قتل خاله و شوهرخاله برای دیه

سرهنگ سعیدیان رئیس اداره مبارزه با قتل پلیس آگاهی ناجا، دکتر دالوند، قاضی و کارشناس حقوقی و پروین ناظمی روان‌شناس با بررسی جزئیات پرونده، عواملی را که باعث شد، پسر جوان مرتکب این جنایت شود، تشریح کردند.

ابتدای این برنامه، سرهنگ سعیدیان گفت: زمستان 90، کشته شدن یک زن و شوهر سالخورده در خانه‌شان به پلیس اطلاع داده شد. هر دو با اصابت جسم سخت به سرشان به قتل رسیده بودند و قاتل پس از سرقت مقادیر زیادی طلا متواری شده بود. کارآگاهان پس از بررسی صحنه جرم متوجه شدند، متهم فراری بدون هیچ مانعی وارد خانه مقتولان شده و حتی مورد پذیرایی هم قرار گرفته بود. به همین دلیل، دایره مظنونان روی بستگان و آشنایان آنها متمرکز شد و سرانجام ردپای خواهرزاده مقتوله در حادثه به دست آمد. وی به دستگیری و اعتراف متهم اشاره کرد و افزود: متهم ابتدا اظهارات متناقضی داشت اما سرانجام اعتراف کرد از دو روز قبل، نقشه سرقت و قتل را کشیده و با یکی از دوستانش در میان گذاشته بود. او روز حادثه به تنهایی به خانه خاله‌اش رفت و حتی مورد پذیرایی قرار گرفت، اما با چوبی که زیر‌لباسش پنهان کرده بود، ضربه‌ای به سر پیرمرد زد و او را کشت. خاله‌اش در این لحظه برای برداشتن چیزی به زیر‌زمین رفته بود که متهم او را هم غافلگیر کرد و به شیوه مشابه به قتل رساند. با ثبت این اعترافات، دوست متهم نیز که در فروش طلاها کمکش کرده بود، دستگیر شد.

رئیس اداره مبارزه با قتل پلیس آگاهی ناجا درباره انگیزه اصلی متهم گفت: متهم 21 ساله است و رفتار خانواده‌اش با وی باعث شده بود، به فردی لوس تبدیل شود. او از همان کودکی به سمت سرقت حتی از همکلاسی‌هایش روی آورد و در نهایت، یک سال قبل از حادثه قتل، در یک درگیری با چاقو، فردی هم‌سن‌و‌سال خود را مجروح کرد و به زندان افتاد. دادگاه برای او حکم پرداخت دیه 30 میلیون تومانی صادر کرد، اما متهم و خانواده‌اش توانایی پرداخت این مبلغ را نداشتند. از طرفی متهم می‌دانست خاله‌اش از نظر مالی شرایط خوبی دارد و با خود طلا حمل می‌کند. به همین دلیل، نقشه سرقت طلاهای او را کشید. پسر جوان در روز حادثه، پس از قتل خاله و شوهرخاله اش، گوشواره‌ها، گردنبند و یک‌میلیون تومان وجه نقد آنها را دزدید و تلاشش برای یافتن بقیه طلاها بی‌نتیجه ماند.

سرهنگ سعیدیان در ادامه برنامه درباره ریشه‌های قتل گفت: خانواده نقش مهمی در شکل‌گیری فرد دارد. تربیت در این نهاد باید براساس دین مبین اسلام باشد. در گذشته ارتباطات رسانه‌ای افراد بسیار‌محدود بوده است. امروزه با توجه به شرایط حاکم در جامعه، اینترنت، شبکه‌های مجازی و ماهواره باید اقدامات مناسبی صورت گیرد و همچنین از تهاجم فرهنگی گسترده علیه کشورمان پیشگیری کرد. قطعا اینترنت و شبکه‌های مجازی در تربیت نسل جدید تاثیر بسیار گسترده‌ای دارد. بسیاری از وقایع تلخی که در حال حاضر در جامعه شاهد آن هستیم، متاثر از فضای مجازی است. فضای مجازی برخلاف باور عموم، مجازی نیست و حقیقت افراد را می‌توان در این فضا شناخت. در فضای واقعی به دلیل احترام‌ها به هیچ عنوان نیت درونی خود را به یکدیگر نشان نمی‌دهیم، اما در فضای مجازی که به نوعی خلوت با خودمان است، براحتی شخصیت و نیت درونی‌مان را بروز می‌دهیم. نکات مهم در موضوع خانواده بخصوص قتل این است که 30 درصد از قتل‌ها در جامعه توسط بستگان صورت می‌گیرد. به‌دلیل اعتماد و طبقه‌بندی افراد خانواده در اجتماع نیاز نیست تا ما تمامی اطلاعات شخصی خود را در دسترس اقوام قرار دهیم. بلکه بسته به فراخور شخصیت هر فرد در خانواده، این کار باید صورت گیرد. یکی از دلایل وقوع جنایت، پایین بودن آستانه صبر و تحمل افراد در اجتماع است. شخص بلافاصله پس از قتل از کار خود پشیمان می‌شود. ردپای تهاجم فرهنگی در قتل اطفال که هم‌اکنون در جامعه شاهد آن هستیم نیز دیده می‌شود. کودکان در جامعه قشر آسیب‌پذیری هستند. با توجه به شاغل بودن زوجین، مجبور به سپردن کودک خردسال خود به مهد‌ها هستند. در سپردن کودکان به‌دست افراد یا مهد‌ها باید دقت لازم در متخصص بودن شخص نگهدارنده انجام شود. این موارد اگر در جامعه رعایت شود موجب کاهش آمار جرم جنایت در جامعه خواهیم بود.

رئیس اداره مبارزه با قتل پلیس ناجا در جمع‌بندی پرونده عنوان کرد: رعایت اصول و مبانی شرعی، عرفی و منطقی در جامعه، پایین بودن آستانه صبر و تحمل و در راستای آن ایجاد مراکز کنترل خشم در جامعه واجب است.

در ادامه برنامه، دکتر دالوند، قاضی و کارشناس حقوقی، صحبت‌هایش را با این پرسش آغاز کرد: «آیا انگیزه در وقوع جرم تاثیری دارد یا خیر؟» بعد هم در پاسخ عنوان کرد، اصولا انگیزه یک امر انتزاعی،‌ محرک قصد و اراده مجرم است. اگرچه در وقوع جرم موثر است، ولی در احراز آن، قانونگذار ترتیب‌اثری نداده است. اگر ما انگیزه را در بحث جرم موثر بدانیم، هر کسی به نوعی فعل خودش را توجیه خواهد کرد. البته به طور استثنا قانونگذار اعلام کرده اگر انگیزه شخص شرافتمندانه باشد،‌ می‌تواند از موجبات تخفیف جرم باشد و در اعمال جنبه عمومی قاضی آن را اعمال خواهد کرد. حال سوال دیگری مطرح می‌شود که در این پرونده شخص مرتکب قتل دو‌نفر شده مجازات در رابطه با مجرم به چه صورت اعمال می‌شود؟ شخصی که با تصمیم قبلی به صورت عمدی مرتکب قتل شده قانونگذار برای قتل عمد قصاص در نظر گرفته است. قصاص هم فقط مختص اولیای دم و به خواست آنها اجرا می‌شود. حتی اگر اولیای دم یکی از مقتولان در خواست قصاص دهد، اما اولیای مقتول دوم در خواست دیه یا گذشت کند، این امر مانع اجرای قصاص نیست. اگر قاتل موافقت کند پرداخت دیه از اموال او پرداخت می‌شود. در پرونده مذکور اولیای دم سه حق دارند.

1 ـ درخواست قصاص

2 ـ درخواست دیه

3 ـ بخشش

حال اگر مثلا اولیای دم یکی از مقتولان در خواست قصاص کند، این حکم درخصوص شخص قاتل حتی با مخالفت‌های اولیای دم مقتول دیگر اجرا خواهد شد. در این پرونده شخص علاوه بر قتل مرتکب به سرقت هم شده که مجازات مجرم را سنگین‌تر می‌کند.

وی درباره مجازات همدست قاتل هم گفت: از لحاظ کیفری اگر شخصی با تشویق دیگران مرتکب جرم شود، معاونت در جرم محسوب می‌شود. بنابراین اگر دوست قاتل قبل از وقوع سرقت، او را تشویق به این عمل کند، به خاطر معاون در قتل 15 تا 25 سال و معاونت در سرقت شش ماه حبس دارد. همچنین مال سرقتی اگر به هر نحوی در اختیار شخص دیگر قرار گیرد یا از سرقتی بودن اموال آگاه باشد،‌ شش ماه حبس در پی خواهد داشت. شخصی با دو فقره قتل و سرقت با سابقه قبلی در رابطه با قتل حکم قصاص و به خاطر سرقت رد مال و حبس خواهد داشت.