«ترس از جنگ» استراتژی جدید اردوغان برای انتخابات

ارتش ترکیه از زمان آغاز بحران عراق و سوریه بارها دست به انجام عملیات نظامی در داخل خاک این دو کشور زده که نشانگر چهره متخاصم و جنگ‌طلب این کشور است. رجب طیب اردوغان با بهانه‌های متعددی مانند مبارزه با تروریسم و جلوگیری از گسترش گروه‌های شورشی سعی کرده است تجاوزات ارتش این کشور را به خاک سوریه و عراق موجه و مشروع جلوه دهد؛ در حالی که دولت این کشور از گروه‌های تروریستی و تکفیری فعال در خاک سوریه به صورت مستقیم حمایت و پشتیبانی می‌کند.

یک فرصت‌طلبی بی‌موقع!

اردوغان با مناسب دانستن اوضاع منطقه‌ای و جهانی سعی دارد با استفاده از وضعیت به‌وجود آمده به تهاجم نظامی و گسترش هژمونی ترکیه در منطقه و کشورهای همسایه ادامه دهد؛ از این رو اردوغان هر بار پشت تریبون می‌رود و بدون در نظر گرفتن تمامیت ارضی و حقوق کشورهای همسایه دم از جنگ، لشکرکشی، حمله نظامی و قلع و قمع مخالفان و گروه‌های مسلح کرد در خاک عراق و سوریه می‌زند؛ سخنان و ادعاهایی کاملا یک طرفه و بدون در نظر گرفتن قوانین بین‌المللی و جهانی و احترام به حقوق کشورهای مستقل.

با این وضع می‌توان ادعا کرد رجب طیب اردوغان در ادامه جاه طلبی‌های خود دچار توهم شده و فکر می‌کند، عرصه‌های بین‌المللی و منطقه‌ای زیرمجموعه سیاست داخلی او در ترکیه است و همسایگان ترکیه نیز جزئی از این سیاست‌های ناسیونالیستی هستند که وی می‌تواند هر موقع خواست به خاک آنها تجاوز کند.

از زمان آغاز بحران سوریه و عراق، ترکیه به‌طور مستقیم و غیر مستقیم عملیات‌های ریز و درشتی را به‌صورت زمینی و هوایی در خاک این دو کشور انجام داده که خسارت‌های فراوانی را به آنها وارد کرده است. در تاریخ 21 فوریه 2008 نیروهای ارتش ترکیه عملیاتی تحت عنوان «حرکت خورشید» در شمال عراق ترتیب دادند و به مدت هشت روز حملات سنگینی توسط نیروهای مسلح ترکیه در ظاهر علیه مواضع حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) در «منطقه زاپ» اقلیم کردستان عراق صورت گرفت که در آن تاریخ با واکنش شدید سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی مواجه شد و نیروهای ترک مجبور به عقب‌نشینی شرمگینانه‌ای شدند.

جنگ برای جنگ

9 سال بعد از آن عملیات و همزمان با درگیری‌هایی که در شمال عراق به وجود آمده بود، یک بار دیگر ارتش ترکیه عملیات زمینی را این بار در سکوت مجامع بین‌المللی و در شرایطی که توجهات منطقه‌ای و جهانی به مساله کرکوک و درگیری‌های نیروهای پیشمرگه کرد با نظامیان دولت مرکزی عراق جلب شده بود؛ طراحی و عملیاتی کرد؛ کماندوهای ارتش ترکیه بعد از کشته شدن دو نیروی نظامی ارتش این کشور در مرز «چوکورجا» در تاریخ 16 اکتبر 2017 در اثر انفجار بمبی دست‌ساز توسط حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) به دستور مستقیم رئیس ستاد فرماندهی نیروهای مسلح ترکیه به منطقه اعزام شده و از 17 اکتبر عملیات گسترده‌ای را آغاز کرده و وارد منطقه زاپ شدند.

مداخله نظامی ترکیه در سوریه نیز با عنوان عملیات سپر فرات از تاریخ 24 دسامبر 2016 از منطقه غربی رود فرات و مرز بین ترکیه و سوریه آغاز شد و گروه‌های تکفیری مورد حمایت ترکیه توانستند ابتدا با تصرف مناطق تحت کنترل داعش به جرابلس نفوذ و آن را تصرف کنند و سپس پیشروی خود را به سمت نیروهای دموکراتیک سوریه (کردهای سوریه) ادامه دهند. البته بعدها با وجود موفقیت نیروهای تروریستی ـ تکفیری تحت حمایت ترکیه در تصرف مناطق تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه و بعد از حصول آتش‌بس موقت بین نیروهای دموکراتیک سوریه با متجاوزان، محور عملیات خود را از پیشروی به جنوب (منبج) به غرب منعطف کردند.

مداخله بعدی ترکیه در سوریه مربوط به عملیات ارتش این کشور تحت عنوان عملیات «شاخه زیتون» است. در 20 ژانویه 2018 ارتش ترکیه تهاجمی علیه مواضع گروه‌های نظامی کرد از جمله یگان‌های مدافع خلق، حزب اتحاد دموکراتیک، حزب کارگران کردستان، اتحادیه اجتماعات کردستان و نیروهای دموکراتیک سوریه در شمال سوریه ترتیب داد که هم‌اکنون نیز در اطراف شهر عفرین در حال پیگیری است. ترکیه ادعا می‌کند در این منطقه با گروه تروریستی داعش و گروه‌های یاغی کرد در حال جنگیدن است.

رئیس‌جمهور ترکیه در این زمینه با تکرار ادعاهای مداخله‌جویانه خود گفته است: «عملیات ما جهت پاکسازی شمال سوریه از تروریست‌ها و ایجاد منطقه امن برای صاحبان اصلی‌اش است. عملیات شاخه زیتون هشدار عملی ما به کسانی است که حاضر به درک قاطعیت ترکیه در زمینه مبارزه با تروریسم نیستند.» وی همچنین تاکید کرده که به دنبال عملیات در عفرین، شهر منبج را نیز از گروه‌های تروریستی پاکسازی خواهد کرد و پس از تسلط بر عفرین مرحله دوم و اصلی عملیات شاخه زیتون آغاز خواهد شد که شامل تسلط بر «منبج»، «عین العرب»، «رأس العین» و «قامشلی» است. طبق گفته‌های اردوغان این عملیات نظامی تا نابودی کامل کریدور کردی در امتداد مرزهای ترکیه ادامه خواهد داشت.

جنگ علیه میهن

جامعه بین‌الملل از این حملات ابراز نگرانی کرده است. درون خاک ترکیه نیز راهپیمایی‌هایی بر ضد این عملیات صورت گرفته است. اردوغان اعلام کرده: «این راهپیمایی‌ها برای شرکت‌کنندگان گران تمام خواهد شد.» ده‌ها نفر در این راهپیمایی‌ها دستگیر شده‌اند و دولت ترکیه محدودیت‌های وسیعی برای گزارش اخبار این عملیات برقرار کرده است.

بنابر گزارش سازمان ملل، از ماه مارس حدود 167000 نفر به خاطر حمله ترکیه به عفرین، از این منطقه فراری شده‌اند. بر اساس گزارشی که از منابع مستقر در منطقه از سوی سازمان ملل منتشر شده، افراد باقیمانده، کسانی بوده‌اند که توان فرار نداشتند.

لازم به ذکر است طی هفته‌های اخیر شمار حملات هوایی نیروهای نظامی ترکیه به مواضع حزب کارگران کردستان در مناطق «سینات ـ هفتانین، متینا»، «گارا، قندیل»، «آواشین باسیان» و «زاپ ـ خارکوک» افزایش چشمگیری پیدا کرده است.

اردوغان اعلام کرده ارتش ترکیه آماده ورود به شمال عراق است تا همانند عفرین، در یک عملیات نظامی سنجار را نیز به تصرف خود در بیاورد.

اظهارت رجب طیب اردوغان و اقدامات ارتش ترکیه در حقیقت نمایش قدرتی کور و بدون هدف برای انحراف افکار عمومی از بحران‌های اقتصادی و سیاسی داخلی است. البته این اقدامات فرصتی طلایی برای شخص رجب طیب اردوغان است تا وی بتواند با استفاده از حربه «امنیت ملی» و «دشمن مشترک خارجی» بخش عظیمی از مخالفان خود را از میدان رقابت حذف کرده و جمعی از منتقدان داخلی را دستگیر کند و از این طریق بتواند از فشارهای افکار عمومی روی خود و حزب عدالت و توسعه بکاهد. اردوغان امیدوار است با افزایش نگرانی‌های امنیتی مردم آناتولی بتواند سهم بیشتری از آرای مردم ترکیه را که نگران جنگ و بحران داخلی هستند به سمت خود جلب کرده و با القای ترس عمومی در بطن جامعه مخالفان را شکست دهد.