پیام سفر عمران‌ خان

موضوعات مهمی، دو کشور جمهوری اسلامی ایران و پاکستان را به‌هم پیوند می‌زند؛ دین مشترک، مرز طولانی، همکاری‌های اقتصادی و نگرانی‌های دو کشور در خصوص تروریسم، مواد مخدر و آنچه در افغانستان می‌گذرد، گوشه‌هایی از این موضوعات است.

آقای عمران خان در مصاحبه خود اعلام کرد به ایران آمده تا از بروز جنگی دیگر در منطقه جلوگیری کند.

این موضوع بر اهمیت سفر وی می‌افزاید، زیرا بلافاصله پس از دیدار با رئیس‌جمهور و رهبر معظم انقلاب به عربستان سفر خواهد کرد.

وی در اظهارات خود اعلام کرد برای ایجاد نزدیکی میان ایران و حجاز نظر موافق ترامپ را نیز جلب کرده است. اگر چنین باشد به نظر می‌آید دولت ترامپ به سیاست گذشته دولت اوباما بازگشته است که دولت ایران و عربستان باید خودشان مشکلات را حل کنند.

این در حالی است که ترامپ از این سیاست فاصله گرفته بود و عملا امارات، عربستان و بحرین را برای دوشیدن و تحریک آنها علیه ایران بسیج کرده بود. اکنون باید دید آیا واقعا در سیاست ترامپ تغییری حاصل شده یا خیر که البته شخصا در این باره تردید جدی دارم.

طرح میانجیگری از سوی عمران خان در سفر اخیر آقای روحانی به نیویورک مطرح شد؛ آنجا که عمران خان موضوع را با رئیس‌جمهور ایران مطرح و با هواپیمای شخصی سعودی‌ها برای مذاکرات به عربستان رفت.

به نظر می‌رسد سردمداران حجاز به دلیل شکست‌های متعدد و تحقیر از سوی آمریکا به‌ویژه شکست جدی در یمن، حداقل در کلام و موضع درصدد اصلاح خطاهای گذشته برآمده‌اند.

متاسفانه خطاهای مکرر عربستان، کشاندن گسترده بیگانگان به منطقه، حمله به یمن و کشتار زنان، مردان جوانان و کودکان؛ تصویر بسیار تیره و تاریکی از این کشور به جهانیان ارائه کرده است. از این رو دولتمردان سعودی ناامید از پیشبرد سیاست‌های خود به‌دنبال تصویرسازی جدید از خود هستند.

شاید به همین دلیل است که از عمران خان خواسته‌اند نقش میانجی را به‌عهده بگیرد و چندان نامربوط نخواهد بود که یمن را موضوعی برای شروع کار با ایران بدانند. در هر حال باید دید سعودی‌ها تا چه حد در تغییر سیاست خود جدی و صادق هستند.

در اینجا باید به این نکته توجه داشت که اگر سعودی‌ها از سر استیصال و برای خروج از بحران خودساخته به میانجیگری عمران خان نگاه کنند موضوع و شرایط به یک شکل خواهد بود اما اگر از سر درک و فهم استراتژیک برای همکاری‌های بلندمدت با ایران به این ماجرا نگاه کنند، شرایط به شکل دیگری رقم خواهد خورد.

براساس آنچه از اخبار بر می‌آید، عمران خان در نیویورک در هماهنگی با آمریکا درصدد ایجاد نوعی تنش‌زدایی میان واشنگتن و تهران بود که البته به دلیل سیاست‌های بسیار غلط ترامپ در این امر ناموفق بود. دور از انتظار نیست که وی در سفر خود به تهران علاوه بر تلاش برای نزدیکی میان ریاض و تهران خواهان ارزیابی مجددی از سوی ایران در نگرش به آمریکا نیز بوده باشد.

ایران همواره اعلام کرده است امنیت و ثبات در منطقه فقط با همکاری‌های منطقه‌ای امکان‌پذیر است و طرح همکاری منطقه‌ای از سوی ایران که نزدیک به 35 سال از آن می‌گذرد امسال نیز از سوی رئیس‌جمهور در نیویورک بار دیگر مورد تاکید قرار گرفت.

جمهوری اسلامی ایران برخلاف آمریکا برای همکاری‌های منطقه‌ای برای پایتخت‌های دیگر صورتحساب نخواهد فرستاد و به جای صورتحساب‌های چند صد میلیارد دلاری، صداقت و حسن نیت را مطالبه می‌کند.

اکنون به‌عهده کشورهای منطقه به‌ویژه عربستان است که بین صورتحساب و صداقت کدام را انتخاب می‌کنند.

حمیدرضا آصفی - سخنگوی پیشین وزارت خارجه