آموزه بزرگ مشروطیت

از مرداد 1285که مظفرالدین شاه فرمان مشروطه را صادر کرد بیش از یک قرن می گذرد؛ قیامی که با در خواست عدالتخواهانه آغاز و برگزاری انتخابات و تدوین قانون اساسی را در پی داشت.

کد خبر: ۱۴۱۴۴۲

هر چند که همه مبارزان در «نفی وضع موجود و ضدیت با ظلم» اشتراک داشتند اما با گذشت زمانی کوتاه معلوم شد مشروطه خواهان غرب گرا همانا هدف اصلی خود را «حذف اسلام» قرار داده اند و در صف مقابل آنان روحانیت به رهبری شیخ فضل الله نوری خواهان «مشروطه مشروعه» بودند.
مشروطه که می توانست سرآغاز تحول بزرگی برای ایران باشد به پیکری بی روح مبدل گشت. هرج و مرج و ناامنی همه جا را گرفت و وضعیت عمومی مردم نیز بدتر شد و از همه مهمتر فقدان یک دولت مرکزی قدرتمند و نیرومند موجب شد که مشروطه خواهی منجر به استبداد رضاخانی شود.
اگر «تاریخ یا همان گذشته را چراغ راه آینده بدانیم» مروری بر آموزه ها و عبرتهای این قیام بزرگ برای نسل امروز ضرورتی حیاتی دارد. در بیان علل ناکامی مشروطه از عواملی چون ، «ابهام در ایدئولوژی»، «ماهیت کاملا متفاوت نیروهای مشروطه خواه»، «نفوذ عناصر مستبد و وابسته»، «نقش روشنفکران غربزده و بی اعتنا به مقدسات مذهبی» و بالاخره «نقش عوامل خارجی از جمله اتحاد روس و انگلیس و تقسیم ایران به منطقه نفوذ» را باید مورد توجه قرار داد.اما در میان عوامل پیش گفته ، معمار کبیر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی (ره) بر «نقش روحانیت» تاکید ویژه ای دارند.
به باور امام (ره) «مشروطیت با رهبری و کوشش علما به پیروزی رسید ولی بعدها به دلیل اختلافات داخلی ، کناره گیری روحانیون و دخالت های خارجی به نتیجه نرسید و استبداد قدرتمندتر از قبل به ساختار سیاسی بازگشت.»
به نظر امام اگر به قانون اساسی مشروطه عمل می شد و رهبری و نظارت علما تداوم می یافت احتمالا مشروطیت می توانست مشکلات ساختار سیاسی را پایان دهد.واقعیت آن است که روحانیت به دلیل استقلال از سلطنت و قدرت ، حفظ استقلال مالی ، دفاع از حقوق مردم و مروج شریعت و دین بودن از محبوبیت مردمی ویژه ای در تاریخ ایران برخوردار بوده اند که به مثابه مهم ترین منبع قدرت سیاسی آنان محسوب می شود.
روحانیت در گذشته در فقدان احزاب و سازمان های سیاسی و مطبوعات آزاد به عنوان نیروی متحد و منسجم عمل کرده است و همین نیروی توانمند، با نفوذ، ریشه دار و مردمی توانست در پرتو رهبری امام (ره) انقلاب اسلامی را به پیروزی برساند و در طول سالهای پس از انقلاب همراه و در کنار مردم از انقلاب و آرمان های آن دفاع کند و درخط مقدم پاسداشت ارزشها و اشاعه احکام نورانی اسلام عمل کند.
نکوداشت بیش از یک قرن مشروطه مصادف با ایام ارتحال فقیه عالیقدر، مجاهد نستوه و اسوه اخلاق ، آیت الله مشکینی رئیس مجلس خبرگان رهبری است.
حضور گسترده مردم در تهران و قم در مراسم تشییع و خاکسپاری این روحانی نستوه ، گویای رمز پایداری روحانیت تشیع در ایران اسلامی است. روحانیتی که به تعبیر مرحوم دکتر شریعتی «پای هیچ قرارداد استعماری را امضا نکرد اما به عوض امضای روشنفکران غربزده در پای سندهای استعماری فراوان دیده می شود.»
مشروطیت آموزه ها و عبرتهای فراوانی دارد اما در میان آنها «توجه به نقش و جایگاه روحانیت» از اهمیت ویژه ای برخوردار است و چه زیبا امام خمینی فرمود:«کشور بدون روحانیت همانند کشور بدون طبیب است »، قدر این خادمان دین و مردم را بدانیم.