چرا مدیر علمی؛

فردا نخستین سالگرد درگذشت دکتر سعید کاظمی آشتیانی ، مدیر و بنیانگذار پژوهشکده رویان است. مردی که جامعه علمی ایران او را در هنگامه شکوفایی اش از دست داد اما با وجود این تاثیر گسترده نام او را به فراسوی مرزها کشاند و باعث شد

کد خبر: ۱۲۱۶۱۴

تا امروزه در حوزه تحقیقات سلولی و درمان ناباروری و پژوهشکده ، «رویان» نامی شناخته شده در جهان به حساب آید.
این مجموعه پرتلاش در یکی از دانش های پایه ای و مهم جهان امروز به توانایی تحسین برانگیزی دست یافت و حتی توانست در مرزهای نوین آن قدم بگذارد و خود تبدیل به یک قطب منطقه ای مهم در خصوص سلولهای بنیادی شود.
تولد رویانا، بره شبیه سازی شده ایرانی که هم اینک در سلامت به سر می برد باعث شد تا توجه محافل علمی جهان به فعالیت های علمی ایران بیش از پیش جلب شود و از سوی دیگر بنیان گذاشتن جایزه جهانی رویان و انتشار مقالات تخصصی و ژورنال «یاخته» باعث جلب اعتماد و توجه مراکز معتبر علمی جهان به پژوهشکده رویان شد.
هیچ کس نمی تواند در خدمات علمی و پژوهشی دکتر آشتیانی تردید کند اما نباید از کنار یکی از مهم ترین خصوصیات حرفه ای وی که شاید مهم تر از تمام فعالیت های علمی محض او بود به سادگی گذشت ؛ خصوصیتی که اتفاقا یکی از ضروری ترین نیازهای ایران امروز برای رسیدن به توسعه علمی است و آن «مدیریت علمی» برجسته دکتر آشتیانی بود.
وی فراتر از تعاریف و تعارف ها مدیر علمی بود و این نوع مدیریت را به خوبی می شناخت شاید کمتر کسی بتواند باور کند با امکانات معدود و محدودی که در اختیار دکتر آشتیانی بود وی توانسته باشد رویان را رویان کند و از آن مهم تر در یکی از چالش برانگیزترین علوم نوین جهان ، چنان ماهرانه و حرفه ای عمل کند که موفقیت های عظیمی چون کلونینگ حیوانات و پیشرفت های سلولی بدون کوچکترین جنجال و بحران عمومی به دست آید.
دکتر آشتیانی اگر هیچ مقاله تخصصی نمی نوشت و هیچ پژوهشی را رهبری نمی کرد، فقط به پاس همین مدیریت برجسته اش چهره ای ماندگار در تاریخ علم ایران به شمار می رفت.
امروز ما نیز برای تغییر توسعه علمی کشور به «مدیران علمی» احتیاج داریم ، کسانی که علم را می فهمند، نیازهای امروز و آینده جامعه خود را می شناسند، محدودیت ها و باورها و در یک کلام فرهنگ جامعه ای که در آن زندگی می کنند را می شناسند و سعی می کنند از هر فرصتی برای هدایت مجموعه خود به سوی هدف تعیین شده بهره بگیرند.
به همین دلیل است که بزرگترین مراکز علمی جهان سعی می کنند از حضور چنین مدیران برجسته ای در راس برنامه های خود استفاده کنند؛ مردان و زنانی که الزاما دانشمند نیستند اما طرحها و ایده های هیچ دانشمندی بدون حضور آنها به نتیجه نمی رسد.
یکی از نمونه های این مدیران هموطن دیگر ما دکتر فیروز نادری است که با حضور در آزمایشگاه جت پیش از JPLدر ناسا باعث تحولی در موفقیت ماموریت های روباتیک این سازمان شد و اینک معاون ارشد این سازمان در برنامه ریزی ماموریت های فضایی روباتیک است و او با نام و عنوان مدیر علمی این کار حساس را به انجام می رساند.
جامعه علمی ما نیز اگر بخواهد نگاهی به آینده توسعه یافته بیندازد نیازمند انسان هایی چون فیروز نادری و کاظمی آشتیانی است که بتوانند جامعه علمی را در حوزه مربوط به خود به اهداف بزرگ آن برسانند و اگر بخواهیم این مدیران حضوری فعال در آینده داشته باشند باید از هم اینک روی نوجوانان سرمایه گذاری کرد و علم واقعی را به میان خانواده ها، کودکان و نوجوانان برد. بی شک روح مرحوم آشتیانی و امثال او نیز تنها در این صورت از ما راضی خواهد بود.