توماس ادیسون؛ از ظرفشویی تا میلیونری

کودکی که به دلیل فقر طبقاتی ازرفتن به مدرسه محروم می‌شود و در منزل،  نزد مادرش خواندن و نوشتن را می‌آموزد. در آمریکا از وی با این عنوان یاد می‌کنند: «آن‌که از ظرفشویی به میلیونری رسید.» هرچند که آمریکائیان او را یکی از قهرمانان ملی کشور خود می‌دانند.

توماس آلوا ادیسون، روز 11 فوریه 1874 در شهر میلان در ایالت اوهایوی آمریکا به دنیا آمد. در مورد وی نقل قول‌های بسیاری وجود دارد که نمی‌توان به دقت گفت کدامیک واقعیت دارند. برای مثال هنوز مشخص نیست که آیا علت سنگینی گوش ادیسون سانحه‌ای در حین انجام آزمایش‌هایش  با مواد شیمیایی بوده یا بر اثر یک بیماری بروز کرده است. مسلم این است که ادیسون از این نقص شنوایی نه تنها ناراحت نبود، بلکه از آن به شکل مطلوبی استفاده می‌کرد.

او اگر پشتکار و زیرکی نداشت قطعا نمی‌توانست امتیاز 2500 اختراع جهان را به نام خود ثبت کند.

ادیسون دوران نوجوانی خود را با کارهایی چون فروختن ساندویچ و آب‌نبات در کنار ریل قطار یا شیرینی‌فروشی گذراند. او که برای فروش اجناس خود، مرتبا با قطار در رفت و آمد بود، توانست از شرکت راه‌آهن نمایندگی توزیع یک روزنامه دیترویتی را به دست آورد. با پس‌انداز حاصله از فروش روزنامه، توانست یک دستگاه ماشین چاپ بخرد.
دستگاهش را در یک واگن بارکشی نصب کرد و اولین شماره روزنامه خود را با نام «ویکی هرالد» منتشر کرد. در واقع او خود تمام کارهایش را انجام می‌داد و نخستین روزنامه‌ای بود که در یک قطار در حال حرکت حروفچینی و چاپ می‌شد.

علاوه بر این سال 1862 یک دوره کارآموزی به عنوان تلگرافیست را گذراند و طی تمرین زیاد یکی از چابک‌دست‌ترین ماموران تلگراف در آمریکا شد.

از آنجا که وی علاقه داشت کاری کند تا همه چیزهای اطرافش بهتر عمل کند، مادرش به او اجازه داد تا لابراتواری در خانه راه بیندازد و آزمایشاتش را در آنجا انجام دهد.

اولین اختراع او یک دستگاه شمارش آرا بود که آن را در 21 سالگی اختراع کرد؛ آن دستگاه به فروش نرفت و ادیسون از آن پس تلاش خود را روی اختراع ابزار و وسایلی متمرکز کرد که بتواند بازار خوبی داشته باشد.

پله‌های ترقی

بعد از آن ادیسون سیستم پیشرفته نمایشگر اطلاعات بورس را اختراع کرد. او حق امتیاز اختراعش را در مقابل 40 هزار دلار واگذار کرد و با پول آن در شهر نیوآرک ایالت نیوجرسی یک کارگاه تحقیقاتی برای خود برپا کرد.

با فراهم شدن سرمایه کافی در سال 1876 توانست یک لابراتوار مجهز در منطقه منلوپارک نیوجرسی برپا کند و گروهی از افراد لایق و مستعد را به همکاری فرا خواند.

ادیسون تنها مخترع نبود بلکه در زمینه‌های سازماندهی چندین کمپانی صنعتی نقش مهمی داشت. یکی از مهم‌ترین تشکیلاتی که او به وجود آورد امروزه به نام شرکت جنرال الکتریک در سراسر دنیا معروف است.

سال 1877 ادیسون موفق به ساخت وسیله‌ای شد که قادر به ضبط صدا و دو تا سه بار پخش بود، او نام اختراع جدید خود را فونوگراف گذاشت. این وسیله او به شدت مورد استقبال قرار گرفت حتی دولت رسما وی را به واشنگتن دعوت کرد تا اختراعش را در برابر مقامات به نمایش بگذارد.

البته سال‌ها بعد امیل برلینر مخترع آمریکایی آلمانی تبار با تبدیل استوانه مویی به صفحه پلاستیکی گرامافون را به شکل امروزی آن خلق کرد.

لامپ الکتریکی

سابقه سیستم روشنایی الکتریکی به قرن نوزدهم برمی‌گردد. والیس صنعتگر آمریکایی نوعی چراغ برق را روانه بازار می‌کند این چراغ الکتریکی ابتدا بازده پایینی داشت و عمر ذغال‌هایش کم بود ادیسون تصمیم به اصلاح آن گرفت و به جای ذغال، ماده مناسب‌تری به کار برد و توانست با کمک همکارانش لامپی بسازد که 40 ساعت نور بدهد. البته آنها تحقیقات خود را بیشتر کردند و عمر متوسط چراغ برق را به 500 ساعت رساندند.

او تصمیم به تاسیس یک نیروگاه گرفت و برای این کار او از روزنامه‌نگاران و صاحبان سرمایه دعوت کرد تا در شب برای دیدن اختراعش به منلوپارک بیایند. مهمانان با دیدن منظره لامپ‌های نورانی تحت تاثیر قرار گرفتند و پیشنهاد ادیسون را برای تاسیس نیروگاه (کارخانه بزرگ الکتریسیته)‌ پذیرفتند. 2 سال بعد اولین نیروگاه او به 85 مشتری برق می‌فروخت و توانایی روشن کردن 500 لامپ را دارا بود. سال 1880 تنها امتیاز اختراع رشته ذغالی پرمقاومت را به ادیسون دادند زیرا کارشناسان معتقد بودند ساخت لامپ ادیسون بر مبنای مطالعات ویلیام سایر انجام شده است.

شیوه ادیسون

بیشتر اختراعات ادیسون حاصل تکمیل ایده‌های دیگران و کار دسته‌جمعی بود. اگر امروزه کمتر نامی از کسانی که با او همکاری می‌کردند و از تکنیسین‌ها و کارمندان وی به میان می‌آید به این دلیل است که ادیسون غالبا همکاران خود را در افتخار و اعتبار اختراعاتش سهیم نمی‌کرد.

ادیسون در تبدیل سینما به رسانه همگانی نیز نقش موثری ایفا کرد و فیلم استاندارد 35 میلی‌متری از اختراعات او به شمار می‌آید. همچنین او موسس اولین استودیوی فیلمسازی دنیا به نام بلک ماریا در نیوجرسی است.

او در سال 1931 در وست ارنج در ایالت نیوجرسی درگذشت.

مانا وحید