جمعیت گردشگران،‌مدیریت و کنترل شود

بنابراین به نظر می‌رسد که دعوت به رفتارهای سازنده و شکل‌دهی کمپین‌ها با اتکا به توان رسانه‌های جمعی، بسیار مؤثرتر از ایده‌های سلبی و بازدارنده است. در همین راستا، شاید بهتر آن است که برای دنبال کردن ایده حفظ محیط‌های طبیعی در معرض خطر، آموزش با ابزارهای جدید را جایگزین تبلیغاتی کنیم که با استفاده از هشتگ‌هایی که کاربران را به نزدن لوکیشن مقاصد گردشگریشان دعوت می‌کنند، سعی در محفوظ نگه داشتن این مناطق دارند. در واقع برگزیدن کنشی که در میان گزینه‌های موجود از همه موثرتر باشد، تنها از طریق ارزیابی ویژگی‌های رفتاری مردم جامعه و امکانات در دسترس برای تبلیغات و ارتباطات جمعی قابل حصول است.

بر همین اساس، مخفی نگه داشتن اطلاعات و جلوگیری از نشر آنها، با توجه به قدرت ابزارهای ارتباطی امروز، راهی محکوم به شکست است. همچنین این روش به‌دلیل تضادش با حق طبیعی انسان‌ها برای دسترسی آزاد به اطلاعات و میل آنها به دانستن و آگاهی نمی‌تواند به نتیجه‌ای مطلوب منتج شود. در نتیجه ایجاد بستری مناسب برای آموزش و اطلاع‌رسانی، شهروندان را با رفتارهای صحیح در قبال محیط‌زیست آشنا و به حفظ آن کمک خواهد کرد. از سوی دیگر، نهادهای مسئول موظف به برقراری ضوابطی هستند که با تخمین ظرفیت پذیرش گردشگر در مقاصد آسیب‌پذیر گردشگری که تحت حفاظت سازمان‌های ذی‌ربط هستند، میزان ورود جمعیت گردشگران به این مناطق را مدیریت و کنترل کنند؛ امری که متاسفانه چندان مورد توجه متولیان قرار ندارد. در واقع، تنها 10 درصد از خاک کشور در محدوده مناطق حفاظت شده توسط سازمان محیط‌زیست و دیگر نهادهاست که به‌معنای عدم نظارت و حفاظت برنامه‌ریزی شده از بخش‌های خارج از این حوزه‌هاست. در همین حال، همین بخش کوچک مورد نظارت سازمان‌های محیط‌زیستی نیز آن‌گونه که باید تحت حمایت قرار نمی‌گیرند. برای مثال ظرفیت بُرد این مناطق مشخص نشده است و درحالی‌که مقررات سختی برای ورود فعالان محیط‌زیستی به این نواحی وجود دارد، شاهد ورود ماشین‌های شخصی، موتورسوارها و شکارچیان به محدوده‌های مذکور هستیم. ساخت ویلا و استفاده از این بسترهای طبیعی به‌عنوان چراگاه دام‌ها نیز از جمله دیگر مسائلی است که حیات این مناطق را با وجود قرار گرفتن در زمره معدود نواحی تحت حفاظت، تهدید می‌کند.

با این تفاسیر ما به کنشی موثرتر از حرکاتی چون «هشتگ لوکیشن نزنید» که بیشتر جنبه سمبلیک داشته و دارای اثر کوتاه‌مدت‌اند نیاز داریم؛ سازوکارهایی که با طرح مطالبات از طرف نهادهای مستقل و مردمی، مسئولان را به وضع و رعایت ضوابط حفاظتی از جمله نظارت بیشتر بر کار تورگردانان، سختگیری بیشتر در دادن مجوز به آژانس‌های برگزارکننده تورهای طبیعت‌گردی و آموزش راهنمایان گردشگری، شناسایی و تعیین ضریب بُرد مقاصد گردشگری پربازدید و مستعد آسیب و دریافت ورودیه برای استفاده از این مناطق ملزم می‌کنند.

مژگان جمشیدی

فعال محیط‌زیست