بودجه و معجزه ردیف های متفرقه

ردیف های متفرقه مطابق یک روال غلط و غیراصولی سالیان طولانی است که در قوانین بودجه سالیانه وجود داشته است و در لایحه سال 86هم وجود دارند.

کد خبر: ۱۲۶۴۲۹

برای این که از میزان اعتباراتی که تحت عنوان ردیف متفرقه ، مصروف امور عمرانی می شود برآوردی داشته باشیم ، کافی است که دقت شود در لایحه بودجه 1386از مجموع 175هزار میلیارد ریال در نظر گرفته شده برای عمران مبلغ 41هزار میلیارد ریال یعنی 23.4درصد آن برای امور عمرانی هزینه خواهد شد. هر چند اینجانب سالیان طولانی است که مشکلات ناشی از این شیوه های نادرست در خصوص پروژه های عمرانی را در مجلس و سایر مجامع فریاد کرده ام ، لیکن به منظور استعانت از مساعدت صاحب نظران محترم و تنویر افکار عمومی نکاتی را متذکر می شوم
1- ایجاد زیربناها از جمله امور بسیار مهم و ضروری رشد اقتصادی است و لذا اهتمام به آنها قابل تقدیر و قدردانی است.
2- زیربناهای مورد نیاز کشور باید براساس برنامه آمایش سرزمین مورد مطالعه ، بررسی و تصویب قرار بگیرد تا این اطمینان حاصل شود که اگر بزرگراه یا راه آهن و یا نیروگاه و بندر و فرودگاهی در نقطه ای از کشور احداث می شود، آن فعالیت به طور مشخص حلقه تعیین شده ای از یک زنجیره در نظر گرفته شده برای توسعه کشور است و در کنار سایر حلقه هایی که ایجاد می شوند نقشه توسعه زیربناهای کشور را بتدریج تکمیل می کنند و هیچ دوباره کاری و یا بیهوده کاری در این زمینه صورت نمی گیرد.
3- مطابق ارقام مندرج در لایحه بودجه سال 86، هزینه احداث هر کیلومتر راه آهن به طور متوسط 15میلیارد ریال است و چنانچه فرض کنیم از آغاز سال 86به بعد نرخ رشد قیمتها صفر باشد، برای تکمیل طرحهای راه آهن که در دست اجراست ، باید مبلغ 48452میلیارد ریال هزینه کنیم. البته آگاهان امور اقتصادی و نحوه پیشرفت امور عمرانی می دانند که این بیان بسیار خوشبینانه است و به مبلغ مورد نیاز برای به پایان بردن طرحهای نیمه تمامی که متاسفانه صف آنها هر سال طولانی تر هم می شود، حداقل یک سوم مبلغ 48452میلیارد ریال اضافه می شود.
علی رغم این مهم کافی است ، معجزه جدیدی را در ردیف متفرقه 503731لایحه بودجه سال 86ببینید که پیشنهاد کرده است خطوط راه آهن جدیدی (11طرح) با همکاری بخش خصوصی عملیاتی شود. هرچند برآورد طول این 11طرح جدید مشخص نیست ؛ اما کافی است توجه شود که یکی از آنها راه آهن تندرو تهران مشهد (حدود 894کیلومتر) و دیگری راه آهن شیراز بوشهر (حدود 304کیلومتر) و سومی راه آهن بوشهر عسلویه - بندرعباس (حدود 927کیلومتر) و چهارمی خط دوم راه آهن تهران میانه (حدود 430کیلومتر) است و معجزه را در آن بجویید که برای مشارکت در این طرحها فقط مبلغ 38میلیارد ریال در سال 86پیشنهاد شده است که هزینه ساخت 2.5کیلومتر راه آهن است.
براستی آیا وعده شروع هزاران کیلومتر راه آهن بدون لحاظ نبود یا کمبود امکانات چه ذهنیتی برای مردم به وجود می آورد؛
4- در ردیف متفرقه 503732برای مشارکت در 13آزادراه که از جمله آنها آزادراه های اصفهان - شیراز، تبریز - ارومیه ، تهران - مشهد و نطنز- سیرجان است ، مبلغ 183میلیارد ریال پیشنهاد شده است. مطابق آمارهای مندرج در بودجه برای احداث هر کیلومتر آزادراه به طور متوسط 8920میلیون ریال اعتبار لازم است ، یعنی مبلغ پیشنهادی برای احداث 20.5کیلومتر آزادراه کفایت می کند.
5- در ردیف متفرقه 503733برای بهسازی 52راه مواصلاتی در کشور مبلغ 476میلیارد ریال پیشنهاد شده است.
6- در ردیف متفرقه 503734برای احداث 24راه مواصلاتی با هزاران کیلومتر مسافت مبلغ 433میلیارد ریال در نظر گرفته شده است.
7- در ردیف 503735برای احداث 24بزرگراه با مشارکت منابع استانی !! مبلغ 494میلیارد ریال پیشنهاد شده است که از جمله آنها بزرگراه های شیراز- سپیدان - یاسوج ، کرمان - رزند و میرجاوه - زاهدان - بم است.
8- هم اکنون مستند به لایحه بودجه سال 1386در بیش از 120شهر کشور پروژه آبرسانی برای تامین آب شرب مردم در دست اجراست و برای به پایان رسیدن این پروژه ها با فرض نرخ رشد صفر برای تورم ، مبلغ 12120میلیارد ریال دیگر لازم است.
بدیهی است ، دغدغه به پایان رسیدن پروژه های نیمه تمام ایجاب می کند اعتبارات کم موجود مصروف تکمیل این پروژه های نیمه تمام شود که تا پایان سال 85، حداکثر نیمی از اعتبارات مورد نیاز آنها هزینه شده است. ولی علی رغم این مهم ، معجزه ردیف 503862لایحه بودجه سال 86به این صورت خود را مطرح می کند که برای آبرسانی به 38شهر دیگر مبلغ 250میلیارد ریال پیشنهاد شده است که واضح است حجم تعهدات ناشی از این پروژه های جدید برای سالهای طولانی بر بودجه عمومی دولت تحمیل خواهد شد.
9- منطق حکم می کند که پروژه های عمرانی در حداقل زمان به پایان برسند تا هم کمتر مستهلک شوند (در دوره ساخت) و هم مردم آثار اجرای آنها را بزودی ببینند و هم با تورم حاصل از دوران ساخت آنها از طریق استفاده زودتر از منافع این پروژه ها و افزایش عرضه کالاها و خدمات مقابله شود بنابراین آغاز عملیات جدید عمرانی با حداقل اعتبار لازم ، می تواند بتدریج موجبات کاهش در فواید ناشی از تسریع در اجرای پروژه ها را فراهم آورد، زیرا پروژه های مندرج در ردیف متفرقه براساس قواعد نوشته یا نانوشته ای که متاسفانه در نظام تصمیم گیری ها وجود دارد، کم کم داخل پروژه های در دست اجرای اصلی می شوند و با ورود خویش و اختصاص مبالغ بیشتری به خود ،طول زمان اجرای همه پروژه ها را طولانی تر می کنند.
10- براستی فلسفه وجودی این همه پروژه جدید ولی تقریبا بدون اعتبار چیست؛ چرا توزیع جغرافیایی این پروژه ها به شکلی است که هر یک از نمایندگان مجلس احساس می کنند چنانچه برای اعمال اصلاحات در روند بودجه نویسی ، ردیف متفرقه ای حذف شود، در واقع پروژه های مربوط به حوزه انتخابیه وی هم حذف می شود؛ چه رمز و رازی بین بقای عدم شفافیت در بودجه های سالانه و شعارها و گفتارهای معطوف به ضرورت شفافیت در بودجه وجود دارد؛ آیا با اصلاحات جزئی می توان از دام این گرداب های عمیق رهایی یافت و یا باید به انقلاب در امور اقتصادی و از جمله بودجه نویسی اهتمام کرد؛ آیا این ردیف ها معجزه نمی کنند؛!
11- و بالاخره به یاد داشته باشیم که اکثریت اتفاق به قریب این پروژه ها از 4سال پیش و از دوره دولت پیشین وارد بودجه شده و در دولت فعلی هم ادامه پیدا کرده است.