چرا عراق نگران تشدید تنش بین ایران و آمریکاست

از رئیس جمهور، نخست وزیر و رئیس مجلس گرفته تا رهبر جریان حکمت ملی، رهبر ائتلاف دولت القانون، رهبر ائتلاف فتح، رهبر ائتلاف وطنیه و رهبران کرد اقلیم کردستان همگی بر این موضع واحد هستند که این تنش باید هر چه زودتر از طریق گفتگو و مذاکره حل شود و در کشتزار تحریم جز افزایش بحران محصول دیگری قابل کشت نیست.

اما چرا در بین همسایگان بزرگ ایران نظیر ترکیه و پاکستان، عراق چنین نگرانی و دغدغه ای داشته و برای کاستن از این بحران دست به اقدامات دیپلماتیک زده و آن را دنبال می کند.

پاسخ این سوال را باید در دو بعد داخلی و منطقه ای برای عراق جستجو کرد.

نگرانی های منطقه ای

عراق بیشترین مرز را در بین همسایگان با ایران دارد. 1450 کیلومتر مرزی که بین دو کشور وجود دارد، شرایطی را برای آمریکا فراهم کرده تا به قول ترامپ برای رصد تحرکات ایران از آن استفاده کند و یا هر اقدام ضد ایرانی دیگری را دنبال کند.

این در حالیست که حکومت مرکزی عراق به تازگی بحران بزرگ داعش را پشت سر گذاشته و درگیر بحران های داخلی خود است و براین اساس قدرت چندانی برای بیرون راندن نیروهای آمریکایی در شرایط فعلی ندارد.

موضوع دیگر نگرانی مقامات بغداد، تبدیل شدن سرزمین عراق به صحنه درگیری و تسویه حسابهای تهران و واشنگتن است.

در حالیکه هر دو کشور در سرتاسر منطقه نفوذ و حضور دارند، کل منطقه و بخصوص عراق می تواند متاثر از این موضوع باشد.

در همین راستا اخباری منتشر شد از سفر مقامات آمریکایی به عراق که در آن نگرانی خود از حمله به پایگاههای آمریکایی از سوی ایران و گروههای مورد حمایت ایران را با طرف عراقی در میان گذاشتند.

نگرانی های داخلی

عراق بعد از سقوط صدام همه تلاش خود را به کار بسته تا جایگاه سابق خود در جهان عرب را بدست آورد. اولین گام برای رسیدن به این هدف، کسب و تثبیت استقلال سیاسی است.

آمریکا برای مقابله با ایران و تحت فشار قرار دادن تهران، همه تلاش خود را به کار بسته و یکی از این اهرم ها را تقویت پایگاههای خود در اطراف ایران قرار داده است.

در این راستا شاهد افزایش حضور نظامیان آمریکایی در عراق و نیز تجهیز هر چه بیشتر پایگاههای آمریکایی همچون عین الاسد هستیم. سفر مقامات آمریکایی به عراق بدون اطلاع و یا اجازه طرف عراقی همانند اقدامی که ترامپ در سال نو میلادی انجام داد، حاکمیت عراق را زیر سوال برده است.

در عراق نیز مانند هر کشور دیگری طیفهای مختلف سیاسی فعالیت دارند که هر یک بنا بر منافع حزبشان پیش می روند.

اگرچه جریان نزدیک به ایران از شیعه، سنی و کرد در عراق شامل طیف وسیعی می شود اما بخشی نیز تمایل به آمریکا داشته و در صورت افزایش تنشها ممکن است شاهد شکل گیری جبهه بندی و ایجاد شکاف سیاسی در این کشور باشیم.

عراق در همه ایام سال بخصوص ایام تابستان و با گرم شدن هوا نیازمند گاز و برق وارداتی از ایران است.

تنش ها بین ایران و آمریکا طی یکسال گذشته بر این موضوع نیز اثر گذاشته، بطوریکه مقامات آمریکایی مهلتهای 45 و 90 روزه برای توقف واردات انرژی به طرف عراقی داده اند که این موضوع بر نگرانی های سیاسی و اقتصادی و حتی امنیتی بغداد افزوده است. زیرا قطع برق در ایام گرم سال موجب اعتراضات مردمی و تظاهرات در شهرهای مختلف بخصوص بصره شده است.

با افزایش تنش و بالا رفتن احتمال درگیری نظامی بین ایران و آمریکا، گروههای مقاومت نزدیک به ایران در عراق دست به اقداماتی بر علیه منافع آمریکا خواهند زد که همین موضوع نیز باعث کشیده شدن عراق به درگیری تهران- واشنگتن می شود. این نیز یکی از نگرانیهای بغداد از افزایش تنش آمریکا و ایران است.

موضوع دیگر سرمایه گذاری آمریکا در عراق و نیز روابط تجاری عراق و ایران است که با افزایش تنش های تهران-واشنگتن این روابط اقتصادی دچار خدشه خواهد شد که نتیجه آن کند شدن روند سازندگی در این کشور است.

با نگاهی به موارد ذکر شده در بالا نظیر تبدیل عراق به میدان تسویه حساب یا درگیری، جلوگیری از واردات انرژی از ایران، اخلال در تجارت دو جانبه و سرمایه گذاری کشورهای مختلف در عراق، ایجاد شکاف سیاسی در بین احزاب و گروهها و در نتیجه درگیری های سیاسی جدید در این کشور و همچنین کشیده شدن پای عراق در درگیری های احتمالی مشخص می شود که چرا مقامات بغداد، بیش از دیگر همسایگان ایران نگران افزایش تنش بین تهران و واشنگتن بوده و همه تلاش خود را برای کاستن از این بحران و حل آن از طریق مذاکره در پیش گرفته اند.

*علی حیدری