همکلاسی های فشرده

به گزارش جام جم آنلاین ، یکی از ابتدایی ترین اصول آموزشی این است که یک دانش آموز بتواند در محیطی امن و استاندارد به تحصیل بپردازد، محیطی که تمرکز در آن راحت باشد و فرد بتواند در این محیط امن مفاد آموزشی را به ذهن بسپارد و در فرآیند یادگیری قرار بگیرد. او در این محیط باید آرامش خاطر داشته باشد و به راحتی جابجا شود و حرکت کند. این یک اصل بدیهی است که وقتی تعداد دانش‎آموزان یک کلاس از حد استاندارد بگذرد کیفیت آموزش پایین می آید چرا که قطعا 40 دانش آموز حاضر در یک کلاس به یک اندازه بهره هوشی ندارند و یکی بالا است و یکی پایین. بهره هوشی دانش آموزشی که پایین است در تعامل با دانش آموز با بهره هوشی بالا همواره با مشکل روبرو می شود. چنین تضادی در کلاس، میزان آموزش را بیشتر می کند که این باعث خستگی دانش آموزانی می‎شود که پیش از این موارد درسی را به خوبی یاد گرفته اند.

از سویی برخی از مدرسان و معلمان گمان می کنند چون یک دانش آموز به خوبی محتوای درسی را به خوبی یاد گرفته پس حتما باقی دانش آموزان هم به خوبی آموزش دیده اند بنابراین نیازی نمی بیند که دوباره یک مطلب را توضیح دهد این در حالی است که برخی از دیرآموزان هنوز نتوانسته اند به خوبی مطالب را فرابگیرند.

به هر حال مشکل اصلی این است که در ایران بسیاری از کلاس های درسی با بیش از 30 دانش آموز برگزار می شود که این نشان می دهد مشکل تراکم دانش آموزان در کلاس ها هنوز حل نشده است.

تکرار تصویر همیشگی

از سر تا ته کلاس دانش آموزان فشرده به هم نشسته بودند. یکی زرنگ یکی تنبل. یکی آرام یکی بازیگوش. همه چپانده شده اند روی نیمکت هایی کهنه ای که مدام از آن سر و صدا می آید از بس که کهنه است. در برخی از نیمکت ها سه تا دانش‎آموز نشسته اند. حتی کار به جایی می رسد که یک یا دو نیمکت در کلاس پیدا می شود که چهار دانش آموز در آن جای گرفته اند. در این میان نیمکت هایی که فقط دو دانش آموز دارند خیلی لاکچری به نظر می رسند! این دانش آموزان در زمان امتحان هم مصیبت دارند. یکی باید برود پایین بنشیند و برگه امتحانی را پر کند و دو تای دیگر اینور و آنور میز بنشینند و کیف میانشان بگذارند.

در هنگام درس دادن معلم هم که باید کیپ تا کیپ هم بنشینند. نه جا برای تکان دادن دست و پاهایشان دارند و نه جای زیادی برای کیف دانش آموزان موجود است.

همه اینهایی که توصیف شد صحنه های آشنایی برای همه ماست. اکثر ما در چنین محیطی درس خواندیم و به مدرسه رفتیم. اما اگر فکر می کنید با گذشت زمان مشکلات تراکم دانش آموزان حل شده است سخت در اشتباهید.

رضوان حکیم‌زاده معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش هفتم شهریور سال گذشته گفت: «حدود ۵۷ هزار و ۹۶۰ کلاس با تراکم ۲۶ تا۳۰ نفر، ۵۶ هزار و ۶۳۴ کلاس با تراکم ۳۱ تا ۳۵ نفر، ۲۲ هزار و ۲۴۳ کلاس با تراکم ۳۶ تا ۴۰ نفر، ۱۸۱۷کلاس درس با تراکم ۴۱ تا ۴۵ نفر و ۱۴۷ کلاس با تراکم بالای ۴۶ نفر داریم یعنی چالش اساسی درباره تعداد واقعی معلم و تراکم کلاسی داریم».

اکنون مشکل تراکم همچنان به قوت خود باقی است و تفاوتی ایجاد نشده.

صادق محمدی مدیر آموزش و پرورش شهرستان قدس 30 مهر سال گذشته در مراسم افتتاح مدرسه خیّرساز دکتر رضا گل‌نراقی در این شهرستان اظهار کرد: « ۶۲ هزار دانش‌آموز در یکی از پرمتراکم‌ترین شهرستان‌های کشور داریم و ۸۶ کلاس ابتدایی بالای ۴۰ دانش‌‌آموز داریم؛ در همین مدرسه قرار بود ۴۰۰ دانش‌آموز تحصیل کنند اما نزدیک به ۷۰۰ دانش‌آموز در این مدرسه ثبت‌نام کردند».

از مهر سال گذشته تا مهر امسال اما باز هم تفاوتی حاصل نشده است و همچنان مشکل تراکم دانش آموزان در جای جای کشور دیده می شود.

سارا محمدی که معلم مقطع دبستانی است در اینباره می گوید:‌«تراکم دانش آموزان در کلاس به خصوص در مناطق محروم بسیار بد است. این موضوع نه تنها بر روی کیفیت آموزشی تاثیر می گذارد که بر روی مسئله بهداشت و سلامت جسمانی دانش آموزان نیز تاثیرگذار است».

وی در ادامه می گوید: «حضور پرتعداد دانش آموزان در یک کلاس درسی مزیت چندانی ندارد به غیر از اینکه یک دانش آموز با افراد زیادی تعامل دارد و مهارت‎های اجتماعی خود را بهبود می بخشد».

تهران، شلوغ تر از همیشه

موج مهاجرت از شهرهای مختلف ایران به تهران همچنان ادامه دارد؛ چیزی که عامل اصلی کلاس های پرتراکم استان تهران است. در برخی از کلاس ها گاهی اوقات تا مرز 55 دانش آموز در یک کلاس وجود دارد که قابل پذیرش نیست و نشان می دهد آموزش و پرورش هنوز چاره ای اساسی برای این معضل پیدا نکرده است.

سوفیا آدینه دیگر معلم مقطع دبستان می گوید:‌«کیفیت آموزشی که سر جای خود، من مواردی داشته ام که یک دانش آموز در کلاسم شپش داشته و این شپش به دیگر همکلاسی های او نیز منتقل شده. مسئله بهداشت یک چیز است و مسئله تراکم یک چیز دیگر. اگر تراکم های این چنینی وجود نداشته باشد قطعا اتفاقاتی از این دست نمی افتد که شپش کل کلاس را بردارد».

کاهش هزینه به قیمت کاهش کیفیت آموزش

کلاس های بسیاری هنوز پرتراکم است. در حالی که در برخی از مدارس غیرانتفاعی تعداد افراد حاضر در یک کلاس به زیر 10 می رسد برخی از کلاس‎های مدارس دولتی تا مرز 50 نفر و حتی بیشتر دانش آموز می پذیرند که این اصلا منصفانه نیست و با هیچ متر و مقیاسی این بی انصافی و تبعیض توجیه نمی‎شود. آیا باز هم نیاز است تا یک دهه دیگر بگذرد تا سر و سامان یافتن کلاس‎های مدارس دولتی را ببینیم؟ گویا قرار نیست به این زودی مشکل حل شود.

هیلدا حسینی خواه / جام جم آنلاین