چهره به چهره با دکتر عبدالکریم بی آزار شیرازی

بای بسم الله : دکتر عبدالکریم بی آزار شیرازی در کودکی و نوجوانی خیلی از ما ردی و خاطره ای گذاشته است او که با سادگی کتابهایش تلالوهایی از قرآن

کد خبر: ۱۶۵۹۰

و اسلام را در خاطره های ما پایدار کرده است ، اکنون در دانشگاهی ریاست می کند که به قول خودش در امتداد کار علمای گذشته است که در حوزه های علمی گرد هم جمع می شدند و با یکدیگر بحث علمی می کردند، که «علم الخلاف » یا «مناظرات » نامیده می شد در این دانشگاه از مذاهب و کشورهای مختلف اسلامی ، دانشجویان در کنار هم جمع می شوند و ابتدا علوم اسلامی را از استادان خود کسب می کنند و بعد از فرا گرفتن علوم مذهب خود، به فقه و تفسیر و کلام مقارن می پردازند. دکتر بی آزار شیرازی درباره دریافت حقیقت و نگره مفسرانه نکته جالبی دارد: «اگر قرآن را تشبیه کنیم به کره زمین که هر دو آفریده خداست ... و روی این زمین ، اگر کنار ساختمانی نردبان بگذاریم و بالا برویم ؛ هر چه بالاتر برویم ، افق دید ما وسیع تر می شود و چیزهای بیشتری را می بینیم ؛ همان طور کسانی که در آن طرف ساختمان ، نردبان گذاشته اند، چیزهایی می بینند که طرف مقابلشان ندیده ...» این مطلب را درباره همین مصاحبه ما به نقل از ایشان بخوانید: «جالبه ! حالت طبیعی دارد، با مصاحبه های دیگر خیلی فرق می کند و بیشتر می تواند با خواننده ارتباط پیدا بکند».

هدف از آفرینش انسان؛
این است که انسان به کمال و مقام قرب الهی برسد.
یعنی؛
روز به روز اخلاق و کمالاتش را به خدا نزدیکتر کند. در اصطلاح ، متخلق به اخلاق الهی شود.
حس و حالتان در ماه رمضان؛
طبیعی است که احساس سبکی و معنویت و نزدیکی به خدا می کنم.
و در نوجوانی؛
ضمن این که به مجالس سخنرانی (وعظ) در بعدازظهرها و مجالس شبهای احیائ می رفتم ، استادی داشتم که براساس روایت امام صادق (ع) می گفت : در ماه مبارک رمضان مهمترین عبادت ، تحصیل علم است . لذا شبها تا نزدیکی های سحر، بیشتر به درس و بحث می پرداختیم.
آغاز درس؛
از 14سالگی رفتم به درس طلبگی.
آن روزها فکر می کردید نویسنده شوید؛
نه ، فکر نمی کردم ؛ ولی هرگاه کتابهای مذهبی را می دیدم ، فکر می کردم چقدر خوب است این کتابها به سبک جدید و به زبان روز نوشته شود.
نوشتن اولین کتاب؛
در 19سالگی اولین کتابم را نوشتم ؛ «جهان دیگر».
پر مخاطب ترین کتابتان؛
کتاب «قرآن و طبیعت » که یک جلدش با نام «گذشته و آینده جهان »پر فروش ترین کتاب در ایران قبل از انقلاب بود.
شمارگان؛
42بار تجدید چاپ شد.
احساستان هنگام برخورد با مخاطبان آثارتان (مخصوصا نوجوانان دیروز)؛
طبیعی است که یکی از شیرین ترین و جالبترین ثمره و پاداش یک معلم یا یک نویسنده وقتی است که ببیند کسانی از درسها یا نوشته هایش استفاده کرده اند.
آخرین کتابی که برای جوانان نوشته اید؛
«از عمق چاه تا اوج ماه ».
درباره چیست؛
تفسیر سوره یوسف (علیه السلام) است.
هدف از نگارش؛
در واقع این داستان یک اخلاق عملی برای جوانان است.
اخلاق عملی ؛
این که چگونه پیامبری مثل حضرت یوسف (ع ) به این فضایل اخلاقی عمل کرد و به چه نتایج درخشانی رسید و در برابر، برادرانش به رذایل اخلاقی پرداختند و به ذلت و بیچارگی دچار شدند.
ثمره این اخلاق؛
از اوج چاه به اوج ماه.
روح تقوا؛
بنا به تعریف امام صادق (ع)، در هر جا فرمانی از جانب خداوند هست ، در عمل به آن کوشا باشیم و در هر جا نهی هست ، از عمل به آن اجتناب ورزیم.
از کدام اثرتان بیشتر راضی و خشنودید؛
یکی همین کتاب و دیگری «رساله های نوین امام خمینی » و نیز کتابهای «میثاق در قرآن » و «تفسیر کاشف » و «قرآن ناطق » و «باستان شناسی و جغرافیای تاریخی قصص قرآن».
خصوصیات تفسیر شما از قرآن؛
براساس ارتباط آیات است.
روال کار؛
در هر سوره محورهای آن را کشف می کنیم و تمامی آیات آن سوره را که در موضوعات گوناگون است ، حول آن محور قرار می دهیم.
تا؛
با توجه به ارتباط آیات ، کاری می کنیم که قرآن خودش با ما سخن بگوید.
اما روشهای تفسیری دیگری هم هست؛
برخی از تفاسیر، مفسران معلومات خود را به پای تک تک آیات ریخته و خودشان زبانگوی قرآن شده اند.
و... تفسیر علامه؛
کار علامه بزرگوار طباطبایی ، تفسیر قرآن به قرآن است.
چگونه؛
به هر آیه ای می رسند، آیات مشابه آن را از سوره های دیگر در تفسیر این آیه می آورند.
نوع این تفسیر؛
یک تفسیر موضوعی است در ضمن تفسیر ترتیبی.
نگرش تفسیری شما؛
اساس کار ما همان ترتیبی است که قرآن ارائه کرده ؛ توجه کنیم به ارتباطات آن.
و نگرش علامه؛
علامه در واقع کل قرآن را یک واحد به هم پیوسته می دانستند.
توجه به نگرش تفسیری متکلمان؛
نه ، روش تفسیر ما برخلاف روش متکلمان مسلمان است.
چرا... نه؛
متکلمان آمده اند عقاید کلامی خود را به آیات قرآن پیوند زده اند.
در نتیجه؛
همان چیزی را که پیوند زده اند، برداشت کرده اند و بعد ادعا کرده اند همان چیزی را که ما می گوییم ، قرآن می گوید.
ولی شما...؛
ولی ما سعی کردیم به پیوندهایی که خداوند خودش در قرآن زده توجه کنیم و ما علوم بشری را در تفسیر قرآن دخالت ندادیم . قرآن را تشبیه کنید به ...! قرآن خودش را به آبی تشبیه می کند که خدا از آسمان نازل کرده و هر وجودی به اندازه ظرفیتش از آب باران برداشت می کند.
ظرف برداشتنی شما؛
متاسفانه خیلی اندک ؛ شاید به اندازه کاسه ای هم استفاده نکرده باشیم.
خصوصیات مشترک خادمان قرآن؛
انسان مسلما برای دریافت مفاهیم قرآنی ، به طهارت و پاکی و تقوا نیاز مبرم دارد.
چرا تقوا؛
چون خود قرآن می فرماید: «لایمسه الاالمطهرون ».
یکی از علومی که برای مفسر برشمرده اند؛
علم موهبتی است.
توضیح؛
در قرآن می فرماید: «به هرکس که می خواهد، می بخشد».
برای رسیدن به این علم؛
خداوند می فرماید: تقوای الهی پیشه کنید تا خدا دانش تان بیاموزد.
یکی از آیاتی که از هر زاویه و در هر زمانی برایتان تازگی داشته؛
ذلک الکتاب لاریب فیه هدی للمتقین.
یکی از آیه های زیبا و قشنگ؛
و عبادی الرحمن الذین یمشون علی الارض هونا و اذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاما.
یک آیه متفاوت؛
مثلا درست در وسط بحث مربوط به طلاق و مهریه در سوره بقره می فرماید: «حافظوا علی الصلواه و...». همچنین در سوره آل عمران حین روایت داستان مریم و عیسی ، درست در جای حساس ، داستان را قطع می کند و به قرآن و پیامبر می پردازد.
عجیب ترین آیه قرآن در منظر شما؛
«قاثابهم غما بغم لکیلا تحزنوا»؛ ما غم به روی غمتان آوردیم تا حزن و اندوه نخورید.
مدرک تحصیلی؛
دکترای من در علوم قرآن و حدیث است.
از کجا؛
از همین ایران ؛ منتها چندین سال هم در دانشگاه مگ گیل کانادا درس خواندم و در رشته تاریخ و تمدن اسلامی درجه M.E گرفتم.
به هزینه شخصی؛
بله.
از شغل پدرتان بپرسم؛
پدر من یک کارمند دولت بوده ، اما خانواده مادری ما از امام جمعه های فارس بوده اند؛ از زمان فتحعلی شاه قاجار تا 50سال پیش ... و معروف به خانواده امامی هستند.
فرزندان شما؛
7فرزند دارم ؛ 3پسر و 4دختر. پسر بزرگم درس طلبگی خوانده و در همین دانشگاه مشغول تدریس دروس رایانه است . فرزند دیگرم گرافیست است ...
تفریح؛
بهترین تفریح من سیر و سیاحت در طبیعت است.
بیشتر کجاها رفته اید؛
بسیاری از شهرهای ایران را سفر کرده ام که جالبترین آنها برای من یزد بود.
علتش؛
چون شهر بسیار اصیلی است . در این شهر انسانهایی را می بینیم که بسیار با صفا و با صداقت اند و اتحاد فراوانی با یکدیگر دارند. بناهای آنها حاکی از آن همه ذوق هنر معماری و سختکوشی و ساده زیستی است.
مناظر کجاها دلپسندتر بود؛
لاهیجان ، رامسر و جاده دو هزار.
در این طبیعت گردی ها گم شده اید؛
بله.
یک نمونه؛
خیلی عاشق طبیعتم و بسیاری از نوشته هایم در اثر محو شدن در تماشای طبیعت بوده و این طبیعت در واقع کتاب آفرینش حق تعالی است.
از رمز «محو شدن » بگویید؛
چند نوبت به کوه های دربند و توچال رفتم و همان طور که با تله فریک می رفتم و محو تماشای کوه ها می شدم ، باعث شد دو کتاب بنویسم ؛ «راز کوه ها» و «سیری در کوه ها از نظر قرآن ».
عادتهای شبهای قدر؛
به برگزاری احیاء و قرائت قرآن و خواندن دعا و نماز می پردازم و سعی می کنم یک مقدار از این وقتم را در شب قدر به تحصیل علم بپردازم.
ادامه بدهید لطفا.
در مفاتیح وقتی آن همه فضایل و برنامه های شب قدر را از امام صادق (ع) بیان می کند، از ایشان می پرسد آیا از اعمال شب قدر چیزی هم بالاتر هست ؛ امام می فرمایند: آری و آن تحصیل علم است .ما خیلی از توصیه های امامان مکرممان جا مانده ایم ! متاسفانه در جامعه ما فرهنگ کتابخوانی خیلی ضعیف است . الان متاسفانه شمارگان کتابها به طور متوسط حدود هزار نسخه شده است . بله ، واقعا! متاسفانه این فرهنگ شده است برخی چیزها خدا نکند که فرهنگ شود.
یک حدیث دلنشین و جذاب؛
امام صادق (ع) می فرمایند: «اذا سکت الجاهل مااختلف الناس »؛ اگر جاهل ساکت می بود، مردم با هم اختلاف نمی کردند.
شده به حدیثی برخورد کنید که قبلا خودتان به مفادش رسیده باشید؛
فراوان.
و... دیگر؛
پس از چند سال مطالعه و تحقیق در دانشگاه مگ گیل کانادا به این نتیجه رسیدم که قرآن ، کتاب عهد و میثاق است . همان طور که به تورات و انجیل ، به ترتیب عهد قدیم و جدید می گویند، به قرآن عهد اخیر گفته می شود.
دلیل این نامگذاری؛
محور قرآن را عهد یافتم ؛ یعنی میثاق بین خدا و انسان . وقتی به روایات مراجعه کردم ، دیدم فاطمه زهرا(س) می فرمایند: «والقرآن عهد قدمه الیکم »؛ قرآن کتاب عهدی است که به شما تقدیم شده است.
یک روایت در این باره؛
امام صادق نیز فرمودند: قرآن عهدنامه خدا به انسان است ؛ سعی کنید هر روز 50آیه از این عهدنامه را بخوانید.
بهترین کتابهای حدیثی؛
«الحیاه» که استاد حکیمی جمع آوری کرده اند و کتابهای حدیثی آیت الله ری شهری.
خوابی دیده اید که بشارت باشد؛
بله ، من در کانادا که بودم ، خواب دیدم در مسجدالحرام پشت سر پیغمبر اکرم (ص) مشغول نماز خواندن هستم . چند روز بعدش یک مرتبه دیدم بانک اعلام کرد 4هزار دلار برای شما از ایران رسیده است . ابتدا تصور کردم اشتباه شده و گفتم این مال من نیست ؛ ببینید صاحبش کیست ، به او برگردانید؛ اما بعد از تحقیقات فراوان معلوم شد برای خود من فرستاده شده است.
از کجا؛
معلوم شد «قرآن طبیعت » فروش فراوانی داشته و پولش را به دلار برای ما فرستاده اند.
ادامه ماجرا؛
با این پول ، با خانواده ( 2فرزند) از کانادا به سفر مکه رفتم . وقتی به مسجدالحرام رفتم ، درست همان صحنه خواب را در مسجدالحرام دیدم و متوجه این روایت از امام صادق شدم که می فرمایند: با برادران اهل سنت نماز بخوانید؛ که هرکس در صف اول آنان نماز بخواند، مثل این است که پشت سر پیغمبر در صف اول نماز گزارده است . درباره نوشتن بگویید: من به دلیل عشق و علاقه ای که دارم ، در هر فرصتی به سوی کارهای نوشتنی کشیده می شوم و حداقل هفته ای دو سه روز برای کارهای نوشتنی وقت صرف می کنم.
تاکنون چند جلد کتاب نوشته اید؛
حدود 150جلد؛ بیش از 50جلد درباره قرآن ، 50جلد درباره پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع) و 50جلد در زمینه های فقهی و اعتقادی و اخلاقی و اجتماعی.
سلیقه تان در بحث عرفان؛
عرفان امام مرا بیشتر جذب کرده.
فلسفه این موضوع؛
عرفان امام ، همان عمل به دستورات فقهی است ؛ با شناخت نسبت به تک تک این الفاظ و عبارات و حرکات عبادی . اسلام را چگونه به یک غیرمسلمان معرفی می کنید تا جذب شود؛ در این باره کتابی به زبان انگلیسی نوشتم به نام «میثاق در قرآن » که روی مسیحیان اثر خیلی خوبی داشته است . همچنین کتابی دارم به چهار زبان که ترجمه تصویری و تفسیری سوره الرحمن است.
روحیه پدید آوردن این آثار؛
لطف الهی بوده من از آغاز نوجوانی عاشق علوم اسلامی و قرآنی بودم.
ذخیره آخرت شما؛
عمل صالح.
اسم عمل صالح تان؛
امیدوارم کارهایی که در راه خدمت به قرآن کرده ام ، مورد قبول حق تعالی باشد.