ترکیه امروز برمی گزیند

سقوط نا بهنگام دولت اجویت در سال جاری بر اثر ناتوانی در برآوردن و اتیان تقاضاهای عمدتا اقتصادی جامعه موجب شد که دادگاه قانون اساسی ترکیه دست به برگزاری

کد خبر: ۱۶۰۴۳

انتخابات زودرس در این کشور بزند. امروز مردم ترکیه و بسیاری از شهروندان ترک می توانند در فرصت به دست آمده نه تنها امید های اقتصادی خود را به صندوق بریزند که می توانند با دیگر تمایلات سیاسی خود را به آزمون بگذارند. درست است که پیش بینی نظرسنجی های عمومی ترکیه در گذشته گاه غلط از آب درآمده است، اما اگر این بار نظرسنجی ها درست از آب درآیند، احتمال دارد شماری از سیاستمداران شناخته شده و احزاب آنها از ورود به پارلمان محروم شوند. "بولنت اجویت"، نخست وزیر ترکیه و سیاستمدار کهنه کار و همچنین "دولت باغچه لی" و "مسعود ییلماز" رهبران ائتلاف دو حزب فرعی ، حزب "تانسو چیللر"، دیگر نخست وزیر سابق ترکیه نیز که در نظرسنجی ها حدود 10 درصد آرا را به دست آورده است، همگی مسافران یک کشتی اند که ممکن است در این انتخابات به طور کامل در دریای سیاسی ترکیه غرق شود. حزب "ترکیه نوین" متعلق به "اسماعیل جم" نیز برای کسب آرای کافی با مشکلات بسیاری روبرو است. در انتخابات ترکیه بحران و نابسامانی اقتصادی ناشی از سیاست های نئولیبرالی که در تاریخ ترکیه ی پس از جنگ جهانی دوم سابقه نداشته نقش کم و بیش عمده ای را درسمت گیری انتخاباتی رای دهندگان بازی می کند. برای احزاب موجود در دولت کنونی یعنی "حزب چپ دمکراتیک" ، حزب محافظهکار "مام وطن" و حزب ناسیونالیست "جنبش ملی" شانس چندانی برای راه یافتن به مجلس پیش بینی نمی شود و این البته طبیعی است چرا که رای دهندگان اعتماد خود را به آنها از دست داده اند در انتخابات امروز "عدالت و توسعه" از بیشترین شانس برای راه یافتن به مجلس برخوردار است. این محبوبیت که عمدتا مدیون مخالفت های این حزب با سیاست های اقتصادی دولت ساقط شده ، وعده احیای برخی از یارانه ها و قول برای تلاش در راه درازترکردن مدت بازپرداخت قروض خارجی ترکیه است، ریشه های دیگری نیز دارد و آن رشد گرایش به دین گرایی در میان مردم ترکیه است . حال آنکه حزب تازه تاسیس عدالت و توسعه، معروف به حزب سفید (آق پارتی) در شهر کوچکی در بخش آسیایی ترکیه که سال گذشته بشدت از زلزله آسیب دید، گردهمایی برگزار کرده است و بسختی تلاش می کند از تصویر خود به عنوان حزبی اسلامگرا و سنتی فاصله بگیرد. رجب اردوغان رهبر این حزب که زمانی فوتبالیستی نه چندان مشهور بوده، مدتی شهردار استانبول شد، اما مقام خود را پس از خواندن شعری مذهبی در انظار عمومی از دست داد. براساس نظرسنجی های اخیر، این حزب به احتمال قریب به یقین به اکثریت در مجلس ترکیه دست می یابد و اگر چنین شود، اردوغانی که در شرایط فعلی با موانع قانونی برای احراز پست نخست وزیری روبروست، می تواند از طریق اختیارات به دست آمده برای حزب دست به تغییراتی در قوانین بزند و به اردوغان این امکان را بدهد که نخست وزیر شود. قدیمی ترین حزب ترکیه یعنی "حزب جمهوریخواه مردمی" که آتاتورک آن را بنیان گذاشت از موقعیت بالنسبه مناسبی برای موفقیت بر خوردار است و این از آن روست که این حزب برای اولین بار در تاریخ ترکیه در مجلس و دولت ساقط شده اجویت حضور نداشت و لذا تقصیر بحران اقتصادی موجود به پای آن نوشته نشد. زینب که از میراث داران نوین کمال آتاتورک و نامزد حزب "جمهوری خواه مردمی" است، به ترکیه به عنوان بخشی از اروپا می نگرد و خود را سوسیال دمکرات اروپایی و طرفدار "راه سوم" نخست وزیر بریتانیا، برلوسکونی می داند. بسیاری از مردم عمدتا ساکن شهرهای بزرگ ترکیه به این حزب رای می دهند در حالیکه ناظران داخلی و خارجی موفقیت این حزب را قطعی ندانسته و پیش بینی ائتلاف برای این حزب با دیگر احزاب را منتهای موفقیت این حزب عنوان می کنند در حالیکه بسیاری از طرفداران نظریات آتاتورک روی کمال درویش شرط بسته اند. کمال درویش که از مقامهای سابق بانک جهانی و وزیر اقتصاد ترکیه بوده، ستاره اقبال حزب جمهوری خواه مردمی است و تنها رقیب جدی اردوغان به شمار می رود. آقای درویش که سالها در آمریکا زندگی کرده، همسری آمریکایی دارد و از طراحان اقتصاد نوین ترکیه به شمار می رود .طرفداران درویش ادعا می کنند که او اقتصاد ترکیه را متحول کرده اما مخالفانش او را عروسک صندوق بین المللی پول می دانند. بن بست؛

اگر مردم ترکیه حزب عدالت و توسعه را برگزینند، باید بسیار امیدوار باشند که این حزب بتواندمهره های شطرنجش را بدون مشکل حرکت دهد و الا هر حرکت مخالفی با برنامه ریزیها ، در مسیر رفع ممنوعیت های اردوغان برای تصدی پست نخست وزیری می تواند به انسداد سیاسی انجامیده و یا حتی برگزاری انتخابات تازه در ماه های آینده را به ارمغان بیاورد.
مهدی جدی نیا
jednia@yahoo.com