دشت خانمیرزا امروز با دو رخداد تلخ طبیعی مواجه شده؛ اول فرونشست زمین و دوم خودسوزی تالاب که این رخدادها می‌تواند حیات ده‌ها روستای اطراف تالاب و اهالی آنها را به نابودی بکشاند.
کد خبر: ۱۱۱۱۷۲۱
انتقال آب، چاره نجات «خانمیرزا» نیست

متاسفانه عامل هر دو رخداد هم خالی شدن سفرههای آب زیرزمینی دشت به دلیل مصرف بیحد و حصر منابع آبی در بخش کشاورزی است. در واقع توسعه کشاورزی در این دشت در چند دهه گذشته، آن هم بدون داشتن الگویی مناسب برای کشت و همچنین تولید محصولات آب بر در بستر تالاب، نهتنها منابع آبی منطقه را به پایان رسانده، بلکه پیامدهایی چون خودسوزی و فرونشست (یعنی نابودی خاک) را هم برای دشت در پی داشته است. در چنین شرایطی کارشناسان معتقدند، تنها راه نجات دشت خانمیرزا و ساکنان منطقه، تعطیلی کشاورزی (دستکم برای چند سال و به منظور احیای آبخوانهای دشت) است.

اما آنچه ما از مسئولان استان شنیدهایم، بحث انتقال آب به دشت خانمیرزاست که موضوعی خطرناک و نگرانکننده است. این یعنی مسئولان نهتنها خیال تعطیل کردن کشاورزی در دشتی که بیش از 70 سانتی متر فرونشست کرده را ندارند، بلکه میخواهند با انتقال آب به توسعه کشاورزی در آن دامن بزنند.

اگر قرار به جبران کسری مخزن آبی دشت باشد، باید سالانه 71 میلیون مترمکعب آب به مدت 20 سال از طریق طرح تعادل بخشی آبهای زیرزمینی (تغذیه مصنوعی زمین) وارد زمین شود.

ظاهرا و بر اساس طرح انتقال آب، قرار بر این شده صد میلیون مترمکعب آب از رودخانه «کره بس» به دشت خانمیرزا منتقل شود و به مصرف تغذیه مصنوعی زمین برسد. اما مخالفت ما و کارشناسان این حوزه برای انتقال آب، به این دلیل است که معتقدیم انتقال آب برای توسعه کشاورزی از اساس کاری باطل است چون توهم وجود آب ایجاد میکند و از آنجا که مدیریت مصرف آب وجود ندارد، دوباره این آب هم هدر میرود.

البته مسئولان آب منطقهای استان چهارمحال و بختیاری گفتهاند از این صد میلیون مترمکعب منتقل شده به استان، حدود 47 میلیون مترمکعب آن به کشاورزی (به میزان مصرف فعلی کشاورزان)، بخشی به آب شرب و بخشی هم به تغذیه مصنوعی زمین اختصاص مییابد. به عبارتی براساس این طرح، کشاورزی حتی به صورت موقت تعطیل نمیشود، بلکه موتور همه چاههای موجود در دشت، خاموش میشود و آب موردنیاز کشاورزی از طریق طرح انتقال آب از رودخانه تامین میشود.

اما چند پرسش و نگرانی جدی در این خصوص وجود دارد؛ اول اینکه چرا جهاد کشاورزی استان هیچ همکاری درخصوص توقف (هرچند موقتی) کشاورزی در دشتی که فرونشست آن اکنون جان هزاران نفر را تهدید میکند، نکرده یا حتی حاضر نیست هیچ فشاری به کشاورزان برای تغییر الگوی کشت بیاورد؟

پرسش و نگرانی بعدی درخصوص مدیریت برداشت منابع آب زیرزمینی است و اینکه مسئولان گرچه گفتهاند با انتقال آب به دشت، موتور چاهها را خاموش میکنند، اما چه تضمینی وجود دارد که در کنار آبهای انتقالی، برداشت از چاهها به صورت پنهانی ادامه نیابد و بتوان برداشتهای مجاز و غیرمجاز را کنترل کرد؟ کما اینکه از سال 91 که تالاب خانمیرزا برای اولین بار دچار خودسوزی شد و زمین تابه امروز درحال نشست تدریجی است، تاکنون هیچ مدیریت جدی روی مصرف آب چاهها صورت نگرفته است. اما شاید بزرگترین نگرانی ما این باشد که با کمی دقت در مطالعات طرح انتقال آب متوجه خواهید شد که کمتر از 4 درصد از آب انتقالی قرار است به تعادل بخشی دشت خانمیرزا اختصاص یابد و 95 درصد دیگر دوباره به توسعه کشاورزی اختصاص خواهد یافت. همه اینها درحالی است که تنها راه نجات خانمیرزا در دراز مدت مدیریت مصرف آب و بازگرداندن سفرههای آب زیرزمینی است، البته نه با انتقال آب، بلکه با مدیریت مصرف و تغییر الگوی کشت توسط وزارت جهاد کشاورزی.

هومان خاکپور

کارشناس محیط زیست در چهارمحال و بختیاری

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۱
مهرداد
Iran, Islamic Republic of
۰۴:۴۷ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۱
۰
۰
سلام خدمت شما آقای خاکپور عزیز
شما برای کسانی که راهی جز کشاورزی ندارند برای امرار معاش یه پیشنهاد جایگزین بدید تا بتونن کشاورزیشونو تعطیل کنند

نیازمندی ها