دیدار با دکتر سید محمد باقر حجتی بنیانگذار علوم قرآنی در دانشگاه ها

بای بسم الله : «مرحوم پدرم نذر کرد اگر حیات من ادامه یابد...»کودکی که بیماری بر شیرخوارگی اش سایه افکند؛ به طوری که پزشکان هم از معالجه اش مایوس بودند

کد خبر: ۱۸۸۰۴

، به نذر پدرش طلبه حوزه های علمیه شد و در سلک روحانیت درآمد. دکتر سیدمحمدباقر حجتی می گوید: «خوشحال است ؛ چرا که بسیاری از استادان قرآن و حدیث پرورده او هستند؛ هر چند پاره ای از استادان دیگر نیز در این کار سهمی داشتند...».
یک برنامه برای تا روز قیامت؛
سعی می کنم کتابهایی که با رنج فراوان تهیه کرده ام ، در کتابخانه ای استقرار یابد تا عموم مردم بتوانند به گونه ای رایگان از آنها بهره گیرند.
اگر امکانش بود و برای علامه مجلسی پیغامی می فرستادید؛
به ایشان از رهگذر مساعی نستوهانه در جمع آوری فرهنگ و تعالیم اهل البیت (ع) نه تنها تبریک و تهنیت می گفتم ، بلکه خویشتن را چون بنده ای ذلیل و متواضع در برابر مولای خویش ، احساس می کردم.
به شیخ صدوق چه می گفتید؛
از خدا درخواست می کردم شیخ صدوق را که مولود دعای حضرت ولی عصر(عج) بوده به دلیل نگارش کتاب «من لایحضره الفقیه» و سایر آثارش ، با حضرت امام زمان محشور فرماید.
یادی از علامه طباطبایی؛
بنده برای اولین بار با مرحوم علامه طباطبایی در کنار شهید مطهری دیدار داشتم و این نکته را آشکارا احساس کردم که بالاترین جلوه تواضع و فروتنی را مرحوم مطهری نسبت به استاد خود نشان می دادند.
فرق شما با دیگران؛
من با دیگران از لحاظ ظاهر فرقی ندارم ؛ ولی در باطن ، همه افراد دیگر را از خود بهتر تلقی می کنم.
اگر مرجع تقلید بودید؛
در چنین صورتی سعی می کردم فتواها را دقیق از منابع درخور صادر کنم و در جهت صلاح دین و دنیای مردم ، آنها را ارشاد کنم ؛ لیکن این بنده از مقلدان مراجع بزرگوار معاصرم.
اگر کتابهایتان ممیزی می شد؛
در صورتی که داوری ها منصفانه باشد، اینجانب در مقابل آن تسلیم هستم.
اگر ممنوع القلم شوید؛
خوشحالم ؛ چرا که از نوشته ها هم درقیامت بازخواست می شود.
نظرتان درباره ماهواره؛
در صورتی که از آن ، مردم بتوانند بهره های مشروع و سازگار با موازین دینی ببرند، وسیله خوبی است ؛ ولی چون مانند چاقوی دو دم است و مردم نیز در سراشیبی لغزش دینی قرار دارند، فعلا استفاده از آن در خور محیط اسلامی نیست.
ژورنالیسم؛
در صورتی که روزنامه ها پایبند صداقت و تعالی کشورشان باشند، بهترین وسیله ارتباط جمعی به شمار می رود.
بهترین تفریحات شما پس از مطالعه؛
بهترین تفریح من در شرایط کنونی ، پس از خستگی از مطالعه و نوشتن ، انس باخانواده ، نوه ها و داماد و عروسهایم است ... یا سفر به مشاهد مشرفه.
و... ثمره ای از شجره خانوادگی تان؛
جدم ، مرحوم آیت الله سید محمد باقر حجتی ، از مراجع تقلیدی بودند که هم اکنون تصدیق اجتهاد ایشان از سوی آیت الله سید محمد کاظم طباطبایی ، آخوند خراسانی و ملاعبدالله مازندرانی در اختیار ما قرار دارد. آیت الله طباطبایی به مرحوم جدم می گفته اند: «شما امید من پس از من در حوزه علمیه نجف هستید...».
شهر رویایی تان برای زندگی؛
دوست می داشتم در همان روستای مرحوم جدم در دامان طبیعت زندگانی را به سر می آوردم.
شالیکاری بلدید؛
نه ؛ در ده نبودم.
بهترین صدای طبیعت؛
جریان آب و صدای پرندگان و از همه خوشتر، صدای خوش تلاوت قرآن کریم.
صدای یک کودک؛
برای من جالب است.
حس تان از جنگل؛
پیداست که محیط صناعی فرساینده است و محیط طبیعت و بویژه جنگل که زمین را با سایه های خود می پوشاند و یادآور بوستان بهشتی است ، می تواند منشا شادابی و ستردن فرسودگی در انسان باشد.
و... دریا؛
صدای خروش امواج دریا به قدری دلپذیر است که انسان آن گاه که با این صدا مانوس می شود، نمی تواند از خود دل ببرد.
کوهستان چطور؛
کوهستان ها در انسان ، احساس خاکساری و فروتنی را بیدار می سازند و از دیدن بلندای آنها لذت می بریم.
یک کشتزار بهاره؛
کشتزاران بهاران که همزمان پرندگان به چه چه و آواز در فضای آن می پردازند، بهترین چشم انداز را در برابر ما قرار می دهند و غمها و اندوه ها را از روح و روان انسان می زدایند.
زیباترین موجود؛
کسی است که دلش سرشار از سلامت و زیبایی و خیرخواهی برای دیگران و اعتماد و اتکال به خدا باشد و سیرت زیبا مهم است ، نه صورت زیبا.
همدم تنهایی تان؛
کتاب.
چند جلد کتاب دارید؛
حدود 15هزار جلد.
چند جلد کتاب خوانده اید؛
صدها جلد.
با کدام کتاب مانوس ترید؛
با کتابهای علوم قرآنی و علوم حدیث.
تابلوهای دیوار کتابخانه تان؛
حدود ده ها لوح تقدیر مربوط به آثار علمی اینجانب و تصویر مرحوم پدر و جد بزرگوارم .
مهمترین اثر فلسفی ای که خوانده اید؛
«شرح اشارات» خواجه طوسی و «الشفا» ی ابن سینا. این کتابها را نزد شهیدمطهری در حوزه مروی خواندیم .
از آقای حسن زاده هم بگویید؛
در مدرسه مروی (تهران) دیرترین وقت می خوابید و زودتر از همه بیدار بود؛ یعنی برای کسب علم و مطالعه سخت می کوشید.
از مهمترین آثار عرفانی؛
آثار صدرالدین قونوی و ابوسعیدابی الخیر و بایزید بسطامی و مثنوی مولوی .
و... تفسیر قرآن؛
جامع ترین و غنی ترین آنها، تفسیر «مجمع البیان لعلوم القرآن» مرحوم طبرسی در سده 6و «المیزان» علامه طباطبایی .
از تعامل تان با قرآن؛
به هر آیه ای که نگاه می کنم به نظر من عجیبه . همه در فصاحت و بلاغت ، دراوج قرار دارند.
حس تان پس از مواجهه با آیات الهی؛
اعتراف به ناتوانی خود در برابر توان الهی.
آمار علوم قرآنی؛
حدود صد، صد و پنجاه تاست که در کتاب «الاتقان» سیوطی 80نوع آن آمده .
یک سوال مهم ؛ این علوم هدفند یا وسیله؛
اینها همه ابزارند.
برای چه هدفی؛
برای این که بتوانند انسان نسبتا کاملی را بپردازند؛ وگرنه این علوم خودبه خود ارزشی ندارند.
انسان کامل یعنی؛
یعنی نمونه ای از معصومان (ع) که موفق شده اند همگام با آنان ، در زندگانی گام بردارند.
بزرگترین انسان (پس از معصوم) از نظر شما؛
اولیای خدا.
معصومان (ع)؛
چون معصومین (ع) از قرب بسیار بالایی در پیشگاه خدا برخوردارند، ما می توانیم همه نیازهای مشروع خودمان را برای عرضه کردن به خدا با آنها درمیان بگذاریم.
امام زمان (عج)؛
ما می دانیم که حضرت ولی عصر (عج) قطب دایره امکان هستند و ثبات و استقرار آسمان و زمین در گرو وجود مقدس آن حضرت است .
نسبت شریعت و طریقت؛
رابطه شریعت و طریقت ، از هم گسستنی نیست . اگر طریقت از شریعت گسسته شود، آدمی به بیراهه سوق داده می شود و عکس آن نیز موجب گمراهی است .
اگر دریچه ای به روح شما بگشاییم ، با چه چیزی روبه رو می شویم؛
در این صورت قهرا با حق و حقیقت روبه رو می شوم و خویشتن را ملزم به پایبندی بدان می کنم.
طولانی ترین زمان برای نیایش؛
تلاوت قرآن کریم است که درهربامدادان غالبا تا صد آیه را تلاوت نکنم ، از سرای خود بیرون نمی روم.
ژرفای تفکر؛
ژرفای تفکرم در دنیا در رابطه با خود دنیا به خدا می رسد.
نقشی از خلوت دلتان؛
حس می کنم دنیا سرابی بیش نیست.
نیت خیر برای یک دوست؛
آرزوی توفیق در امر دین و دنیا و دانش.
نیت خیر برای یک دشمن؛ (دشمنان خودم یا اسلام؛)
توفیق هدایت برای دشمنان.
یک حرف ناب؛
من در زندگی بارها به این تجربه و نتیجه رسیدم که خلوص و صفای نیت و زلالی درون برای رضای خدا، توفیقات غیرقابل انتظاری را نصیب انسان می سازد.
با دانشجویان چگونه شوخی می کنید؛
در لابلای درس ، تاریخچه ها و جریان هایی را که موجب نشاط دانشجویان و اطرافیان می شود، مطرح می کنم تا خستگی از روح و روان آنها سترده شود و البته در این امر زیاده روی نمی کنم.
سعی تان در قبال دانشجویان؛
سعی من بر این بوده که به سان پدر روحانی ، بر این فرزندان عزیز، مهرم را سرشار سازم و آنها به مقامات والایی از نظر علمی و روحی دست یابند.
آیا واقعا ادای دین شده؛
احساس می کنم آن گونه که شاید و باید، وظیفه معلمی را نسبت به شاگردان ادا نکرده ام.
نوع احوالپرسی تان با دانشجویان؛
مسلما وظیفه هر مسلمانی این است که به سلام بر دیگران پیشدستی کند؛ اما اگر در این مسابقه ، دانشجویان در سلام پیشدستی کنند، قطعا با جواب گرم تر و صمیمانه تر بنده روبه رو می شوند.
اگر هنگام تدریس شما درگوشی پچ پچ کنند و...؛
با تعریض و کنایه ، محیط را به آرامش سوق می دهم.
به کسانی که با تاخیر به کلاس می آیند، اجازه ورود می دهید؛
بله ، چرا ندهم؛
از بهترین برنامه های تلویزیون؛
معمولا از مشاهده طبیعت و زندگانی شگفت آور جانوران در بر و بحر و احیانا گزارش قابل فهم تکنیک های ابتکاری .
و برنامه های رادیو؛
فرصت گوش کردن ندارم.
مهمترین بخش تاریخ؛
بخش مربوط به بعثت حضرت رسول (ص).
حس تان در مسجد جمکران؛
مسجد جمکران با هر نگاهی نسبت به سند مربوط به آن ، جایگاه عبادت و توفیق مردم برای نیایش با خداست.
و حرم حضرت فاطمه معصومه (س)؛
من مسافرت های مکرری برای تدریس در قم دارم و سخت علاقه مندم در فرصت کوتاهی که به قم می روم ، به زیارت حضرت معصومه (س) توفیق یابم . در حرم مطهر آن حضرت احساس رضا و آرامش و خوشوقتی می کنم.
و آستان قدس رضوی؛
از این که در سالهای اخیر هر سال دوبار برای تدریس در دانشگاه علوم اسلامی رضوی موفق به زیارت آن حضرت می شوم ، این را یکی از نشانه های توفیق الهی و سعادت خود می دانم.
یادی از قدس؛
امید است که قدس از سلطه صهیونیسم رهایی یابد تا ما و همه مسلمان های جهان در آنجا با عزت و افتخار در پیشگاه خدا به نماز بایستیم و اظهار خاکساری کنیم.
کدام کشورها طی 20سفر خارجی تان برای شما تداعی کننده ایران بود؛
جذاب که ... فرقی نمی کرد؛ خیابان ها و ساختمان ها برای ما مساله ای نیست . بیشتر تلاش ما برای تحقیق صرف می شد.
یادی از جوانی؛
در زمان جوانی چون دلبستگی های مادی در محیط حوزه دینی ، ما را به خود سرگرم نمی کرد، از این لحاظ خوش ترین دوران زندگی برای اینجانب به شمار می آید.
وضع اخروی تان با این همه ذخیره قرآنی؛
وضع عادی است . خویشتن ستایی هم نباید داشته باشیم.
باقیات صالحات؛
سعی می کنیم در کارهایی که می کنیم ، خدا را در نظر داشته باشیم.
نتیجه و دستاورد زندگی تان؛
دستاورد زندگی من آثاری است نزدیک به 50مجلد کتاب و حدود 200مقاله که از نظر من چندان مهم نیستند ؛ لیکن بسیاری از آنها مورد توجه و علاقه شنوندگان یا خوانندگان آثار بوده است .