وابستگی 70 درصدی حمل و نقل هوایی به ارز

به گزارش جام جم آنلاین، علیرضا منظری، معاون اسبق هوانوردی سازمان هواپیمایی کشور در این زمینه گفت: براساس قوانین بین المللی در صنعت حمل و نقل هوایی واحد مبنای محاسبات مالی میان ایرلاین‌ها، فرودگاه‌ها و سایر مراکز وابسته دلار است و به همین دلیل همواره شرکت‌ها نیازمند دسترسی به منابع ارزی برای تامین هزینه‌های خود هستند. منظری در ادامه به سئوال‌های خبرنگار جام جم آنلاین اینگونه پاسخ داد که می‌خوانیم.

• ایرلاین‌ها چه میزان به منابع ارزی وابسته هستند؟

هزینه‌های ارزی ایرلاین‌ها در بخش‌های مختلف است به عنوان مثال، خرید و اجاره هواپیما، آموزش پرسنل، خدمه، تعمیرات، خدمات فرودگاهی، سوخت و ... اما اگر بخواهیم تقسیم بندی مشخصی در این زمینه داشته باشیم می‌توان گفت 70 درصد از هزینه‌های ایرلاین‌ها وابسته به ارز است.

• تقسیم بندی نیازهای ارزی ایرلاین‌ها به چه صورت است؟
ببینید در صنعت حمل و نقل هوایی ایرلاین‌ها یا مالکیت هواپیما را دارند یا اینکه هواپیمای مورد نظرشان را از دیگران اجاره می‌کنند که هر کدام از این موارد نیازهای ارزی متفاوتی دارند. هزینه‌های ارزی مشترکی که ایرلاین‌ها باید بپردازند مربوط به تامین قطعات است که تقریبا 90 درصد وابسته به منابع ارزی است. البته در بخش هزینه تعمیر و نگهداری ایرلاین‌های ایرانی می‌توانیم درنظر داشته باشیم 50 درصد هزینه‌ها ارزی و 50 درصدی ریالی خواهد بود. این درحالی است که اگر هواپیما به صورت اجاره‌ای باشد و خدمه خارجی هم درآن سرویس ارایه دهند علاوه بر اجاره هواپیما هزینه دستمزد پرسنل نیز ارزی خواهد بود. از سوی دیگر موضوع آموزش پرسنل ایرانی ایرلاین‌ها برای استفاده از شبیه ساز‌ها و ... تقریبا 30 درصد هزینه ارزی خواهد داشت. اما همانطور که قبلا اشاره کردم حدود 70 درصد از هزینه‌های ایرلاین‌ها به صورت ارزی انجام می‌شود.

• با توجه به قطع ارایه ارز به ایرلاین‌ها از سوی بانک مرکزی، این شرکت‌ها با چالش روبرو نخواهند شد؟
مشکل قطعا ایجاد می‌شود چون موضوع تسویه‌حساب‌های ایرلاین‌ها و پرداخت‌هایشان مطرح است. در شرایطی که بانک مرکزی ارز مورد نیاز ایرلاین‌ها را تامین نکند قطعا این شرکت‌ها برای تامین هزینه‌ها و ادامه روند ارایه خدماتشان باید از طریق دیگری منابع ارزی مورد نیاز خودشان را تامین کنند که این روند می‌تواند وقفه‌ای در خدمات ایرلاین‌ها ایجاد کند. حالا اگر نیاز ارزی‌ ایرلاین‌ها از طریق کانال مشخصی که مسئولان تعیین کنند تامین شود که هیچ اگر نه بازار آزاد منبع تامین ارز مورد نیاز ایرلاین‌هاست.

• چندی پیش موضوع آزاد سازی قیمت‌ها مطرح شد آیا این طرح دقیق اجرایی شد؟
آزاد سازی انجام شد، اما برخی اصلاحات مورد نیازی که قبلا قرار شده بود انجام شود متاسفانه اجرایی نشدند. این موارد در زمینه مقررات زدایی بودند که اگر انجام شده بود شاید شرایط بهتری را اکنون تجربه می‌کردیم. البته نباید فراموش کنیم شرایط فعلی شاید اجباری برای مقررات زدایی و اصلاح ساختاری ایرلاین‌ها باشد که نهایتا منافع خوبی خواهد داشت.

• منظور شما تعیین دقیق هزینه‌ها و مدیریت آنهاست؟
بله؛ اصولا با استفاده از مدیریت منطقی می‌توان شرایط را مدیریت کرد و با توجه به کاهش احتمالی تقاضا تعادل میان عرضه و تقاضا را ایجاد کرد.

• با توجه به این شرایط آیا دوباره شاهد افزایش قیمت خواهیم بود؟
اجازه بدهید من بگویم واقعی شدن قیمت نه افزایش قیمت‌؛ به این ترتیب که هزینه‌ها واقعی می‌شوند و حاشیه سود منطقی به آن افزوده می‌شود تا مشتریان جمع را بپردازند.

• آیا ورشکستگی ایرلاین‌ها دور از انتظار نیست؟
ورشکستگی نسبی است، خوب در وضع آینده اصلاحات ساختاری در صنعت ایجاد می‌شود و آنهایی که قادر به مدیریت نیستند باید تصمیم به ادغام شرکت با سایر شرکت ها گرفته و یا از بازار خارج گردند. به هرحال همانطور که قبلا اشاره کردم باید بازنگری کلی در مدیریت شرکت‌ها انجام شود.

• برسیم به تحریم‌ها بازگشت مجدد تحریم‌ها چه تاثیری در صنعت حمل و نقل هوایی خواهد داشت؟
بازگشت تحریم‌ها مثل همه صنایع در صنعت حمل و نقل هوایی تاثیرگذار است. اما با توجه به حساسیت و ارتباطات گسترده بین المللی این صنعت احتمالا اثرگذاری بیشتری خواهد داشت و محسوس‌تر است. توصیه این است که برای مدیریت شرایط و کاهش هرچه بیشتر اثرگذاری تحریم‌ها با اعمال مقررات زدایی در چارچوب یک برنامه دقیق انجام پذیرد و شرکت‌های هواپیمایی با ارزیابی شرایط جدید و نحوه عرضه و تقاضا به دنبال کنترل هزینه ها و دقت عمل در تعیین نرخ ها و به صوت علمی برآیند تا بتوانند حداکثر تقاضا در بازار را پاسخ دهند.

• به عبارتی در صنعت حمل و نقل هوایی ایران شوک وارد خواهد شد؟
در هر حال شاید شرایط جدید به صنعت هوایی شوک وارد نماید ولی به تدریج اصلاح شده و با وجود ثبات شرایط میتوان شاهد ارایه خدمات با کیفیت در جامعه بود بدون آن که یارانه‌ای از طرف دولت به صنعت تعلق گیرد.

عماد عزتی / جام جم آنلاین