آلودگی هوا، همیشه بد نیست!

مطالعات تازه نشان می‌دهد آلودگی هوا با وجود مضرات فراوان می‌تواند به جلوگیری از گرمایش زمین کمک کند.

کد خبر: ۱۱۲۴۵۱۹

چنانچه آلودگی هوا در جلوگیری از افزایش گرمایش زمین مؤثر باشد، بدیهی است تلاش‌های جهانی برای کاهش آلودگی هوا موجب افزایش گرمایش زمین خواهد شد. پژوهشگران بر این باورند، پاک‌سازی هوا از آئروسل‌ها (ریزذرات آلاینده ناشی از فعالیت‌های صنعتی) می‌تواند به افزایش نیم تا یک درجه سانتی‌گراد در میانگین گرمای زمین منجر شود؛ درحالی که افزایش میانگین دمای جهانی به‌موجب توافق‌نامه آب‌وهوایی پاریس نباید به بیش از دو درجه برسد. برحسب اندازه‌گیری‌های اخیر، گویا زمین به طور متوسط حدود یک درجه گرم‌تر شده و اگر فقط نیم‌درجه دیگر گرم‌تر شود، پیامدهای زیست‌محیطی فاجعه‌باری در انتظار بشر خواهد بود.

پژوهشگران طی مطالعات اخیر دریافتند پاک‌سازی هوا از آئروسل‌ها همچنین می‌تواند با پیامدهای سنگین منطقه‌ای همراه باشد؛ زیرا روی میزان بارش و سایر الگوهای آب‌وهوایی نقاط خاصی از جهان تأثیر خواهد گذاشت. آئروسل‌ها مدت زیادی در اتمسفر باقی نمی‌مانند. به این معنی که مانند دی‌اکسید کربن و برخی دیگر از گازهای گلخانه‌ای فرصت کافی برای انتقال به نواحی دوردست ندارند و به‌همین علت بیشتر بر همان منطقه محل انتشارشان تأثیر می‌گذارند. بنابراین، مناطق آلوده‌تر درنتیجه پاکسازی هوا از آئروسل‌ها صدمات شدیدتری خواهند دید. بالاترین میزان انتشار آئروسل‌ها به آسیای شرقی اختصاص دارد و پیش‌بینی می‌شود این مناطق درصورت حذف آئروسل‌ها با افزایش غیرقابل کنترل بارندگی و سایر پدیده‌های شدید آب‌وهوایی روبه‌رو شوند و بخشی از اثرات‌شان را به‌دلیل ارتباطات جریانات هوایی به نیمکره شمالی نیز انتقال دهند.

پژوهشگران از مدت‌ها پیش می‌دانند برخی ذرات آلاینده موجب خنک نگه داشتن هوا می‌شوند. آئروسل‌هایی مانند سولفات قادرند نور خورشید را بازتاب دهند یا پوشش ابری بازتاب‌دهنده آفتاب را تقویت کنند. از آنجا که این روزها بسیاری از کشورها درصدد اِعمال راهکارهای کاهنده آلودگی هوا برآمده‌اند، اکنون پژوهشگران در تلاشند بدانند گرمایش زمین در پی محدودسازی این‌قبیل آلاینده‌ها چند درجه افزایش خواهد یافت. بررسی حذف آئروسل‌هایی مانند سولفات و ذرات کربنی مانند دوده نشان داده است این اقدام با افزایش نیم تا 1/1 درجه سانتی‌گراد در گرمایش زمین همراه خواهد بود. مشابه این نتایج در پژوهش‌های سال‌های قبل نیز به اثبات رسیده است. در نتایج پژوهشی که به سال 1395/ 2016 برمی‌گردد، نیم درجه سانتی‌گراد از گرمایش قطب شمال از سال 1359/ 1980 به کاهش آلودگی هوا در اروپا نسبت داده شده است. براساس نتایج پژوهش دیگری که باز هم در سال 1395/ 2016 انجام شد، حدود یک‌سوم گرمایش خشکی‌ها در 50 سال اخیر با آلودگی‌های آئروسلی پوشانده شده است.

با توجه به تلاش‌های جهانی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، پیش‌بینی شده است از غلظت آئروسل‌ها نیز رفته‌رفته کاسته شود. اما هنوز معلوم نیست اگر این روند ادامه پیدا کند، آئروسل‌ها دقیقا تا چه زمانی به پایین‌ترین غلظت خود در جو برسند و نیم تا 1/1 درجه سلسیوس به گرمایش زمین اضافه کنند.