راه بازگشت را بر مجرمان نبندیم

رئیس سازمان زندان ها، اعلام کرده است براساس اطلاعاتی که در آیین نامه زندان ها صورت گرفته ، از این پس الزام زندانیان به تراشیدن موی سر و پوشیدن لباس مخصوص حذف شده است .

کد خبر: ۳۲۹۰۸

سیدمرتضی بختیاری ، اصلاح این آیین نامه را با هدف جلوگیری از «تحقیر زندانی» عنوان کرده است . اعلام این خبر از سوی یکی از مسوولان ارشد قوه قضاییه را می توان حرکتی مثبت در جهت توسعه قضایی تلقی کرد ؛ چرا که سازمان کیفری یک جامعه را زمانی می توان توسعه یافته تلقی کرد که افزون بر آن که اجرای عدالت را در نظر دارد، با ایجاد ضمانت های اجرایی و قانونی لازم ، از هرگونه هتک حرمت و خدشه و تجاوز به شخصیت و حقوق مجرم به عنوان یک انسان جلوگیری می کند. همراه کردن تحقیر مجرم در کنار مجازات قانونی او، یکی از مهمترین هدفهای وضع مجازات و کیفر را که «اصلاح و بازپروری مجرم برای ورود مجدد به جامعه است» نقض و ناکارآمد می کند. مجرمی که افزون بر مجازات ، تحقیر هم شده است ، نفرت و کینه ای از عاملان مجازات خود به دل می گیرد که جز تکرار زنجیره جرم و خشونت ، نتیجه دیگری ندارد. از سوی دیگر برای مجرمی که افزون بر مجازات قانونی ، آبرویش هم رفته است ، راهی برای بازگشت به محیط اجتماعی قبلی خود نمی ماند. «انگ» مجرمیت داغی ابدی بر پیشانی مجرم است که با وجود آن نمی تواند در برابر آشنایان ، خویشان و همسایگان سر بلند کند. با این توضیحات ، ارزش اصلاحاتی در دستگاه قضایی مانند حذف زندان انفرادی ، ممنوعیت اجبار پوشیدن لباس فرم و تراشیدن موی سر، قانونمند کردن بازرسی و تفتیش متهمان پررنگ تر و برجسته تر می شود. متاسفانه در کنار این اصلاحات ، خبرهایی از صدور برخی احکام و مجازات ها برای مجریان در جراید می خوانیم که به نوعی نقض کننده اصلاحات و اقداماتی است که در دستور کار سیاستگذاران دستگاه قضایی قرار گرفته است . گرداندن یک مجرم هر چند سابقه دار در محلی که همه او را می شناسند ، در شرایط و حالتی تحقیرآمیز جز لگدمال کردن اندک آبرو و حیثیت او چه نتیجه دیگری دارد؛ دستگاه قضایی که برای جلوگیری از تحقیر زندانیان ، پوشاندن لباس فرم و تراشیدن موی سر آنها را ممنوع می کند، چگونه اجازه اجرای چنین مجازاتی را برای مجرم می دهد؛ هفته گذشته در اخبار حوادث اعلام شد که 3مجرم در جنوب تهران در شرایطی تحقیرآمیز در محل زندگی و دستگیری خود گردانده شدند. نظیر این خبرها قبلا هم چندین بار در جراید درج شده است و نشانگر وجود عدم وحدت رویه و ناهماهنگی اعمال مجازات ها بین قضات است . اگر چه قاضی پرونده ، هدف از اعمال این مجازات را عبرت آموزی برای دیگران عنوان کرده است ، اما کاملا بدیهی است که تماشاگران قبلا از عبرت آموزی دچار حس ترحمی می شوند که در پی از دست رفتن ابدی حیثیت و آبروی مجرمان به وجود می آید.