ابعاد نظامی و اقتصادی جنگ دیر الزور

ارتش سوریه ابعاد استراتژیکی را برای این عملیات که هم از ناحیه نظامی و امنیتی و هم اقتصادی مهم است، باز کرده است.

براساس اطلاعات و آمار موجود حدود 40 درصد منابع نفت سوریه که تا پیش از جنگ در این کشور استخراج می‌شد در همین منطقه وجود دارد.

با آن که آمریکایی‌ها چندین بار تلاش کردند تا روند عملیات را به سوی مرزهای شرقی کند یا متوقف کنند و حتی در سه نوبت نیروهای ارتش سوریه را در دو ماهه اخیر بمباران کردند، اما ارتش سوریه و هم پیمانانش از میان نیروهای مقاومت اسلامی، بدون توجه به این اقدامات آمریکا همچنان در حال پیش روی به سوی شرق سوریه هستند.

ارتش سوریه اکنون از شرق رودخانه فرات عبور کردند؛ جایی که نیروهای هم پیمان با آمریکا از میان نیروهای دموکراتیک کرد سوریه و شورای نظامی دیر الزور نیز تلاش دارند تا پیش از ارتش سوریه به مرزهای شرقی برسند.

منابع نظامی حاضر در منطقه دیرالزور تاکید دارند که احتمال رویارویی نیروهای تحت حمایت آمریکا با نیروهای ارتش سوریه و هم پیمانانش بعید به نظر می‌رسد، اما با این حال همین کارشناسان نظامی معتقدند نزدیکی دو نیروی موجود در میدان نبرد آن قدر نزدیک به هم است و رقابت سختی در میان این دو وجود دارد که احتمال بروز درگیری‌ها زیاد است. با این همه ارتش سوریه و هم پیمانانش هیچ‌گونه برنامه‌ای برای رویارویی با نیروهای تحت حمایت آمریکا در شرق سوریه ندارند مگر آن که آمریکایی‌ها برنامه‌ای دیوانه‌وار برای گسترش جنگ در این منطقه با هدف عدم وصول ارتش سوریه به مرزهای شرقی داشته باشد. در صورتی که عملیات والفجر3 در شرق سوریه به اهدافش برسد آنگاه داعش در نقاط شرقی دیرالزور به شکل کامل در محاصره قرار خواهد گرفت و آنگاه می‌توان به بسته شدن پرونده نظامی داعش در داخل سوریه امیدوار بود. این موضوع از آن حیث مهم است که آمریکایی‌ها دیگر نمی‌توانند از داعش برای ضربه زدن به ارتش سوریه استفاده کنند.

همزمانی عملیات علیه داعش در سوریه و عراق نیز از نکات بسیار مهم نظامی و امنیتی در داخل سوریه و عراق است. نیروهای حشد الشعبی و ارتش عراق نیز در غرب این کشور با هدف سیطره بر شهر القائم و حرکت به سوی نقطه صفر مرزی، عملیات بزرگی را تدارک دیده‌اند و اکنون استحکامات داعش در این منطقه تحت حملات شدید زمینی و هوایی عراق متشکل از ارتش و حشد الشعبی این کشور است و هدف نهایی آن است که ارتش عراق و سوریه بر مرزهای مشترک دو کشور حاکمیت یابند.

ترکیه در چند روز اخیر در استان اسکندرون به نقل و انتقال نظامی گسترده دست زده بود که براساس اعلام منابع نظامی ترکیه، با هدف رویارویی ارتش ترکیه با نیروهای کرد سوریه است و آن را طبق توافقات آستانه اعلام کرده است، اما بیم آن می‌رود که با توجه به دستاوردهای بزرگ نظامی ارتش سوریه و هم‌پیمانانش در شرق سوریه، ترکیه به مسئولیت‌های رسمی‌اش طبق مذاکرات آستانه عمل نکند.

دولت سوریه به رغم توافقات آستانه، حضور نیروهای ترکیه را در داخل خاکش غیرقانونی می‌داند و معتقد است باید همه مصوبات آستانه اجرایی شود تا روشن شود آیا ترکیه از حمایت مجموعه‌های مسلح ضد نظام سوریه دست برمی‌دارد یا نه؟

علی منتظری

کارشناس سیاسی مسائل غرب آسیا