گروه هشت در مقابل ائتلاف فقیران

اجلاس سران هشت کشور صنعتی در روستوک آلمان به نظر میرسد تازهترین آوردگاه کشورهای ثروتمند و نیرومند برای حفظ موقعیت کنونی در جهان باشد.

کد خبر: ۱۳۶۴۷۵

همچنان که تونی بلر در شماره این هفته اکونومیست اعتراف میکند: «نظم جهان در حال تغییر است. قدرت سیاسی چین در شرایطی که قدرت اقتصادی آن رشد میکند، در حال ظهور است. هند ترسناک خواهد بود... روسیه این روزها با قدرت و اطمینان بیشتر اظهارنظر میکند.»
زبان بلر کنایهآمیز است. اگرچه روسیه عضو گروه هشت است به خاطر دست و دلبازی فراوان بوریس یلتسین در رابطه با غرب در دهه 1990، سر برافراشتن این کشور در ماههای اخیر از نظر غرب بازگشتی ناخوشایند به دوره جنگ سرد جلوه داده شده است.
در زمینه تجاری، باید منتظر اظهارنظرهایی خشن برای معاملات چین در امریکای لاتین و آفریقا باشیم زیرا قدرتهای غربی بیم دارند دستشان از مناطق تامین منافع آنان کوتاه شود.
با هند به عنوان یک آلودهکننده بزرگ و خرابکننده بالقوه هوای زمین برخورد خواهند کرد. حقیقت این است که هند پنجمین مصرفکننده انرژی جهان است اما هر امریکایی بیست برابر یک هندی معمولی دیاکسید کربن تولید میکند.
برای هر عمل عکسالعملهایی وجود دارد. آنچه در مقابل گروه هشت در حال ظهور و پیدایی است ائتلافی نه چندان مستحکم از فقیران بزرگ است. کشورهای کمدرآمد و پرجمعیت با رشد اقتصادی شدید از دامی که به وسیله کشورهای غنیتر، که نفع آنها حفظ جایگاه خود در صدر ردهبندی نظم جهانی است، گسترده میشود، آگاه هستند نتیجه، تاکید بر زمینههای همکاری بین مناطقی است که به عنوان جنوب معروف بودند.
لذا لولا، رئیس جمهور برزیل را هفته گذشته در دهلی داشتیم. برزیل و هند که از نظر فرهنگ و زبان و همچنین اقتصادهای کاملا متفاوت از یکدیگر جدا میشوند، دست به دست هم دادند تا درباره تغییر آب و هوا به غرب بتازند در حالی که یک روز پیش از آنها، پکن به همین علت از کشورهای غنیتر انتقاد کرده بود.
اعلامیه مشترک هند برزیل این موضوع را آشکار کرد که دنیای در حال توسعه آماده پذیرش بار مشکلی نیست که کشورهای فقیر آن را به وجود نیاوردهاند.
در اعلامیه فوق گفته شده بود «راهحل مشکل تغییر آب و هوا، که اساسا نتیجه الگوهای ناپایدار تولید و مصرف در جهان توسعه یافته است، نمیتواند در ابدی کردن فقر در کشورهای در حال توسعه نهفته باشد.»
کشورهای بزرگ در حال توسعه در زمینه مسائل بسیاری میکوشند دست به دست هم دهند و روابطی برقرار سازند تا تضمین کنند که نمیتوان آنها را به جان یکدیگر انداخت.
همچنان که دور دوحه مذاکرات تجاری نشان داده است، فقیران بزرگ قادرند با یکدیگر متحد شوند.
آنها در مقابل تحریکات دنیای ثروتمند برای ازادسازی بازارها و تقویت رژیمهای مالکیت معنوی ایستادگی خواهند کرد. اگر چنین اقداماتی به صورت شتابزده و ناگهانی انجام شود، مزایای آن تقریبا به طور انحصاری نصیب سرمایهگذاران (بخوانید ثروتمندان) خواهد شد.
تفاهمی نیز در حال شکلگیری است که برداشتهای خصمانه باید به سرعت برطرف شود. وقتی کشتیهای جنگی امریکا، ژاپن و هند اوایل سال جاری برای تمرینات جنگی در دریای جنوب چین جمع شدند، دهلینو به سرعت کشتیهای خود را برای شرکت در تمرینات مشترک با نیروی دریایی چین اعزام کرد.
در حالی که طلوع کشورهای در حال توسعه تضمین شده نیست گروهی از اقتصاددانان گلدمن ساچس در سال 2003 پیشبینی کردند که اقتصادهای برزیل، روسیه، هند و چین با در پیش گرفتن سیاستهای درست و برخورداری از اقبال میتوانند در کمتر از 40 سال از اقتصاد شش کشور ثروتمند دنیا بزرگتر شوند.
این تغییرات باعث دگرگونی در موازنه جهانی قدرت خواهند شد و به مفهوم دنیایی خواهد بود که به نحوی فزاینده تحت تاثیر چهار کشور فوق خواهد بود.
اما این فرآیندی است که تازه آغاز شده است. قدرتهای جهانی جدید در حال شکلگیری باید درباره تقریبا هر موضوع جهانی در حال نزدیک شدن اعم از ایران ، تغییرات آب و هوا یا تکثیر هستهای به دقت مذاکره کنند.
شاید روستوک به عنوان محلی برای گفتگو لقب گیرد، اما در واقع فقیران بزرگ در آنجا خواهند بود تا بکوشند از حمله و تهدید برای غارتشان اجتناب شود.