سیاست‌های اقتصادی کشور طی دهه‌های اخیر ضد تولید بوده است/ سوء مدیریت اصلی‌ترین چالش اقتصاد ایران است

به گزارش جام جم آنلاین، دکتر امرالله امینی، اقتصاددان و یکی از امضاء کنندگان نامه یاد شده، معتقد است، بروز مشکلات اخیر اقتصادی اصلی‌ترین دلیل تنظیم نامه بوده و اقتصاد نفتی کشورمان چنین شرایطی را رقم زده است.
امینی در ادامه افزود: بارها اقتصاددان‌ها اعلام کرده‌اندکه اغلب مشکلات اقتصادی ایران منشاء داخلی داشته و ناشی از سوء مدیریتی است که به نوعی نهادینه شده است و اکنون نتایج آن را به دلیل تغییرات خارجی تجربه می‌کنیم.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: سال‌ها قبل از تحریم‌های یکجانبه غرب علیه اقتصاد کشورمان در تمامی کلاس‌های درس اقتصاد عنوان شده است که اقتصاد نفتی دستاوردی جز آنچه امروز تجربه می‌کنیم برایمان به ارمغان نخواهد آورد، اما بنا به همان سوء‌مدیریتی که از آن یاد شده تا امروز تغییری در سیاست‌گذاری انجام نشده است.
وی تصریح کرد: این مشکلات ناشی از سیاست‌گذاری‌های یک یا دو ماه اخیر نیست؛ بلکه ریشه‌ای چند دهه‌ای داشته و از گذشته‌های دور تا امروز شرایطی را فراهم کرده تا اقتصاد ایران در مقابل هرگونه نوسان خارجی واکنش‌های قابل توجهی نشان دهد. دقیقا مانند آنچه امروز تجربه می‌کنیم. نکته اینجاست که دولت‌ها هیچ اقدام عملی در زمینه کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی برنداشته‌اند و حتی روز به روز شاهد وابستگی بیشتر بوده‌ایم.
به گفته امینی سیاست‌گذاری ‌های انجام شده طی دو یا سه دهه اخیر بگونه‌ای بوده که تولید امکان رشد و گسترش به خود ندیده و در واقع به عنوان هدف اصلی اقتصاد از آن یاد نشده است. به این ترتیب همواره در حاشیه بوده چون درآمدهای نفتی به خزانه وارد می‌شده و دخل و خرج امورات کشور را به خود اختصاص داده است.
وی معتقد است تولید قابل قبول در کشور باید به عنوان اصلی‌ درنظر گرفته شود که تمامی برنامه‌ها براساس آن تدوین شوند. ولی تاکنون دیده‌ایم که عدم سیاست‌گذاری دقیق باعث شده تا سیاست‌ها همواره ضد تولید باشند و فرصت‌های بسیاری از دست رفته باشد که دیگران از آن استفاده کرده‌اند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: اگر مسئولان به هشدارهای اقتصاددان‌ها توجه کرده بودند و سیاست‌هایی را متناسب با نیازهای واقعی کشورمان تدوین کرده بودند امروز تحریم‌ها بی‌معنی بود و می‌دیدیم که کارشکنی‌های آمریکا علیه اقتصاد کشورمان در کمترین میزان اثرگذاری خود به دست فراموشی سپرده می‌شد.
به گفته امینی، اقتصاد ایران دارای پتانسیل بالایی است که اگر درست برای استفاده از منابع آن برنامه‌ریزی کنیم، می‌توانیم بالاتر از برخی اقتصادهای اروپایی در دهکده‌جهانی نقش‌آفرینی داشته باشیم. به عنوان مثال بخش‌های مختلفی همچون کشاورزی و گردشگری هرکدام می‌تواند سالانه بیش از 100 میلیارد دلار برای کشور درآمدزایی ایجاد کنند. ولی می‌بینیم کاملا مورد بی‌توجهی قرار گرفته‌اند.
وی به خبرنگار ما گفت: یکی از عواملی که چنین شرایطی را به کشور تحمیل کرده است، دیدگاه‌های بدنه کارشناسی کشورمان است. چون برخی از مشاوران، کارشناسان یا مدیران ارشد ایران تحصیل‌کرده کشورهای غربی بوده‌اند و امروز هم درنظر دارند همان نسخه‌های غربی را در اقتصاد کشور اجرایی کنند، می‌بینیم نتیجه معکوسی ایجاد شده است.
امینی اظهار کرد: ایران دوران صنعتی را کامل طی نکرده و بستر سازی مناسبی برای صنعتی شدن به خود ندیده است. به همین دلیل اگر بخواهیم نسخه‌های اقتصادی مربوط به کشورهای صنعتی را در کشورمان اجرایی کنیم تنها هزینه‌های هنگفتی به اقتصاد تحمیل می‌کنیم که جبران آن برایمان مشکل آفرین است. به همین دلیل باید با استفاده از تجارب و راهکارهای بین المللی به دنبال نسخه‌های داخلی کارآمد باشیم.
به گفته این استاد دانشگاه، مطرح شدن موضوع آزادسازی اقتصاد یکی از سیاست‌هایی اشتباهی است که هیچ تناسبی با شرایط، پتانسیل‌ها و امکانات اقتصاد ایران ندارد، از این رو مطرح شدن این راهکار آنهم در شرایط فعلی می‌تواند نتایج منفی قابل توجهی داشته باشد که نباید از آنها بسادگی عبور کنیم.
وی در ادامه به مشکلات سیستم بانکی ایران نیز اشاره کرد و افزود: سیاست‌های ارزی و پولی بانک مرکزی به هیچ عنوان متناسب با شرایط اقتصاد ایران نبوده و همواره نتایج منفی به اقتصاد ایران تحمیل کرده است و در کنار آن سیستم بانکی خود عامل تشدید بحران شده؛ دقیقا مانند آنچه طی 4 ماه اخیر تجربه کرده‌ایم.
امینی تاکید کرد: سیستم بانکی ایران امروز سم مهلکی برای اقتصاد کشورمان است، به این دلیل که هیچ تناسبی با تولید ایران نداشته و غیراصولی رشد کرده و شاهد مثال آن هم رشد دو یا سه درصدی اقتصاد است، چون اگر این تناسب رعایت شده بود نباید چنین رشد پایینی را تجربه می‌کردیم.
وی معتقد است سیستم بانکداری ایران امروز در خدمت تولید کشور نبوده و تنها به خرابکاری اقتصادی مشغول است، به این ترتیب که شرکت‌های سرمایه‌گذاری وابسته به همین سیستم بانکی دائم درحال بروز بحران و ایجاد تنش در اقتصاد کشورمان هستند.
به گفته این استاد دانشگاه یکی از نشانه‌های پتانسیل‌های بالای اقتصاد کشورمان همین اتفاق یاد شده است. به صورتی که می‌بینیم علی‌رغم هجوم سیستم بانکی غیر متعارف ایران به اقتصاد کشور بازهم اقتصاد ایران به راه خود ادامه داد، هرچند مردم هزینه این سوء استفاده را می‌پردازند.
امینی تاکید کرد: سیستم بانکی ایران بخصوص در بانک‌های خصوصی به هیچ عنوان براساس رقابت بنا نشده است و تنها تنوع، تعداد و گسترش بانک‌های خصوصی باعث بروز رانت‌ها، فسادها و سودجویی‌های بیشتر است، درحالی که انتظار داشتیم این تنوع به رونق تولید منجر شود.
وی با اشاره به نوسان‌های اخیر قیمت در بخش ارز، سکه، طلا و خودرو به خبرنگار ما گفت: شرکت‌های سرمایه‌گذاری وابسته به بانک‌ها با استفاده از حجم بالای نقدینگی که در اختیار دارند برای دستیابی به منافع بالاتر وارد این بخش‌ها شده‌اند و چالش اقتصادی قابل توجهی ایجاد کردند، بنابراین رهبری به درستی اشاره کردند که خطاکار کسی است که این امکان را برای سودجویان فراهم کرده مقصر اصلی چالش‌ اقتصادی اخیر است.
وی درباره تشکیل شورای مشورتی اقتصاددان‌ها با دولت نیز تاکید کرد: اگرچه بارها در این زمینه برنامه‌ریزی شده و جلساتی هم برگزار شده، اما هیچ اقدام عملی در این جلسات و شوراها شکل‌نگرفته است، به این دلیل که دیدگاه‌های مدیران و سیاست‌گذاران تغییر نکرده و علی‌رغم شرکت در این جلسات مشورتی بازهم براساس افکار خودشان عمل می‌کنند.
امینی تاکید کرد: برای برون‌رفت از این مشکلات باید دیدگاه‌های مدیریتی تغییر کند تا شاهد اصولی شدن و علمی شدن سیاست‌های اقتصادی کشورمان باشیم. در غیر این صورت نه تنها شرایط بهتر نخواهد شد، بلکه روز به روز شاهد تشدید بحران خواهیم بود.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: توانمندی‌های علمی، تخصصی بالایی در کشورمان وجود دارد که به هیچ عنوان گرفتار بن بست برنامه‌ریزی قرار نخواهد گرفت اما نکته اینجاست که باید واقعا به نظرات علمی و اصولی کارشناسان توجه شود نه اینکه به ظاهر شنونده باشیم و در عمل شاهد تصمیم‌گیری‌های متفاوت باشیم. به عنوان مثال امروز پتانسیل بسیار مناسبی در سازمان برنامه‌ و بودجه وجود دارد، ولی هیچ استفاده اصولی از این پتانسیل نشده است.
امینی به خبرنگار ما گفت: البته همانطور که مقام معظم رهبری بارها اشاره فرموده‌اند، اجرای دقیق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی نسخه‌ای شفا بخش برای اقتصاد کشورمان است، درحالی که تفاسیر مختلف و مقطعی که از اقتصاد مقاومتی شده تاکنون اجرای آن را یا به تاخیر انداخته یا اینکه تقریبا به فراموشی سپرده است.
به گفته این استاد دانشگاه علامه طباطبایی اقتصاد مقاومتی یعنی مقاوم سازی اقتصادکشور در مقابل نوسان‌های خارجی و انعطاف‌پذیری بالای آن درحالی که تعابیر بسیار ابتدایی از آن به نوعی دستاوردهای اصلی این سیاست را به حاشیه رانده است. به عنوان مثال رشد اقتصادی نشانه اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی نیست.
وی معتقد است توجه به بخش کشاورزی و توسعه زیرساخت‌های آن حتی در شرایط فعلی آب و هوایی می‌تواند به معنی واقعی اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی باشد به این دلیل که طی سال‌های اخیر یکی از موتورهای محرک رشد اقتصادی همین بخش بوده و از این پس نیز می‌توان از دستاوردهایش در راستای منافع اقتصادی بهره برد.

عمادعزتی/ جام جم آنلاین