گل سرخ درختچه ای است با عمر نسبتا طولانی و توقع کم از محیط این گل با آب کم و حتی شوری آب و خاک سازگار است زیستگاه انواع این گیاه به صورت خودرو و اهلی بیشتر زمین های کوهستانی ایران به خصوص قسمت های غربی و دامنه های زاگرس ، دامنه های جنوبی البرز
کد خبر: ۸۲۶۶
کوههای مرکزی و فارس است کوهستانهای نسبتا خنک مناطق مرکزی ، میزبان انواع مختلف گل سرخ و نسترن به صورت خودرو و اهلی است اما در این میان ، کاشان مهمترین مرکز پرورش انواع گل و به ویژه گل سرخ است و هر سال حدود1400 تن گل در سطحی حدود550 هکتار تولید می شود.در خارج از ایران ، گل سرخ و انواع فرآورده های آن مورد مطالعه وسیع قرار گرفته است ؛ اما در ایران که زیستگاه اصلی و مبداء انتشار این گل به نقاط دیگر جهان است ، تحقیقات چندانی به عمل نیامده است این محصول می تواند منبع اقتصادی پربرکتی برای کشور باشد.در حدود قرن هفدهم ، کشت گل سرخ از ایران به هند، شمال آفریقا، ترکیه و بلغارستان گسترش پیدا کرد تا آنجا که در قرن هجدهم ، گل سرخ بلغارستان شهرت جهانی یافت.گل سرخ در کشورهای اروپایی نیز به صورت گل زینتی به عمل می آید برخی از کشورهای اروپایی مانند فرانسه ، گلهای مختلف را برای تهیه عطر و اسانس پرورش می دهند گل سرخ اروپایی ، رنگ زیبایی دارد؛ ولی فاقد عطر و بوی گل سرخ ایران است گفته می شود نخستین تولیدکننده گلاب در دنیا، ایران است که بیش از2500 سال در این زمینه سابقه دارد.دستگاه تقطیر را نیز ایرانیان ابداع کردند تهیه مواد معطر و آب مقطر گیاهان دارویی در ایران همیشه رونق داشته است در گذشته گلاب ، عرق نسترن،عرق نعناع ، عرق رازیانه و نظایر آنها از راه دریا و خشکی به اروپا، شمال آفریقا، چین ، هند و یمن صادر می شد نخستین کشور اروپایی که از فن گلابگیری استفاده کرد، اسپانیا بود در قرن دهم میلادی این فن از ایران به آن دیار راه یافت در قدیم ، مرکز اصلی پرورش گل سرخ و گیاهان معطر، فارس بود و بیشتر کارگاه های گلاب گیری در میمند و فیروز آباد دایر بودند.گل سرخ ایران انواع گوناگون دارد که در این میان یک نوع گل پیوندی نسترن که گل محمدی و گل سرخ نیز خوانده می شود، از شهرت و اهمیت بیشتری برخوردار است.گل سرخ با گلبرگهای سرخ و صورتی ، زینت بخش ارتفاعات کاشان و فارس است و بیشتر برای تهیه گلاب و عطر مورد استفاده قرار می گیرد رویشگاه و محل پرورش گل سرخ در کاشان بیشتر روستاهای نواحی غربی و جنوبی است و زیباترین و پرشکوه ترین گلستان ها در بخش قمصر کاشان قرار دارند بخش قمصر از تعداد زیادی روستا تشکیل شده است که کشت و پرورش و تولید فرآورده هایگل سرخ ، بیش از80 درصد درآمد ساکنان آنها را تشکیل می دهد بدین ترتیب ، اقتصاد این منطقه وابستگی بسیار به این محصول دارد و به آن متکی است کوههای "کرکس " در غرب این ناحیه تا ارتفاع زیاد از این گل پوشیده شده است کشت این گل در سالهای اخیر حتی تا قسمتهایی از حاشیه کویر نیز پیش آمده است با افزایش میزان ارتفاع و سرمای هوا، اسانس گل بیشتر می شود و در ارتفاعات پایین ، میزان اسانس کاهش می یابد.موقع برداشت محصول ، فصل بهار است با توجه به آب و هوای هر منطقه از اوایل اردیبهشت تا اوایل تیر گلهای منطقه کاشان بسته به زمان برداشت به سه دسته پیش رس ، متوسط و دیررس تقسیم می شوند. چیدن گلها در هر نقطه 20 تا سی روز طول می کشد مقدار محصول یک درختچه حدود2 کیلوگرم است و تعداد گل آن در دوره برداشت گاهی به حدود هزار غنچه می رسد تعداد گل در یک کیلوگرم محصول خوب به طور متوسط چهارهزار عدد است که در شرایط اقلیمی مناسب و با انجام کامل عملیات داشت می توان انتظار تولید خوبی داشت.چیدن گلها معمولا از صبح زود و پیش از طلوع آفتاب شروع می شود و تا ساعت 10 صبح ادامه می یابد. چیدن گل در بحران گرمای روز به پژمردگی گلها و در نتیجه پایین آمدن میزان اسانس می انجامد چیدن گلها با دست و توسط افراد خانواده کشاورز و بستگان و آشنایان یا کارگران انجام می شود پس از چیده شدن گلها، مرحله گلاب گیری آغاز می شود محصول تقطیر گل سرخ )گل محمدی ( تازه چیده با آب که اسانس اضافی آن از محلول آبکی جدا شده باشد، گلاب نامیده می شود گلاب را در ظرفهایی که حاوی مقدار کمی هواست ، نگهداری می کنند می گویند گلی که از آن گلاب می گیرند، آزاد گل است تولید گلاب در کاشان با کشت انواع گل سرخ و گسترش آن همراه بوده است افزایش سطح زیر کشت گل سرخ همواره به توسعه گلاب گیری و رشد و گسترش آن وابسته بوده است با استفاده از وسایل جدید و کارخانه های تقطیر، مصرف گلاب نیز افزایش یافته است ؛ چنان که میزان گل موجود، کفاف دستگاه های کنونی )چه سنتی و چه صنعتی ( را نمی دهد و از شهرهای اطراف برای تقطیر، گل وارد می کنند در کاشان ، گلاب گیری به دو طریق سنتی و صنعتی انجام می شود: تقریبا نیمی از دستگاه های سنتی گلاب گیری در بخش قمصر قرار دارد و بقیه در روستاهای تابع بخش قمصر و تعدادی نیز در شهر کاشان است از نظر استاندارد ویژگی های گلاب طبیعی ، تنها2 نوع گلاب وجود دارد: گلاب سبک و گلاب سنگین.گلاب سنگین گلابی است که حداقل دارای 400 میلی گرم در لیتر اسانس باشد گلاب سبک گلابی است که حداقل 200 میلی گرم در لیتر اسانس داشته باشد گلاب طبیعی باید صاف شفاف و بیرنگ و با بوی ویژه گل سرخ همراه باشد طعم آن مطبوع و مختصری مایل به تلخی و واکنش آن اسیدی است با کمی روغن زیتون یا روغن بادام می توان گلاب طبیعی را از گلاب مصنوعی تشخیص داد، بدین ترتیب که مقداری گلاب را با یکی از روغنها مخلوط می کنند. اگر گلاب طبیعی باشد، افزودن روغن ، عطر گلاب را زایل نمی کند؛ در حالی که اگر گلاب مرغوب و طبیعی نباشد، عطر آن از بین می رود گلاب از روزگاران قدیم تاکنون در طب سنتی به منظور درمان دردهای روماتیسمی و قلبی و تقویت اعصاب و معده و سردردهای مزمن و رفع حالت استفراغ و بیهوشی به کار برده می شود؛ نیز در پختن انواع شیرینی ، بستنی ، شربت و برخی مرباها مورد استفاده قرار میگیرد.از مصارف عمده گلاب ، مصرف آن در مراسم مذهبی و همچنین اماکن متبرکه است در جشنها و مناسبت های مختلف نیز مورد استفاده قرار می گیرد گلاب کاشان در سراسر ایران و در بعضی از کشورهای دیگر، شهرت و اعتبار خاصی دارد کشورهایی چون هند و پاکستان نیز که این صنعت را از ایران آموخته اند، هر چند تا مدتها از واردکنندگان فرآورده های گل سرخ ایران بودند و اکنون به جرگه تولیدکنندگان و صادرکنندگان این فرآورده پیوسته اند اما بوی گل و گلاب کاشان به مراتب مطبوعتر از مشابه خارجی است.
newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها