یزد؛ دستانی که رنگین کمان می بافند

دست بافی یا شعربافی در شهر یزد، صنعتی با رشته های مختلف است .اساس کار شعربافان ، دستگاه های چوبی است که به اقتضای نوع تولید در ابعاد مختلف طراحی

کد خبر: ۲۹۳۵۶

و ساخته می شوند.
ابتدا زنان خانه دار روی این دستگاه ها کار می کردند و شاید ابتکار و اختراعش نیز از آنان باشد؛ اما در مراحل بعدی کار به صورت کارگاهی و مردانه درآمد. طرح کلی دستگاه ها از دو نورد، تعدادی پدال (پوشال) ، شانه ، ورد، میل میلک تشکیل شده که در هر محل اسامی ویژه خود را دارد. با این دستگاه ساده ، محصولاتی تولید می شود که گاه هوش از سر می برد. ترمه ، پارچه ای است در نهایت زیبایی که تار آن از ابریشم طبیعی تابیده و پودش از ابریشم ، نخ ، پشم و کرک الوان است . در قدیم ترمه را با انگشتان دست می بافتند و هم از این رو به «انگشت باف» هم شهرت داشت ؛ اما در حال حاضر تولید آن نیمه دستی است . ترمه در انواع شال چارقدی ، شال بندی ، شال راه راه ، شال محرمات ، شال اتابکی ، شال کشمیری ، شال رضایی ، شال امیری و شال یزدی بافته می شود. این صنعت در ایران 400سال سابقه دارد. زری از بافته های قدیمی است که قدمت آن به دوره ساسانیان می رسد. ماده اولیه آن نیز ابریشم طبیعی است . به غیر از یزد، زری در اصفهان ، کاشان و ابیانه نیز بافته می شود. پارچه مخمل هم از بافته های یزد است . با این تفاوت که در بافت آن از ابریشم طبیعی استفاده می شود. اما شمد نوعی پارچه نازک است که در بافت آن نخ پنبه یا ابریشم مصنوعی ویسکوز به کار رفته و در فصل تابستان به عنوان روانداز از آن استفاده می کنند. شمد، اغلب دارای نقشهای ساده و به صورت چهارخانه است . دستمال یزدی در ابعاد مختلف و طرحهای متنوع برای مصارف گوناگون بافته می شود. انواع این دستمال ها به نامهای عشایری ، ابریشمی و موسریزه معروف است . ماده اولیه این بافته ها فعلا ابریشم مصنوعی (ویکسوز) است . دارایی از بافته های زیبا و ویژه یزد است . برای تهیه دارایی نخهای تار را پیش از بافت به روشهای خاصی رنگ می کنند که بتدریج رنگها حین بافت مشخص می شوند. ماده اولیه آن ابریشم طبیعی بوده ؛ ولی در حال حاضر نخ ویکسوز است . بافت خورجین که وسیله ای است برای حمل بار ، از قدیم در شهرهای اشکذر و اردکان معمول بوده است . خورجین روی دارهای عمودی و شبیه زیلو با نقش کمتری بافته می شود. ماده اولیه خورجین ، نخ پنبه ای است .