران دوبلاژ تماشای دوبله مرا متهم بدان نوعی یادآوری خوشایند از دوبله‌های درخشان آثاری موسوم به فیلم‌های دادگاهی بود‌ که در اینجا ذکر نمونه‌ای از آن آثار خالی از لطف نیست بویژه وقتی که ردپایی از هنر گویندگان شاخص در آنها دیده می‌شود به مانند دوبله فیلم دادگاه نورنبرگ (اثر استنلی کریمر، محصول 1961)‌ که در آن منوچهر اسماعیلی به جای بازیگران مشهوری چون اسپنسرتریسی (در نقش قاضی ارشد دن هایرود)‌ و ریچارد ویدمارک نقش‌گویی مسلطی را ارائه کرد، یا در فیلم «و عدالت برای همه‌( »اثر نورمن، 1979)‌ که به داستان وکیلی به نام آرتور کرکلند (با بازی‌ آل پاچینو)‌ می‌پرداخت که به روابط ناعادلانه پشت پرده دستگاه قضاوت ایالات متحده پی‌برده بود و با فریادی بلند دست به افشاگری زد. در دوبله این فیلم خسرو خسروشاهی نقش‌گویی ماندگاری به جای آل پاچینو داشت و کاملا با بازی انرژیک و فریادهای پاچینو همگام بود بخصوص در صحنه‌های دادگاه و به هنگام وکالت،‌ خسروشاهی تمام توان گویندگی‌اش را به کار گرفته بود. از لحظه‌های اوج دوبله «و عدالت برای همه» می‌‌توان به سکانس به جنون رسیدن دوست وکیل کرکلند به نام جی‌پرتر (با بازی جفری تامبر با صدای بهرام‌زند)‌ اشاره کرد که در این صحنه خسروشاهی و زند توانستند با صدایشان لحظاتی به یادماندنی را ثبت کنند. این روند برای خسروشاهی در دوبله فیلم کریمر علیه کریمر (به کارگردانی رابرت بنتون، 1979)‌ نیز با نقش‌گویی به جای داستین هافمن (در نقش تدکریمر)‌ ادامه پیدا کرد و این بار در سکانسی از دادگاه که زن و شوهری برسر سرپرستی فرزندشان با یکدیگر مشاجره می‌کنند و خسروشاهی به همراه شهلا ناظریان  با صداپیشگی به جای مریل استریپ  در القاء با حس و حال این صحنه به مخاطب ایرانی توانستند بیشترین کوشش را ارائه کنند. این شیوه نقش‌گویی‌های درخشان در فیلم‌های دادگاهی برای دوبلورهای شاخصی چون زنده یاد عطاءالله کاملی در فیلم راه‌های افتخار (استنلی کوبریک، 1957)‌ به جای کرک داگلاس (در نقش سرهنگ دکس که در دادگاه نظامی از مقامات بالا ملتمسانه تقاضای عفو برای گروه سربازانش که به خیانت محکومند را دارد)‌ و ناصر طهماسب در فیلم دوازده مرد خشمگین (سیدنی لومت، 1957)‌ با صداپیشگی به جای هنری فاندا (که وی فوق‌العاده حالت‌های تشویش و اضطراب نفر هشتم اعضای هیات منصفه را در صدایش جلوه داد)‌ قابل جستجوست. حتی در سال‌های اخیر نیز زهره شکوفنده با انتخاب‌های بجایی که در صدای دوبله فیلم سیاه و سفید (اثر کریگ لاتفیف،‌ 2002)‌ انجام داد توانست این فیلم معمولی استرالیایی (که به دادگاه‌های نژادپرستانه می‌پرداخت)‌ را برای تماشاگر دیدنی‌تر کند. اما به واقع نقطه درخشان دوبله فیلم‌های دادگاهی در نسخه دوبله مردی برای تمام فصول (اثر فرد زینه‌من)‌ نمایان است، آنجا که در صحنه با شکوه محکومیت سر تامس مور (با اجرای به یادماندنی منوچهر اسماعیلی به جای پل اسکافیلد و با حضور ژرژپطرسی به جای جان هات  در نقش ریچارد  و زنده‌یاد حسین معمارزاده در نقش توماس کرامول)‌ در دادگاه این جمله‌های فراموش ناشدنی را از زبان توماس مور با صدای اسماعیلی در لحظه اعلام حکم اعدام می‌شنویم، مور: حالا که دادگاه مصمم است مرا محکوم نماید و خدا می‌داند چطور، من می‌خواهم نظر خود را نسبت به اتهام و عنوان پادشاه بیان کنم. این اتهام براساس یکی از مصوبات مجلس بر من وارد گردیده که تناقض دارد با قوانین الهی که آمده است عالی‌ترین نوع حکومت در ید قدرت هیچ پادشاهی نمی‌تواند قرار گیرد، مگر در دستان مردان خدا. در این سکانس وظیفه نقش‌گویی به جای قاضی دادگاه بر عهده محمدعلی دیباج است (برای یادآوری صدای دیباج کافی است که اشاره کنیم به دوبله فیلم محمد رسول‌الله(ص)‌ و نقش‌گویی درخشانش به جای شخصیت نجاشی فرمانروای حبشه)‌ که در اکثر دوبله آثاری از این دست، صدایش را به جای بسیاری از قاضی‌های دادگاه شنیده‌ایم که از قضا در دوبله مرا متهم بدان نیز دیباج به جای قاضی این داستان صحبت کرد و دوباره نشان داد که بهترین گزینه برای دوبله شخصیت‌های اینچنینی است.

همان طور که در قبل ذکر شد وین دیزل در نقش جکی دینورشیو بازی متفاوتی در مرا متهم بدان ارائه کرده و انتخاب صدای حسین عرفانی برای چنین نقشی خوب از آب درآمده چراکه هم ویژگی‌های لمپنی و جاه‌طلبانه شخصیت را می‌رساند و هم با توجه به کوتاه و خپل بودن دینورشیو، صدای بم و تیپیک عرفانی در اینجا تضاد جالبی را به تماشاگر القاء می‌کند. انتخاب برتر صدایی پرویز بهرام در دوبله این فیلم را می‌باید به صدای ناصر نظامی برای پرسوناژ وکیل گروه خلافکاران یعنی بن کلاندیس (با بازی بی‌نظیر پیتر دینکلاگ، هنرپیشه مستعد کوتاه قامت که با آن اندام کوتاهش به هنگام دفاع در دادگاه لحظات مفرحی را خلق کرد)‌ اختصاص داد. وقتی که صدای پرحجم و با طنین نظامی را بر قامت کوتاه این بازیگر شنیدیم، نوعی تناقض و تضاد حجم صدا با ویژگی‌های حرکت این نقش به وجود آمد که حاصل کار بسیار دلچسب بود و این نقش‌گویی با کیفیت نظامی را می‌توان در کنار دیگر نقش‌گویی ماندگارش به جای پرسوناژ دکتر واتسون در دوبله مجموعه ماجراهای شرلوک هولمز قرار داد.

اما در دوبله مرا متهم بدان، نوع کار دوبلور بااستعداد و جوانی چون میثم نیکنام (نقش‌گویی به جای دادستان)‌ چشمگیر بود و با کوششی که  انجام داد، این نکته را به دوستداران دوبلاژ نوید داد که حالا دیگر به نیکنام نیز می‌توان در آینده دوبله اعتماد کرد. در کنار مدیر دوبلاژی قابل تقدیر پرویز بهرام، باید از ترجمه روان و منسجم مهسان حسنی یاد کرد که سهم بسزایی در دیده شدن دوبله این فیلم داشت.

نیروان غنی‌پور