سازمانی برای نهادینه شدن فرهنگ صلح/ ثبت جهانی آثار فرصتی برای رونق اقتصاد گردشگری

سید محمد بهشتی شیرازی با اشاره به این موضوع که یونسکو اولین سازمان جهانی، فرهنگی است به جام جم آنلاین گفت: تأسیس یونسکو به زمان جنگ جهانی دوم برمی‌گردد؛ به پیشنهاد برخی از فرهیختگان کشورهای صاحب قدرت که بیشترین صدمات را از جنگ تحمل کرده بودند، برای اولین بار شروع به تأسیس یک‌نهاد در سطح جهانی کردند تا از شروع جنگی دیگر جلوگیری کنند. لذا سازمانی باهدف نهادینه ساختن فرهنگ صلح تأسیس کردند. سازمان آموزشی و علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو)، یعنی از طریق آموزش و علم و فرهنگ رسالت سازمان ملل را محقق کند. این بدین معناست که از راه آموزش، فرهنگ، علوم و ارتباطات، به تدارک مقدمات و تمهیدات صلح در جهان کمک کند.

وی افزود: اگر در آن زمان یونسکو تأسیس نمی‌شد، بعدها دیگر شاهد تشکیل این‌چنین سازمانی نبودیم چراکه دور از ذهن است باوجود نهادهای سیاسی و اقتصادی امروزی، توافق جمعی برای تأسیس نهادی فرهنگی در جهانی همانند یونسکو تقریباً غیرممکن است.

بهشتی درباره چگونگی ثبت یک اثر در این سازمان خاطرنشان کرد: برای آنکه اثر و مکانی به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه شود، باید ارزش‌های برجسته جهانی داشته باشد، این کار مستلزم کارهای پژوهشی و اجرایی بسیار است و ناگفته نماند حفاظت، مدیریت، اصالت و یکپارچگی این اموال نیز حائز اهمیت است.

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی گفت: کمیته میراث جهانی، فرآیند ارزیابی را طبق مجموعه‌ای از قوانین و دستورالعمل‌های عملیاتی انجام می‌دهد که فرآیندی بسیار دقیق است. به همین دلیل شرایط ارائه یا پیشنهاد یک اثر تاریخی یا طبیعی برای بررسی کاملاً محدود است.

وی اظهار داشت: بر اساس کنوانسیون میراث جهانی، تمام کشورها طی یک سال تنها دو نوع اثر یعنی یک مورد اثر طبیعی و یک مورد هم اثر تاریخی می‌توانند ثبت کنند. زیرا به‌مرورزمان اهمیت ثبت یک اثر تاریخی و فرهنگی برای دنیا شناخته شد و همه کشورها برای ثبت آثارشان با دیگری در رقابت بودند، درحالی‌که توان کمیته میراث جهانی برای کارشناسی محدود است.

این کارشناس میراث فرهنگی ضمن تأکید بر اینکه هرسال بیش از یک اثر تاریخی و یک اثر طبیعی نمی‌توانیم برای ثبت پیشنهاد کنیم اظهار کرد: اصولاً بحث ثبت در فهرست میراث جهانی یعنی اینکه در جهان آثاری وجود دارند که فقط مادت آن‌ها در اختیار یک کشور است، ولی ازنظر معنوی در اختیار کل جهان هستند.

وی متذکر شد: ما در سرزمینی زندگی می‌کنیم که اگر آن را از نقشه حذف کنیم، تمام پوشش گیاهی و جانوری جهان دگرگون می‌شود. حضور در فهرست میراث جهانی در حال حاضر یکی از فرصت‌هایی است که کشور‌ها دارند تا بگویند چه کسی هستند و در کجا قرار دارند. یکی از مزایای ثبت یک اثر در یونسکو، دستیابی به امتیازات میراث جهانی است. چراکه سالانه اعتباری در اختیار کشورهای عضو قرار می‌گیرد. همچنین در مواردی که آسیب‌های انسانی یا طبیعی به محوطه‌ها وارد می‌شود، کمک‌های فوری برای تعمیر این آسیب‌دیدگی‌ها در اختیار کشورهای عضو قرار می‌گیرد.

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی گفت: دیگر آنکه ثبت محوطه در فهرست میراث جهانی سبب می‌شود افراد بیش‌تری آن را بشناسند و از ارزش‌های آن آگاهی یابند و به همین ترتیب، فعالیت‌های گردشگری در محوطه نیز افزایش می‌یابد. درنتیجه می‌توان منابع مالی مهمی از این طریق برای اقتصاد کشور ایجاد کرد.