تفکیک ناهنجاری های ساده و پیچیده

حل معضلات اجتماعی و فرهنگی را به طور قطع اگر در یک برنامه کلان و درازمدت و تدریجی نبینیم به نتایج مورد نظر دست نخواهیم یافت.

کد خبر: ۱۳۳۳۳۵

غفلت ها موجب شده است تا جامعه ما امروز با چند نوع ناهنجاری در عرصه رفتارهای اجتماعی مواجه باشد. اگر این ناهنجاری ها را درهم بیامیزیم و نسخه ای واحد برای آنها بپیچیم آیا برخی معضلات ساده را پیچیده نساخته ایم و معضلات پیچیده را لاینحل؛ وجود حساسیت های به جا در میان ملت مومن ایران نسبت به ناهنجاری های اجتماعی بسیار ارزشمند است و به آن می بایست به عنوان یک سرمایه تعیین کننده نگریست ؛ اما بر برنامه ریزان است تا این احساس مسوولیت ها را در بستری قرار دهند که شناسایی و حل هریک از معضلات به صورت جداگانه و با کمترین هزینه صورت گیرد.
درصد ناچیزی از افراد در هر جامعه ای به دلیل ابتلائ به برخی ناهنجاری های اخلاقی و رفتاری ، به شئون انسانی و ارزشهای معنوی و خانوادگی پایبند نمی مانند و در نهایت به مردان و زنان خیابانی مبدل می گردند. در لائیک ترین نظام های اجتماعی نیز حضور این قبیل افراد به محلهای خاصی محدود می شود تا اخلالی در نظم عمومی ایجاد نکنند و لذا اگر اینان غیر از محدوده تعریف شده را با حضور خود آلوده سازند، به سرعت دستگیر و مجازات می شوند.
در تهران سالها شاهد آن بوده ایم که برخی زنان خیابانی در مسیرهای پرتردد ایستاده و اتومبیل مردان خیابانی نیز با اشغال بخشی از خیابان ، در اطراف آنها مجتمع شده و بدین ترتیب مراوداتی شکل گرفته است.
این صحنه های منزجرکننده اخلاقی که در عین حال عملا نظم عمومی را نیز مختل و ترافیک را کاملا قفل می ساخت بر هیچ کس به ویژه بر متصدیان نظم عمومی پوشیده نبود.
همچنین در حالی که همه اقشار جامعه فعالیت این قبیل افراد بیمار را در کنار خود برنمی تابیدند و وجود آنان را بدینگونه توهین به خود می پنداشتند، مدتها هیچ گونه اقدامی را که می توانست از پشتیبانی نزدیک به صد درصد جامعه برخوردار باشد، شاهد نبودیم.
از طرفی حضور فعال زنان خیابانی در نقاط مختلف شهر موجب می شد که رفتار تحقیرآمیز مردان خیابانی با این گونه افراد به همه بانوان تسری یابد. خانمی که برای رفتن به محل کار خود مجبور به استفاده از وسایل نقلیه عمومی بود، تحمل چند دقیقه توقف را در کنار خیابان نداشت ، زیرا مردان خیابانی با نگاه مشابه به زنان خیابانی به کرات و با وقاحت تمام ایجاد مزاحمت می کردند. این خواسته عمومی مدتها با این توجیه که هماهنگی لازم بین مجریان و قوه قضاییه وجود ندارد بی پاسخ مانده بود. در حالی که این ناهنجاری به دلیل برخورداری از پشتیبانی قاطع ملت به سهولت قابل مهار بود.
شناسایی باندهای فاسدکننده دختران ، تسلط بر شبکه های ترویج مفاسد اجتماعی و...در حالی که همه مردم حاضرند با مجریان همراهی کنند از جمله مسائلی است که می توان از آن به عنوان ناهنجاری های ساده نام برد. اما ناهنجاری هایی نیز وجود دارد که مهار آن چندان ساده نیست و همه اقشار جامعه نیز در قبال آن دارای یک نظر نیستند به عنوان مثال هدایت نوع پوشش ، مقوله ساده ای نیست که تصور شود با یک ابلاغیه و سپس با پیگیری بر حسن اجرای آن بتوان به نقطه مطلوبی دست یافت. همان گونه که می دانیم خودنمایی بویژه در جوانان یک خصلت ذاتی است.
شبکه متصل به کانون های تعیین الگوی مصرف در جهان می کوشند تا در این زمینه با ارائه الگوها و مدلها، جهت دهی های مطلوب خود را دنبال کنند. متاسفانه ایران اسلامی در زمینه ارائه الگوها و مدلهای زیبا و جاذب در چارچوب باورهای دینی امروز حتی از مسلمانان ترکیه که بشدت تحت فشار نظام میلیتاریستی و لائیک قرار دارند عقب تر است.
به عبارت دیگر در طول بیش از ربع قرن ، تصمیم سازان اقدامی ناچیز در حد نادیده گرفته شدن ، در زمینه طراحی مدلهای زیبا و عفیف ، صورت داده اند. سال گذشته مجلس هفتم به دلیل کم کاری نهادهای ذی ربط ضرورت توجه به این بحث را مطرح ساخت . در حالی که هنوز این توجه به بار ننشته و حتی نتوانسته در رسانه ها نمود پیدا کند، آیا می توان انتظار داشت به طریق بخشنامه ای ، این مشکل را حل کنیم؛ تغییر رفتارهای اجتماعی و اصلاح آن اگر همراه با باور نباشد، هرگز تبدیل به یک انتخاب نخواهد شد.
ضمن این که اصولا سیاست تغییر رفتارهای اجتماعی نباید همراه با اعلانات و تبلیغات در مورد اقدامات باشد؛ زیرا پیام و نسخه اندیشه ورزان و دلسوزان اصلاح رفتارهای اجتماعی نباید کمترین احساس تحمیل در انتخاب را در دریافت کنندگان پیام ، ایجاد کند. اگر همه آگاه شوند که تصمیم سازانی حتی از سر دلسوزی و براساس معیارهای منبعث از وحی سعی در تاثیرگذاری در انتخاب نوع پوشش دارند، این امر ناخودآگاه مقاومتی را در جامعه موجب خواهد شد.
نباید غافل شد که متاع خوب نیز باید در بهترین شکل هنری عرضه شود تا تبدیل به یک انتخاب گردد. اگر فردی در انظار عمومی حتی با بهترین بیان به تعیین معیار پرداخته و نوعی لباس را مطابق با ارزشها و نوعی دیگر را «تا حدی» مقبول اعلام نماید، معلوم نیست به دریافت کننده پیام برخورنده نباشد حتی اگر به طور مقطعی این درخواست محترمانه را بپذیرد. این گونه تعاملات زمانی تاثیرگذار خواهد بود که زمینه انتخاب را به خوبی فراهم آورده باشیم.
در این حالت ، معیارها در قالب الگوهای زیبا ارائه شده است و افراد جامعه کمتر خود را تحت فرمان ذوق و سلیقه مجریان احساس خواهند کرد.
همان گونه که شاهدیم اگر کسی امروز متاثر از ذوقیات و پوشش برخی از هنرمندان سینما و تلویزیون در معابر عمومی ظاهر شود به طور قطع با تذکراتی مواجه خواهد شد. مردانی که با آرایش کامل بعضا حتی در قالب نقش مثبت خودنمایی می کنند، کدام پیام را ترویج می نمایند؛این گونه ناهمگونی ها البته نافی وظیفه مجریان حفظ سلامت اجتماعی نیست ، اما به طور قطع در فازبندی برنامه هایشان می بایست تاثیرگذار باشد. متاسفانه بعضا در مقام ارتقای سطح امنیت جامعه ناهنجاری ها در هم تنیده می شود که شرط تدبیر نیست. به ناهنجاری هایی که آحاد جامعه در زدودن آن هم رای اند باید اولویت داد و با ناهنجاری های پیچیده تر بعد از پشت سر گذاشتن موفقیت آمیز فازهای قبلی مواجه شد. ضمن احترام مجدد نسبت به حساسیت ها و تلاشهای قابل تحسین در راه ایجاد جامعه سالم و پاک باید این نکته را یادآوری کرد که برنامه ریزی برای حل مشکلات اجتماعی نباید جنبه تبلیغی به خود بگیرد؛ چرا که حرکتهای تبلیغاتی و پرهیاهو سنخیتی با حل معضلات و ناهنجاری های پیچیده در جامعه ندارد.