انحنــا در سی وسه پـل؟

به گزارش جام‌جم، دیروز اولین خبر در این خصوص را ایسنا روی سایتش بارگذاری کرد؛ خبری که با تیتری سوالی «سی و سه پل نشست کرده است؟» آغاز شد و بلافاصله پس از آن به کابوس محقق شده کارشناسان، فعالان میراث فرهنگی و اصفهان دوستان اشاره شد و دلیل این کابوس به حقیقت پیوسته هم تخریب

عن قریب سی و سه پل به دلیل ایجاد انحنا در بدنه غربی آن عنوان شد. دلیل نشست پل هم عواملی چون عبور خط مترو از زیر زاینده‌رود، خشکی زاینده‌رود و کاهش منابع آب زیرزمینی اصفهان ذکر شده بود.

ارزش و اهمیت بی‌بدیلی که سی و سه پل نزد ایرانیان فرهنگ دوست دارد، کافی بود تا این خبر و تصاویرش را بسرعت به فضای سایر رسانه‌ها بکشاند و با اظهارنظرهایی متفاوت و تیترهایی گاه نگران‌کننده به صدر اخبار ببرد و موجی از نگرانی درخصوص آینده یکی از زیباترین آثار نصف جهان راه بیندازد.

گفت‌وگوهایی که جام‌جم با مسئولان و کارشناسان استان اصفهان ترتیب داد، از مدیرکل میراث فرهنگی این استان تا عضو شورای شهر و عضو انجمن دوستداران میراث اصفهان، تنها یک خروجی داشت؛ این انحنا قدیمی است و مربوط به مرمت پل در سال‌های دور...

اگر نشست بود، در طبقه اول بود

شاهین سپنتا، عضو انجمن دوستداران میراث اصفهان، اولین کسی بود که در گفت‌وگو با ما خبر نشست سی و سه پل را تکذیب کرد و گفت: نشستی اتفاق نیفتاده و انحنا ربطی به نشست پل ندارد، زیرا اگر نشستی در کار بود، باید شاهد شکست و فروریزی در بخش‌هایی از پل بودیم.

وی انحنای موجود را مربوط به مرمت‌های پیشین این سازه تاریخی دانست که در تصاویر و فیلم‌های گذشته پل هم وجود داشته و قابل مشاهده است.

این کارشناس دلایل دیگری را هم برای ادعای خود آورد؛ از جمله این که سی و سه پل از آجر است و آهن نیست که خم شود، علاوه بر این اگر نشستی رخ داده بود، باید این نشست در طبقه اول روی می‌داد، نه طبقه دوم.

وی درعین حال هشدار داد، نشست ناشی از پایین رفتن منابع آب زیرزمینی، همه آثار تاریخی ایران را تهدید می‌کند و سی و سه پل هم یکی از این هزاران اثر است.

تهدیدی اگر هست، از خشکی زاینده‌رود است

مطرح شدن فرونشست سی و سه پل، موجب شد تا موجی از تحلیل‌ها و دلایل احتمالی برای نشست مذکور عنوان شود؛ از جمله خشکی‌های پی‌درپی و
طولانی مدت زاینده رود، کاهش سفره‌های آب زیرزمینی و عبور خط یک متروی اصفهان از زیر پل.

خشکی از آن روی دلیل احتمالی تخریب شاهکار معماری اصفهان عنوان می‌شود که ساروج که یکی از مصالح اصلی مورد استفاده در ساخت این پل تاریخی است، به آب و رطوبت وابسته است و خشک بودن آن می‌تواند باعث تخریب پل‌ شود.

درخصوص عبور مترو از زیر پل هم باید گفت، تقریبا یکی از بزرگ‌ترین نگرانی کارشناسان بوده که باعث شد تکمیل تونل متروی اصفهان در سال‌های گذشته بارها به تاخیر بیفتد. شهرداری اصفهان اصرار به عبور این خط از زیر چهارباغ عباسی و سی‌وسه پل داشت و فشار سمن‌ها و رسانه‌ها باعث شد، تونل مترو با دو انحنای کوچک از سی‌وسه پل فاصله بگیرد که همین فاصله‌ هم به اعتقاد بسیاری کافی نیست و خطر همچنان پل را تهدید می‌کند.

سیدکریم داوودی، عضو شورای شهر اصفهان، معتقد است که مترو نمی‌تواند آسیبی به سی و سه پل وارد کند، زیرا حدود 50 متر از پل فاصله و در عمق 10 متری زمین هم قرار دارد، ضمن این که چهار پنج سال هم از حفاری تونل و ریل‌گذاری مترو می‌گذرد.

وی کاهش منابع آب زیرزمینی به عنوان عاملی برای تهدید و تخریب پل را رد می‌کند و به جام‌جم می‌گوید: از آنجا که آب زیرزمینی از جنوب اصفهان، جنب کوه صفه به سمت زاینده‌رود و سی و سه پل روانه می‌شود، لایه‌های زیرین زاینده‌رود همواره آب دارد و مرطوب است و احتمال فرونشست خاک آن نمی‌رود.

عضو شورای شهر اصفهان که اخیرا بازدیدی از سی و سه پل نداشته، یادآور می‌شود: اگر نشستی هم رخ داده، می‌تواند مربوط به خشکی بستر زاینده‌رود باشد که دلیل آن هم مصالح به کار رفته ساروج در پل است که استحکام و دوامش بسته به آب و رطوبت است و خشکی بستر زاینده‌رود باعث تحلیل این ساروج و تخریب تدریجی پل می‌شود.

داوودی در عین حال تاکید می‌کند، انحنای گفته شده، از دهه‌های پیش در پل وجود داشته و شاید دلیل آن تردد ماشین‌های سنگین در گذشته از روی پل باشد، ضمن این‌که اگر نشست جدیدی رخ داده، باید همراه با ترک پل باشد که ظاهرا این‌طور نیست.

بازدید کردیم؛ خبری نبود

فریدون الهیاری، مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان که ظاهرا شنیدن خبر فرونشست و دیدن تصاویر سی و سه پل، بیمناک و نگرانش کرده و همان صبح دیروز خود را به همراه یک تیم از کارشناسان فنی به روی پل رسانده است، به جام‌جم اطمینان خاطر می‌دهد که پس از مشاهده پل متوجه انحنا، نشست و یا ترک جدیدی روی سازه نشده، و انحنای ذکر شده در رسانه‌ها، مربوط به 40 تا 50 سال پیش و مرمت‌های پیش از انقلاب است که برخی امروز آن را کشف کرده‌اند.

الهیاری یادآور می‌شود که حتی نقشه و تصاویر این انحنا هم‌اکنون در آرشیو و پرونده بنا موجود است و بعد هم توضیح می‌دهد که در دهه‌های گذشته خودروهای سبک و سنگین روی سی و پل تردد داشتند که ترک و شکست‌هایی به همراه داشته، و باعث شده مرمت‌گران دست به مرمت و بازسازی پل بزنند؛ دو مرحله؛ یک بار قبل از انقلاب و بار دیگر هم در سال‌های اولیه پس از انقلاب. اما در مرمت پیش از انقلاب، دوخت و دوز و ایجاد پیوستگی در بخش‌های شکسته و ترک خورده، انحنایی بوجود آورده که در نقشه‌های پل هم به آن اشاره شده و اکنون جزئی از نمای پل شده است.

وی در عین حال نگرانی خود بابت خشکی زاینده‌رود و تاثیر منفی آن روی سی و سه پل را پنهان نمی‌کند و می‌گوید اگرچه نگرانی در این خصوص و البته در بلندمدت وجود دارد، اما در حال حاضر تهدید و خطری وجود ندارد، زیرا آب به‌صورت فصلی در بستر زاینده‌رود جاری می‌شود و بستر این رود خشک‌خشک نیست.

مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان خطر مترو در حال حاضر را هم جدی نمی‌داند و یادآور می‌شود اگر قرار بود مترو آسیبی به پل بزند، این آسیب را هنگام حفاری و ساخت وارد می‌کرد، گرچه ارتعاشات عبور قطار شهری می‌تواند آسیب‌زا باشد، هر چند با توافق صورت گرفته بین میراث اصفهان و قطار شهری، قرار شده پایش مداوم در این خصوص صورت بگیرد تا به محض اطلاع از وجود هرگونه تهدیدی به این مورد رسیدگی و کنترل شود.

فاطمه مرادزاده