مرثیه‌ای برای طاق‌های شکسته

به گزارش جام‌جم، در تبریز صدها خانه قدیمی و زیبا وجود دارد که فقط تعداد اندکی از آنها بازسازی و بهسازی شده و تغییر کاربری مناسبی یافته‌اند؛ درحالی که تعداد زیادی از این بناهای تاریخی منحصربه فرد همچنان به حال خود رها شده و با پیکری سست و لرزان، زیر بارش‌های زمستانی و گرما و رطوبت تابستان، آخرین نفس‌های خود را می‌کشند.

خانه‌ای در حال تخریب

یکی از این خانه‌های زیبای رها و فراموش‌شده، خانه قدیمی کلکته‌چی است. این بنا یکی از خانه‌های باارزش مربوط به اواسط تا اواخر دوره قاجار است و به گفته کارشناسان میراث فرهنگی، مهم‌ترین ویژگی‌اش، جهت‌گیری نمای اصلی بنا به سمت شمال و وجود حیاط خلوت با ویژگی‌های پاسیو در جبهه جنوبی بناست.

حدود دو سال پیش علی مدبر، شهردار وقت منطقه هشت شهرداری تبریز ضمن رسانه‌ای کردن تملک خانه تاریخی کلکته‌چی و نجات این مجموعه با ارزش از مرگ تدریجی، به آغاز مطالعات طرح مرمت این اثر تاریخی اشاره کرده و گفته بود: این پروژه در چند مرحله، مرمت استحکامی، تکمیلی و درنهایت معاصرسازی شده و کاربری جدیدی برای آن تعریف و این عملیات از چند روز دیگر آغاز می‌شود.

مرمت این بنا کار آسانی نیست

این عملیات اما نه‌تنها چند روز بعد، که هیچ‌گاه آغاز نشد و هم‌اکنون نیز شهردار جدید آغاز عملیات مرمت را در گرو حل مشکلاتی چون رفع مشکلات دسترسی و تامین اعتبار مالی لازم می‌داند.

محبوب تیزپاز با بیان این‌که خانه تاریخی کلکته‌چی برای آغاز عملیات مرمت با مشکلاتی مواجه است، می‌گوید: خانه تاریخی کلکته‌چی در یکی از کوچه‌های باریک و پرپیچ‌و‌خم محدوده راسته‌کوچه واقع شده و این امر، امکان دسترسی مداوم و انتقال مصالح مورد نیاز را برای حفظ و مرمت خانه با مشکل مواجه کرده است.

به گفته وی، شهرداری منطقه 8 تبریز تاکنون، بالغ بر 700 میلیون تومان صرف تملک و حفظ خانه تاریخی کلکته‌چی و پیشگیری از ریزش بخش‌های مختلف این بنا کرده، اما اجرای عملیات مرمت با توجه به حساسیت‌ها و دشواری‌های آن، قطعا نیازمند هزینه‌ بیشتری است.

تیزپاز هزینه مرمت این اثر تاریخی را بالغ بر دو میلیارد تومان خوانده و تاکید می‌کند: باوجود فرسودگی مفرط بنا و تنگنای مکان پروژه، مصمم هستیم با همکاری اداره‌کل میراث فرهنگی استان، مرمت این خانه تاریخی را در صورت تامین اعتبار لازم، آغاز کنیم.

آن‌قدرها هم سخت نیست

سیدحسن قریشی، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان، اما با بیان این‌که دو سال قبل شهرداری این خانه را تملک کرد و درصدد مرمت آن برآمد، می‌گوید: طرح مرمت این خانه تهیه و حتی ثبت ملی شد، اما گویا این نهاد اکنون آمادگی مرمت خانه را ندارد و این بنا به حال خود رها شده است.

قریشی می‌افزاید: اگر شهردار موافقت کند، نمی‌گذاریم این بنای تاریخی تخریب شود، چون این خانه نیمه‌دولتی است و می‌توانیم از طریق میراث به مرمت آن کمک کنیم.

وی با بیان این‌که ما حتی به منظور همکاری در مرمت بنا، داربست هم به آن خانه بردیم، تاکید می‌کند اگر ساختمان خالی بماند قطعا نابود خواهد شد، این درحالی است که متاسفانه شهرداری منطقه 8 برای مرمت این اثر اقدامی نمی‌کند.

اگر بخواهند ما کمک می‌کنیم

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث آذربایجان شرقی با اشاره به قابلیت مرمت این اثر تاریخی می‌گوید: این خانه از خانه‌‌های قدیمی و ستون‌دار قاجار است و قابلیت مرمت کامل را دارد و هیچ کدام از کارشناسان ما نگفته‌‌اند این اثر قابلیت مرمت ندارد.

وی با بیان این‌که موزه قاجار هم که امروز به عنوان یکی از باشکوه‌ترین و زیباترین بناهای تبریز چشم مسافران و گردشگران را خیره می‌کند، در ابتدای مرمت ظاهری بسیار متفاوت‌‌تر از امروز داشت، تصریح می‌کند: میراث فرهنگی درخصوص مرمت آثار تاریخی و خانه‌‌هایی که در دست اشخاص است، باید مجوز داشته باشد و اگر مجوز ندهند، ما نمی‌توانیم ورود کنیم. درحالی که طبق آیین‌نامه‌‌ای که تصویب شده، اگر با مالکان این خانه‌‌‌ها به تفاهم برسیم، 60 درصد هزینه‌‌های مرمت را به‌عهده می‌گیریم که البته در بیشتر مواقع پولی هم از مالک اخذ نمی‌شود، چون معتقدیم مالک در طول سال‌‌ها از خانه نگهداری کرده است.

جام‌جم تبریز