اظهار نظرهای سلبریتی‌ها بر اساس منافع ‌مالی‌شان است

دکتر «مصطفی اقلیما»، متخصص جامعه شناسی و رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران در گفت‌وگو با جام‌جم آنلاین گفت: مردم ما استقبال زیادی از پیگیری سلبریتی‌ها و منابع غیر رسمی در فضای مجازی دارند، چرایی این موضوع هم متوجه رسانه‎های رسمی و مسئولین کشور است. متاسفانه رسانه‌های رسمی و مسئولین در حوزه‌های مختلف با ارائه اطلاعات نادرست برای مخاطب ایجاد بی‌اعتمادی کرده‌اند؛ بنابراین مخاطب به فضای مجازی روی می‌آورد، چون در این فضا خودش انتخاب کرده چه کسی رادنبال کند و اطلاعات مورد نیازش را به دست بیاورد.

او همچنین ادامه داد: نکته دیگر آن است که ارتباط در رسانه‎های ما دو سویه نیست و به یک مونولوگ یک طرفه تبدیل شده، مخاطب وقتی بخواهد واکنشی به این افراد نشان بدهد یا پرسشی مطرح کند عملا امکانی برایش فراهم نشده! حال آنکه در فضای مجازی به هیچ وجه وضعیت به این شکل نیست و ارتباط افراد با منابع مورد علاقه‌شان کاملا دو سویه و مستمر است. نتیجه چه می‌شود؟ اینکه وقتی یک سلبریتی بگوید این دارو برای فلان چیز خوب است، همه به او اعتماد می‌کنند و ممکن است اعتنایی به هشدارهای وزارت بهداشت هم نکنند.

اقلیما اضافه کرد: وقتی مردم می‌بینند وزیر بهداشت معتقد است برای بیمار صعب العلاج نباید بودجه‌ای کنار گذاشت، اما سلبریتی جوان برای درمان همان بیماری پول جمع آوری می‌کند نتیجه این است که به سلبریتی بیشتر اعتماد می‌کنند؛ چرا که تصور می‌کنند وزارت بهداشت برای کسب منافع خود اعلام کرده فلان داروی تبلیغ شده خطرناک است.

او در ادامه تصریح کرد: مردم باید توجه کنند وقتی یک نفر معروف شده و مورد توجه عموم قرار می‌گیرد، سرمایه‌داران سراغ او رفته تا از شهرتش برای جلب مشتری استفاده کنند. گاهی حتی ممکن است یک وارد کننده دارو برای حل معضل فروش نرفتن داروهایش دست به دامن یکی از همین سلبریتی‌ها شده تا با علم کردن یک قصه بتواند انبارش را خالی کند. بنابراین منطقی نیست که به هر اطلاعاتی از سوی این افراد اعتماد کنند.

این متخصص جامعه‌شناسی با اشاره به فرهنگ زیست مجازی در کشورهای دیگر گفت: در کشورهای پیشرفته اصلا متداول نیست که سلبریتی‌ها در امور تخصصی که حوزه کاری خودشان نیست دخالت ‌بکنند و اگر هم قرار باشد برای یک کالا یا خدمات تبلیغ بکنند، صادقانه اعلام می‌کنند این یک تبلیغ است. اما متاسفانه در کشور ما سلبریتی ها از توجه، علاقه و اعتماد مردم سوءاستفاده کرده و بدون آنکه بگویند خودشان احتمالا منافع مالی‌ای دارند، برای یک فرد، کالا یا خدمات تبلیغ می‌کنند.

این متخصص جامعه‌شناسی همچنین بیان کرد: به طور کلی شبکه‌های اجتماعی منابع قابل اعتمادی نیستند، چرا که، شبکه‌های اجتماعی و ارتباطی که به ظاهر به طور رایگان در اختیار ما قرار می‌گیرند یک پروژه سودآور برای سازندگانش هستند. این شرکت‌ها اطلاعات کاربران را به متقاضیان مختلف می‌فروشند و بر همان اساس علایق عموم مردم شناسایی می‌شود تا کار اقتصادی روی آن انجام بگیرند؛ از طرفی هم با استفاده از همین اطلاعات، تبلیغات را برای کاربران شخصی سازی می‎کنند. وقتی این روند ادامه پیدا می‌کند از ما مصرف کنندگان این شبکه‌ها چیزی جز مقلدین ماشینی و بی اراده باقی نمی‌ماند.

اقلیما در خصوص تاثیر رفتارهای مسئولین در مورد بروز این مشکلات گفت: مشکل از جایی آغاز شد که در کشور ما افراد در مسئولیت‌ها و موقعیت‌هایی مغایر با تخصص خودشان قرار گرفتند. وقتی مثلا کسی تخصص مهندسی دارد و می‌شود وزیر حوزه غیر مرتبط، نمی‌شود مردم را قانع کرد حتما برای هر موضوعی سراغ فرد متخصص بروند!

متاسفانه مسئولین ما به شایسته سالاری توجه ندارند. مثلا در حوزه تخصصی ما بارها شده که به جای مددکار اجتماعی از روانشناس و در موادری حتی از پزشکان عمومی استفاده کرده‌اند، وقتی علت را جویا شده‌ایم در نهایت شگفتی می‌شنویم که مقام مسئول می‌گوید این دو رشته با هم فرقی ندارند. وقتی مسئولین به این موارد مهم بی‌توجه هستند، بنابراین طبیعی است که مردم در مواجهه با اظهارنظر سلبریتی‌ها در حوزه‌های غیر تخصصی‌شان این تفکیک را قائل شوند. مهم است که مردم عادت کنند، بحث تخصصی را فقط از فرد متخصص بپذیرند نه افراد دیگر.

فکر می‌کنم مشکل زمانی حل خواهد شد که مسئولین بر اساس فرامین رهبر انقلاب که بارها و بارها در موقعیت‌های گوناگون به شایسته سالاری تاکید کرده‌اند عمل کنند، این مشکلات تا حد زیادی برطرف خواهد شد. جامعه‌ای که بر اساس شایسته‌سالاری اداره شود، به مطالب غیر موثق اعتنا نخواهد کرد.