گفتگو با غسان بن جدو رئیس دفتر شبکه الجزیره در تهران

رویداد 11سپتامبر فارغ از پس زمینه ها و تمهیدات بعدی واقعه عجیبی بود که نه تنها بر جهان سیاست ، که حتی بر مقولاتی چون فرهنگ و هنر هم تاثیرگذار بود و در این میان ، بیشتر از همه ، رسانه ها در این روند موثر بودند.

کد خبر: ۱۴۱۳۹

ارزیابی شما از این موضوع چیست ؛ 11سپتامبر رویدادی بود که تمام دنیا را تحت تاثیر قرار داد. در حقیقت ، مساله 11سپتامبر چند نکته مهم را برای ما اثبات کرد. اول این که با وجود داعیه استقلال ، به عینه شاهد بودیم که هیچ رسانه ای در غرب وجود ندارد که بتواند به صورت مستقل فعالیت کند. همه رسانه ها چه به صورت تام و یا بر اثر فشارهای بیرونی مجبورند به مطامع دولتمردان و سیاستمداران گردن بنهند و در حقیقت به ابزاری در دست آنها تبدیل شوند، که این مهم در امریکا بخصوص قابل لمس است . دوم این که این رویداد به ما نشان داد که رسانه های غیرهمسو با خواست غرب چه مسلمان چه عرب و چه غیر این دو، آنقدر ضعیف و کم توان هستند که قادر به ایجاد هیچ تغییر و یا حرکتی نیستند. آنها حتی برای رساندن صدای خود به گوش مخاطبان نزدیک خود هم دچار مشکلات عدیده ای هستند. و سوم این که این رویداد به ما نشان داد رسانه ها جزیی از بدنه دولتها و به مثابه ابزاری در دست دولتمردان عمل می کنند. این رویداد به همه ثابت کرد که رسانه ها جزیی از بدنه اجزایی دولتها و حکومتها هستند و در صورت لزوم می بایست به خواست دولتمردان گردن نهند. در این مسیر تا جایی پیش رفتند که حتی وظیفه مطبوعاتی خود را که همان انعکاس صحیح رویدادها بود ندیده گرفتند و حتی برخلاف آن عمل کردند. رسانه ها در جهان امروز به عنوان ابزاری تبلیغاتی همسو با خواست دولتمردان عمل می کنند و در مواردی ، حتی به عنوان سلاح و ابزاری نظامی به خدمت در می آیند. این موضوعی بود که در جریان جنگ دوم خلیج فارس و در عملیات امریکا علیه عراق ، موسوم به طوفان صحرا بسیار درباره آن شنیده و خوانده بودیم ، اما در خلال رویداد یازدهم سپتامبر و پس از آن حمله به افغانستان ، خود از نزدیک شاهد بودیم که چگونه رسانه های امریکا همچون تانکها هدف می گیرند و شلیک می کنند. ما در خلال این اتفاقات ، در قلب حادثه بودیم و خود از نزدیک شاهد همه ماجرا بودیم و می دیدیم که چگونه رسانه ها قلب واقعیت می کنند و براساس خواست دولتمردان ، رویدادها را دیگرگون ارائه و تفسیر می کنند. این نوع برخورد با موضوع و انعکاس پیش ساخته در رسانه های امریکایی بشدت مشهود بود. حال آن که رسانه های اروپایی هم به صورتی گنگ به همین رویه ادامه دادند و پا جای پای رسانه های امریکایی گذاشتند. پس از حادثه یازدهم سپتامبر و در خلال گزارش های رویداد سی .ان .ان ، موجی از حملات از پیش طراحی شده علیه مسلمانان آغاز شد. حتی بدون این که مظنون اصلی هم مشخص شده باشد، انگشت اتهام را به سوی مسلمانان نشانه رفتند. پس از مشخص شدن دست داشتن بن لادن در این حادثه ، بدون توجه به شخصیت حقیقی بن لادن ، شروع به هتک حرمت و تخطئه مسلمانان و اسلام کردند. به نظر شما آیا هماهنگی و همسویی خاصی در این خصوص محسوس است ؛ رسانه های خاص خبری و دیگر رسانه های امریکایی به صورت مستقیم و حتی پیش از اعلام نتایج تحقیقات موسسات رسمی ، قضایی و حتی اف .بی .آی ، خود راسا به استنتاج پرداختند و براساس همان استنتاج ، علیه مسلمانان و اسلامگرایان حمله کردند. این نشان می دهد که این رسانه ها از قبل برای این گونه رویدادها، برنامه ریزی کرده اند و اصولی به آنان دیکته شده است که براساس آن عمل می کنند. من خودم اخیرا سفری به ایالات متحده داشتم و در آنجا روزنامه خواندم و به تماشای تلویزیون نشستم . در واقع و در کمال انصاف می توان شاهد بود که سیاست برنامه ریزی شده و منظمی در جریان است که نتیجه آن تخریب چهره مسلمانان و اسلام است . آنها در تلاشند تا به صورتی غیرطبیعی حضور مسلمانان را خطری مهم جلوه دهند و چهره ای وحشتناک از مسلمانان تصویر کنند. این رویه به قدری به دور از انصاف و تعادل در جریان است که حتی روزنامه نگاران و متفکران مستقل را هم به اعتراض واداشته است . بسیاری از آنها به صورتی عیان و واضح به این روند اعتراض کرده اند و تلاش کرده اند صدای خود را به گوش مردم برسانند؛ اما همهمه ناشی از رسانه های بزرگ آنقدر زیاد است که کسی صدای آنها را نمی شنود. یکی از این متفکران معترض ، نوام چامسکی است . این استاد بزرگ زبان شناسی و جامعه شناسی رسانه ای ، کسی است که حتی رسانه های امریکایی در مواقع اضطراری به سراغ او می روند، او در خصوص این موضعگیری رسانه های امریکایی بشدت اعتراض کرد. حال آن که صدای او به گوش کسی نرسید و هیچ رسانه مهم و بزرگ امریکایی حاضر نشد به انعکاس صحبتهای او بپردازد. این شدت انعکاس اخبارهای منفی علیه مسلمانان موجب شده است که به مسلمانان ساکن امریکا به عنوان یک مجرم نگاه شود. مسلمانان ایالات متحده از این که به آنها به عنوان جانی و تروریست نگاه شود، احساس بسیار بدی دارند و معتقدند بزرگترین جنایت نه یازدهم سپتامبر بلکه منفی بافی رسانه ها بعد از این رویداد بود. رسانه های بزرگ و تاثیرگذار ایالات متحده قبل از «سیا» و «اف .بی .آی » و دادگستری و دولت ، راسا حمله به مسلمانان را آغاز کردند و بدون این که چیزی مشخص شده باشد، اعضای کنگره ، مردم و حتی قضات را علیه مسلمانان شوراندند و با تخطئه افکار عمومی ، فضایی منفی علیه مسلمانان ایجاد کردند. اکنون با گذشت یک سال از این ماجرا و حمله به افغانستان می بایست این موج حملات رسانه ای کاهش یابد. آیا چنین اتفاقی افتاده است ؛ متاسفانه این رویه هنوز به اتمام نرسیده و حتی با سرعت بیشتری در جریان است . رسانه های امریکایی به صورتی هماهنگ ، منسجم و برنامه ریزی شده به صورتی آزاردهنده با سوئاستفاده از فضای ملتهب ضدمسلمانی ، تلاش می کنند به نتیجه ای نامیمون برسند. در این میان فاکس نیوز، وظیفه ای خاص را دنبال می کند، سی .ان .ان به شیوه ای دیگر این هدف را پیگیری می کند. سی .بی .اس و ای .بی .سی کار را به شیوه دیگری ارائه می دهند. واشنگتن پست و نیویورک تایمز نیز وظیفه را به گونه ای دیگر دنبال می کنند و انگار در جنگی فراگیر علیه مسلمانان شرکت کرده اند. شدت حملات رسانه ای در حال حاضر به حدی است که بسیاری از نهادها و ارگان های دولتی امریکا نیز متقاعد شده اند باید با حساسیت با همه مسلمان ها برخورد کنند. در حال حاضر هزارها دانشجوی عرب وجود دارند که در امریکا درس می خوانند. بسیاری از آنها که برای تعطیلات تابستانی به کشور خود برگشته اند، هنوز برای برگشت و ادامه تحصیل به امریکا ویزای تحصیل دریافت نکرده اند و این موضوع به قدری آزاردهنده شده که بسیاری از آنها می کوشند در کشور دیگر و یا کشورهای موطن خودشان ادامه تحصیل دهند و از رفتن به امریکا منصرف شده اند. درباره مسلمانان مقیم امریکا وضع به مراتب بدتر شده است . من افسری لبنانی الاصل را می شناسم که در ایالات متحده در اداره پلیس سمت مهمی را دارد. 25سال است که خدمت می کند و حسن شهرت دارد. این بار که او را دیدم بسیار ناراحت و افسرده بود. او می گفت : آنقدر به او بی احترامی شده که از ادامه کار و حتی زندگی در امریکا خسته شده است . می گفت : حتی درجه داران هم به من بی احترامی می کنند و به من می گویند به کشورت برگرد. ببینید این موضوع آنقدر جدی و خشن نمود یافته که فضا را حتی برای نفس کشیدن مسلمانان تنگ کرده است . رسانه های امریکایی نوع جدیدی از نژادپرستی را عرضه کرده اند که هدفش مسلمانان و اسلام است . من معتقدم این اتفاقی که در حال حاضر در جریان است ، ثمره یک نوع نگاه خصمانه و ریشه دار نسبت به اسلام و مسلمانانی است که در پس این رویداد، بروز یافته و به شکل جنگی رسانه ای علیه اسلام ، متبلور و به جامعه منتقل شده است .