اقدامات فرا«بسته» نیاز است

‌‌بسته ارزی بانک مرکزی یکشنبه شب توسط رئیس کل جدید بانک مرکزی رونمایی شد و انتظار می‌رفت این بسته ابعاد مختلفی داشته باشد؛ اما تنها به بدیهیات اشاره کرده و کاستی‌های زیادی دارد. بسته ارزی که پیش از این منتشر شده بود دارای خطاهای زیادی بود و موجب رانت ارزی، غیرشفاف شدن بازار ارز، فساد و هرج مرج اقتصادی شد اما بسته جدید به عنوان اصلاحیه انتشار یافت و نمی‌توان نام آن را بسته نامید بلکه باید اصلاحیه بسته اشتباه قبلی عنوان کرد.

کد خبر: ۱۱۵۷۸۴۷

یکی از بزرگ‌ترین اشتباهاتی که در بسته ارزی قبلی بود مربوط به ارز مسافرتی بود که موجب سفر رایگان مسافران توریستی به کشورهای همسایه شد. به این ترتیب که افراد پس از خرید تور مورد نظر و پرداخت ریالی آن به آژانس‌های مسافرتی با مراجعه به بانک و ارائه مدارک سفر، یوروی دولتی دریافت می‌کردند و پس از بازگشت از سفر، ارز خود را در بازار آزاد می‌فروختند که به قول خودشان هزینه سفر صفر می‌شد.

اشکالات اینچنینی در بسته قبلی سیاست‌های ارزی بانک مرکزی و دولت کاملا آشکار بود، اما متاسفانه مورد بی‌توجهی قرار گرفت خیلی دیر به فکر اصلاح آن افتادند. مورد دیگر حذف صرافی‌ها از چرخه عرضه ارز در اقتصاد کشور بود که تبعات ناگواری به جا گذاشت.

اصرار بر مداخله مستقیم دولت در تعیین نرخ ارز، اشتباه دیگری بود که در سیاست‌های پیشین ارزی اعمال شد. با این‌که اقتصاددانان و فعالان اقتصادی بارها هشدار دادند با دستور و سخنرانی نمی‌توان نرخ ارز را پایین آورد متاسفانه این اشتباه در دولت‌های اخیر تکرار شده است.

در بسته جدید، حداقل‌ها پوشش داده شده که صرافی‌ها مجاز به فعالیت هستند و واردات کالاهای ضروری و داروها با ارز دولتی به کشور خواهند آمد. اما نکته‌ای که باید به آن توجه داشت افزایش نرخ تورم ناشی از نرخ دلار است. شرایط اقتصادی کشور نشان می‌دهد نرخ دلار از 8500 تومان پایین‌تر نخواهد آمد و این موضوع فشار زیادی را به پنج دهک درآمدی پایین جامعه وارد می‌کند.

در این صورت دولت باید با ارائه یک بسته اقتصادی به جای بسته ارزی به مشکلات کشور پایان می‌داد، اما تنها موضوع ارز را اولویت قرار داد که به نظر می‌رسد این کار نوعی عملکرد جزیره‌ای است.

بسته اقتصادی که به آن اشاره شد شامل اصلاح نظام بانکی، اصلاح نظام مالیاتی و اصلاح نظام یارانه‌ای در کشور است. اکنون کشور در شرایط تحریم قرار دارد و باید یک بسته اقتصادی به منظور مقابله با تحریم‌ها ارائه شود. با اصلاح نظام مالیاتی می‌توان یارانه مستقیم پنج دهک درآمدی را افزایش داد تا قدرت خریدشان حفظ شود. مالیاتی که می‌تواند این بخش را پوشش دهد مالیات بر مجموع درآمد، مالیات بر عایدی سرمایه، مالیات بر مصرف کالاهای لوکس و مالیات تصاعدی بر مصرف سوخت و انرژی است. اگر پیشنهادات ارائه شده توسط کارشناسان مبنی بر افزایش یارانه نقدی و همچنین آزادسازی تسهیلات بانکی که اکنون قفل است مورد توجه قرار نگیرد بازار کالا و اشتغال ایران بسته خواهد شد که این موضوع تبعات سنگینی را به دنبال خواهد داشت و متاسفانه آمریکا نیز به اهداف خود دست یافته است. در نتیجه برای این‌که بتوانیم در مقابل تحریم‌ها بایستیم باید اقداماتی بیش از اصلاح بسته‌های ارزی انجام دهیم.