مشکلات بازار دارو به آشفته‌بازار نسخه‌نویسی و تجویز دارو محدود نمی‌شود

دارو با پارو

ایران یکی از کشور‌های پرمصرف دارو در جهان است، شواهد نشان می‌دهد میزان مصرف سالانه دارو در کشور بیشتر از نرم جهانی است، مصرف آنتی‌بیوتیک، خود درمانی و مصرف خودسرانه دارو، نمونه‌ای از رفتارهای جامعه ما در مواجهه با بیماری است.
کد خبر: ۱۱۶۴۶۶۱
دارو با پارو
اما در این میان غیر از خود مردم، دولت و پزشکان نیز در این افزایش و آشفته‌بازار مصرف دارو نقش پررنگی دارند، بیمار پایش به اتاق پزشک نرسیده که برای او چند آزمایش و عکسبرداری تجویز می‌شود، این در حالی است که بیشتر بیماری‌ها تا چند سال پیش فقط از طریق معاینه پزشکان‌تشخیص داده می‌شد. به همین دلیل این روزها که مسؤولان بر طبل کاهش تجویز دارو و خدماتی مانند آزمایش و عکسبرداری می‌کوبند برای بسیاری این سوال مطرح می‌شود که چرا پیش از این برای این رفتار اشتباه برخی پزشکان نسخه‌ای پیچیده نشده است.

خیلیها این روزها دغدغه دارو دارند؛ بیمارانی که از چهارگوشه کشورمان خود را به داروخانههایی مثل سیزده آبان میرسانند و به اندازه نیازشان دارو پیدا نمیکنند، در این شرایط به نظر میرسد برخی به خاطر اینکه کمبودهای دارویی را کمرنگ کنند از مصرف بیرویه دارو و تجویزهایی غیرضروری پزشکان دم میزنند.

در یکی از تازهترین واکنشها رئیسجمهور در حاشیه جشنواره ملی شهید رجایی گفت: چرا در کشور مصرف دارو بیش از نرم جهانی است؟ مصرف آنتیبیوتیک در کشور را ببینید! عارضهای که با یک استراحت و نوشیدن مایعات خوب میشود باید سریعا آنتیبیوتیک بگیرد. چه کسی این کار را میکند نمیدانیم! من گفتهام برگه نسخهها را باید نصف کنیم. چون برخی پزشکان تاجایی که جا دارد دارو مینویسند و میدانند این قرصها فایدهای هم ندارند. من از دهها پزشک پرسیدهام چرا تا آخر صفحه مینویسید، میگویند اگر کم بنویسم مریض دیگر پیش ما نمیآید و میگوید این پزشک به درد نمیخورد. دستش برکت و شفا ندارد. چندی پیش ایرج حریرچی، قائممقام وزیر بهداشت و درمان هم از وضعیت نسخههای پزشکان گلایه کرد و گفت برخی از پزشکان، بیمار وارد مطب نشده شروع میکنند به نوشتن آزمایشهایی که برای دولت و مردم هزینهآور است و باید در شرایطی که در حال حاضر با آن روبهرو هستیم از این نوع تجویزها کم شود. این واکنشها از یک سو مردم را نسبت به کمبود دارو و تجهیزات پزشکی نگران میکند، از سوی دیگر از اعتماد جامعه نسبت به نسخههای پزشکان میکاهد. مصرف بیش از اندازه داروی از سوی برخی شهروندان مساله تازهای نیست، اما اینکه در دورهای که برخی بیماران و خانواده هایشان دغدغه کمبود دارو را دارند مطرح شود، نشان از نحوه مدیریت نامناسب حوزه دارو است، زیرا بسیاری از فرصت طلبان به احتکار دارو روی آورده اند و نباید بهجای برخورد با آنها برای شهروندان نسخه کاهش مصرف دارو را تجویز کرد.

نوشدارو بعد از مرگ دارو

در پافشاری برای نوشتن داوریی خاص و فرهنگ غلط مصرف دارو بین مردم هیچ جای شکی نیست، همچنین مردم در بعضی از موارد بیشتر به نتایج آزمایشها و دستگاهها اعتماد میکنند تا تشخیصهای بالینی خود پزشکان؛ اما نکته حائز اهمیت در این ماجرا این است که چرا دولت قبل از اینکه وارد بحران دارویی وتحریمهایی که بحث بهداشت و درمان را هم به چالش کشیده، شویم به فکرکنترل نسخههای غیرضروری پزشکان و مصرف بیرویه دارو نبوده است! به طور قطع میتوان گفت بحث فرهنگسازی و کنترل نسخههای دارویی در این برهه زمانی اگر هم به صورت سفت و سخت اجرا شود، قطعا جزء عملکردهای مثبت دولت محسوب نخواهد شد، چون مردم این رفتار وزارت بهداشت و درمان را فشاری بر پزشکان برای کنترل و صرفهجویی در دارو میدانند و آن را پای دلسوزی دولت نسبت به خود به حساب نمیآورند.

هزینهتراشی پزشکان

بحثهای مالی یکی از شایعترین علتهای نوشتن نسخههای دارویی با تعداد زیاد برای بیماران است، پزشکان با نوشتن آزمایشهای غیرضروری و تاکید بر عکسبرداری بر بیماران هزینههایی را تحمیل میکنند، هزینههایی که علاوه بر پر کردن جیب آزمایشگاهها و مراکز عکسبرداری بنا بر ادعای برخی بازاریابهابرای خود پزشک هم درآمدی را در برخواهد داشت، تحقیقات میدانی خبرنگار جامجم نشان میدهد معمولا پزشکان آزمایش یا نسخههای پزشک دیگری را قبول نمیکنند و اگر بیمار در جایی دیگر آزمایش داده یا ویزیت شده دوباره همانها را تکرار میکنند، همچنین برخی پزشکان برای گرفتن دارو یا آزمایش، داروخانه یا آزمایشگاههای خاصی را معرفی میکنند، مکانهایی که بیماران هر دفعه از سوی پزشک به آنجا معرفی میشوند. اینگونه بازاریابی کردن پزشکان برای داروخانه یا آزمایشگاهها برای آنها هم بیبهره نیست. همچنین در برخی مطبها برای نشان دادن جواب آزمایش یا عکس گرفته شده از بیمار دوباره پول ویزیت دریافت میشود.

به نظر میرسد برخی پزشکان با نیتهای مالی از بیماران که اطلاعات پزشکی ندارند سوءاستفاده میکنند، بیماران هم براساس فرهنگ غلطی که خود پزشکان باعث جاافتادن آن در بین مردم شدهاند، اگر پزشکی برایشان آزمایش یا دارو در انواع و تعداد بالا تجویز نکند، ویزیت و مراجعه به پزشک را بیفایده و غیرموثر میدانند.

جای خالی پروندههای الکترونیک

طرح پروندههای الکترونیک بهداشت ایران به منظور یکپارچهسازی اطلاعات سلامت شهروندان در سطح کشور از سوی وزارت بهداشت و درمان تعریف شده و مسؤولیت اجرای آن را معاونت تحقیق و توسعه این مرکز بر عهده گرفت. این طرح با یکپارچهسازی اطلاعات سلامت، امکان ارائه خدمات بهتر بهداشتی و درمانی و مدیریت بهتر نظام سلامت کشور را فراهم میکرد، طرحی که مدتهاست خاک میخورد. احمد حمزه، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، مدیریت نسخههای پزشکان و نظارت بر مصرف داروها را یکی از کارهای تازه و مناسب وزارت بهداشت و درمان میداند و به جامجم میگوید: راه بهتر و اساسی تر که در کشورهای توسعهیافته انجام شده ایجاد پروندههای الکترونیکی است، از طریق ایجاد این پرونده است که میتوانیم از انجام آزمایش تکراری جلوگیری کنیم. آن طور که او میگوید وزارت بهداشت و درمان نمیتواند به پزشکان تحمیل کند که کدام دارو را کمتر در نسخهها بنویسید. حمزه ادامه میدهد: در زمینه اجرای پروندههای الکترونیک دولت کمکاری کرده است و گرنه در این پرونده با توجه به اینکه آزمایش و عکسبرداریها ثبت میشود، براحتی میتوان از هزینههای بیماران کم کرد.

عضو کمیسیون بهداشت و درمان راه حل دیگر کنترل مصرف دارو و انجام آزمایشها را تاکید بر آموزش پزشکان برای تشخیص بیماری مراجعهکنندگان با استفاده از روشهای بالینی عنوان میکند.

تلاشهای وزارت بهداشت و درمان برای کنترل نسخه و حذف آزمایشهای غیرضروری در بیمارستان و مطبها و رفتن به سمت نسخهنویسی الکترونیکی این روزها، نشانههایی از ضعف این وزارتخانه برای تامین دارو است، چون اجرای این گونه طرحها که در آن بحث کنترل و نظارت بیشتر بر مردم است باید چهار سال پیش به سرانجام میرسید و این روزها نه فقط مفید نیست، بلکه باعث دامن زدن به مشکلات روانی بیماران و خانوادههایشان میشود به شکلی دیگر اعتراف به کمبود دارو و تجهیزات پزشکی در کشور است.

فرهنگ اشتباه مصرف دارو

در بسیاری از کشورهای پیشرفته، مصرف دارو بخش کوچکی از پروسه درمان بیماران است، پزشکان با تجویز راه و روشهای مختلف و نو و بهرهگیری از درمانهایی با استفاده از طبیعت، تجویز داروهای گیاهی و حتی بحثهای کلامی و روانی بیمار را درمان میکنند. اما در کشور ما بیمار به مصرف داروهای شیمیایی که قطعا عوارضی را در پی خواهد داشت، عادت کردهاند. برخی پزشکان در دفاع از خود در بحث تجویزهای غیر ضروری میگویند: بیمار در مراجعه به پزشک اصلا قبول نمیکند که دارو دریافت نکند، ذهنیت بیمار برای درمان حتما مصرف داروست و همین امر باعث شده که پزشک برای اینکه بیماران خود را از دست ندهد، دارو تجویز کنند. مصرف دارو قطعا برای داروسازها و واردکنندهها هم خوشایند و سود آور خواهد بود، پس قطعا این قشر اجازه نمیدهند مردم از مصرف دارو روی برگردانند و حتی مردم را به صورت غیرآشکار به مصرف دارو تشویق میکنند. در نتیجه فرهنگ غلط مصرف دارو در جامعه، چون در پشت پرده برای افرادی سودآور است به این راحتیها عوض نمیشود و این فرهنگ غلط هر روز شرکتهای دارویی را فربهتر و بیماران را فقیرتر میکند.

بهنام اکبری

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها