تورنگ تپه گرگان همتراز چغازنبیل و تپه سیلک

تپه قرار گرفته است این تپه از نظر ظاهری شباهت زیادی با چغازنبیل و تپه سیلک کاشان دارد.«تورنگ» تپه بنا بر بررسی هایی انجام گرفته از سوی کارشناسان باستان شناسی از عصر پیش از حضور آریاها در ایران ، محل سکونت انسان ها بوده است.

از سوی دیگر، شباهت این تپه با حصار دامغان ، تپه های باستانی واقع در جزیره کرت (در دریای اژه) نشانگر ارتباط این اقوام با اقوام ساکن در نقاط مختلف دیگر ایران و یونان و همچنین تاثیرگذاری تمدنی آنها بر یکدیگر بوده است.

در تپه های تورنگ مجسمه های کوچک گلی که روی آن نقش زنان و مردان حک شده است ، به دست آمده که شباهت زیادی با کشفیات به دست آمده از جزیره کرت ، متعلق به هزاره دوم پیش از میلاد دارد.

کاوش های باستان شناسی در این تپه از زمان محمدشاه قاجار بوده است. این هیات باستان شناسی در سال 1219ه.ش حفاری های باستان شناسی را آغاز کرد و طی عملیات خود، آثار باستانی ای از قبیل : آبخوری طلا، جام دایره ، ابزاری از سنگ زرد، سلاح های جنگی ، تبر و دشنه مسی را به دست آوردند.

آثار به دست آمده اثبات می کند که تمدن موجود در تورنگ تپه قدمتی مانند تمدن موجود در شهر سوخته (واقع در سیستان) داشته است. در زمان ناصرالدین شاه ، دومین دوره فعالیت حفاری و باستان شناسی آغاز شد.

در سال 1268ه. ش ژاک دمورگان فرانسوی در ادامه تحقیقاتش در این تپه و منطقه خرگوش تپه ، کشفیات جدیدی به دست آورد که شامل ؛ چند مجسمه کوچک ، سلاح جنگی و قوری هایی با نقش برجسته بود.

در ادامه این تحقیقات در سال های 1310ه.ش یک هیات باستان شناسی به ریاست ف.وولیسین امریکایی ، تحقیات دقیق تری را روی تپه انجام داد که منجر به کشفیات مهم و دقیقی شد. این هیات ، سه طبقه را در تپه تشخیص دادند که شامل ؛ طبقه اول ، طبقه دوم و طبقه سوم بود.

طبقه اول یا بالا با 6متر عمق ، باقیمانده که گورستانی بر جای مانده از عصر آهن بوده و در پایین آن دیوارهای دهکده ای واقع شده است . طبقه دوم در عمق 6تا 8متری واقع شده و در آن آثار فوق العاده و خاصی کشف نشده است . طبقه سوم در پای تپه و با عمق 10تا 11متر و 30سانتی متر واقع شده است .

در این طبقه و در میان خاکستر و آجرها دو قبر پیدا شد که در آن سفال خاکستری تیره رنگی وجود داشته و تزییناتی شبیه به شانه در آن قرار داشت .

در هر یک از این سه طبقه ، سفال های قرمز با نقوش سیاه رنگ به دست آمده است . در حال حاضر این تپه مورد حفاظت قرار گرفته که با احداث تاسیسات اقامتی مناسب ، می توان از آن به عنوان یک منطقه تاریخی و گردشگری جذاب بهره گرفت .