«تقریبا هیچ» اروپایی

18 اردیبهشت که آمریکا رسما از برجام خارج شد رئیس‌جمهور کشورمان اعلام کرد در صورتی که طرف‌های اروپایی بتوانند تضمین کنند که خسارت‌های خروج آمریکا از برجام را جبران می‌کنند برجام می‌تواند بدون آمریکا ادامه یابد و در همان سخنرانی اعلام کرد اروپایی‌ها برای این موضوع چند هفته فرصت دارند.

از همان زمان رایزنی‌هایی میان کشورهای اروپایی آغاز شد و مقامات کشورمان هم مذاکره با چین، روسیه، آلمان، فرانسه و انگلیس را آغاز کردند تا نسبت به توانایی طرف مقابل برای تضمین منافع کشورمان مطمئن شوند.

با این حال در همین مدتی که سپری شده همچنان شاهد افزایش خبرها مبنی بر توقف فعالیت و یا تردید برخی شرکت‌های بزرگ اروپایی و همچنین آسیایی برای ادامه همکاری با ایران هستیم.

در این مدت با وجود تاکیداتی که برخی مقامات اروپایی از جمله فدریکا موگرینی مبنی بر تلاش در جهت حفظ برجام و دستیابی به راهی عملی برای ماندن شرکت‌های اروپایی در ایران داشته‌اند اما اخبار منتشر شده در این ارتباط چندان امیدوارکننده نیست، در همین زمینه هفته گذشته مدیر عامل توتال در پاسخ به سوالی درباره دریافت معافیت‌های تحریمی از سوی آمریکا به این شرکت فرانسوی برای ادامه کار در ایران ابراز تردید کرد.

همچنین وزیر خارجه فرانسه پیشرفت‌ها در زمینه محافظت از شرکت‌های اروپایی در برابر تحریم‌های آمریکا علیه ایران را ناکافی عنوان کرد.

ژان ـ ایو لودریان گفت: اتحادیه اروپا در زمینه محافظت از شرکت‌های اروپایی در برابر تحریم‌های آمریکا علیه ایران پیشرفت‌هایی به دست آورده است، ولی این اقدامات هنوز کافی نیست.

این مقام ارشد فرانسوی در ادامه گفت: هنوز نیاز است تا مکانیزم مالی جدا از واحد ارزی دلار ایجاد کنیم که به شرکت‌های اروپایی برای تجارت با ایران کمک کند و در نتیجه تهران بتواند نفت خود را صادر کند. همچنین روزنامه ایزوستیای روسیه به نقل از یک مقام بلند پایه در وزارت خارجه فرانسه نوشته پاریس آماده مذاکره با تهران برسر توافقی جدید به جای برجام است.

حرف و حدیث‌ها درباره رآکتور اراک

البته علاوه بر مشکلاتی که در زمینه همکاری اروپا با ایران مشاهده می‌شود طرف روسی و چینی نیز چندان مسیر مشخصی در ارتباط با ارائه تضمین‌ها به ایران در پیش نگرفته‌اند و ادامه همکاری آنها با ایران مانند اروپا در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، در همین زمینه می‌توان به توقف شرکت لوک‌اویل، دومین تولیدکننده بزرگ نفت روسیه در ایران اشاره کرد.

همچنین دیپلمات‌های غربی به آمریکا هشدار داده‌اند اقدام این کشور در خروج از توافق هسته‌ای تلاش‌های روسیه و چین برای بازطراحی رآکتور تحقیقات آب سنگین اراک و سایت فردو را با مشکل مواجه می‌کند.

به گزارش فارس و به نقل از رویترز، سه دیپلمات گفته‌اند نمایندگان بریتانیا، چین، فرانسه، آلمان، روسیه و ایران در نشستی که جمعه هفته گذشته در وین برگزار شد به طور مفصل درباره این موضوع بحث کردند.

پکن و مسکو نگرانی‌هایشان را در آن جلسه مطرح کردند. یک دیپلمات ارشد اروپایی این اوضاع را «مزخرف» توصیف کرد و گفت ،خروج آمریکا و بازگشت تحریم‌های این کشور ممکن است فعالیت‌هایی که باید در اراک و فردو انجام شوند را متوقف کنند.

البته بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگو با ایسنا با تاکید بر این‌که چین از تحریم‌های آمریکا تبعیت نمی‌کند گفت: با فرض ایجاد بدترین شرایط برای رآکتور اراک، متخصصان ایرانی قادر به تکمیل رآکتور بازطراحی شده فعلی و نیز بازسازی رآکتور قدیمی با ساخت کالندریای جدید هستند.

وی افزود: به نظر می‌رسد این اخبار و گزارش‌ها از سوی برخی رسانه‌های خارجی تلاش برای ایجاد ابهام و تردید در روند آینده همکاری‌های هسته‌ای ایران با کشورهاست؛ فعالیت‌ها و همکاری‌هایی که کمترین مشکلی برای آنها در آینده متصور نیست.

همچنین رویترز در خبر دیگری اعلام کرد، بزرگ‌ترین پالایشگر نفت هند به‌دنبال توقف واردات نفت از ایران است. دو منبع مطلع به رویترز اعلام کردند که شرکت پالایش نفت «ریلاینس اندستریز» هند قصد دارد واردات نفت از ایران را متوقف کند.

این شرکت مالک بزرگ‌ترین مجتمع پالایش نفت در جهان است. با توجه به این اخبار منتشر شده از ایجاد مشکلاتی بر سر راه همکاری‌های شرکت‌های اروپایی و آسیایی با ایران باید دیپلماسی فعال‌تری در این زمینه در پیش بگیریم.

در همین راستا به نظر می‌رسد حضور حسن روحانی در اجلاس شانگهای که اواخر هفته برگزار خواهد شد فرصت مناسبی برای رایزنی ایران با دو عضو برجام یعنی روسیه و چین است تا هرچه سریع‌تر درباره ضمانت‌های خود تعیین تکلیف کنند.

اروپا در عمل خلاف وعده‌هایش عمل می‌کند

سخنگوی کمیسیون امنیت ملی معتقد است حضور آتی رئیس‌جمهور در اجلاس شانگهای می‌تواند فرصت مناسبی برای تبیین مواضع جمهوری اسلامی ایران و اعلام ضرب‌الاجل برای طرف مقابل برای اجرای برجام در عمل و نه صرفا در سخن باشد. سیدحسین نقوی‌حسینی در گفت‌وگو با جام‌جم، گفت: دستگاه دیپلماسی کشورمان در سه هفته گذشته مذاکرات نفسگیر و مستمری را با اتحادیه اروپا بویژه سه کشور فرانسه، انگلیس و آلمان داشته و به‌صورت دقیق انتظارات ایران را برای آنها تبیین و اعلام کرده‌اند که در صورت عدم‌دستیابی به تضمین‌ها تصمیم دیگری خواهیم گرفت.

وی با اشاره به این‌که اروپاییان در بیان و اعلام مواضع سخن از تامین منافع ایران در برجام می‌گویند اما در میدان عمل در مورد مقابله اروپاییان با تحریم‌های آمریکا تردید داریم اظهار کرد: متاسفانه در عمل شاهد توقف یا اعلام توقف همکاری شرکت‌های اروپایی با ایران یکی پس از دیگری هستیم که در این ارتباط می‌توان از اعلام تردید توتال برای ادامه همکاری با ایران نام برد.

وی با بیان این‌که اروپاییان در عمل خلاف وعده‌هایشان اقدام می‌کنند افزود: به همین دلیل نمی‌توان به وعده‌های آنها اعتماد کرد، دستگاه دیپلماسی کشورمان نیز بر این موضوع واقف است چرا که گزارش‌های آقای عراقچی در کمیسیون امنیت ملی نشان‌دهنده جدیت مذاکرات از سوی مقامات ایران و در عین حال نبود اراده لازم در طرف مقابل در مقام عمل و در نتیجه ایجاد تردید برای طرف ایرانی است.

نقوی‌حسینی گفت: دولتی‌ها از همان آغاز مذاکرات با اروپا فرصت 45 روز تا دو ماه را برای به سرانجام رسیدن مذاکرات اعلام کردند، همان‌طور که رهبری نیز به‌درستی تاکید فرمودند به اروپا نیز مانند آمریکا اعتماد نداریم چرا که آنها نیز در دو سالی که از اجرای برجام گذشته است به تعهداتشان عمل نکرده‌اند. وی افزود: چنین رویکردی از سوی اروپا، ایران را در تردید قرار داده است.