جزئیات کامل انتخاب رشته دانشگاه‌ها

هرچند در این سال‌ها دیگر کنکور همچون گذشته کارزار به حساب نمی‌‌آید، اما این روز‌ها قبول شدن در «دانشگاه برتر» بزرگ‌ترین دغدغه دانش‌آموزان محسوب می‌شود.

براساس اظهارنظر مسئولان در برخی رشته‌ها مانند گروه ریاضی شانس قبولی حتمی است؛ یعنی به ازای هر شرکت‌کننده گروه ریاضی نزدیک به دو صندلی (تقریبا یک و نیم صندلی) در رشته محل‌های مختلف در دانشگاه‌ها وجود دارد، اما رشته‌های پرمخاطبی مثل پزشکی و دندانپزشکی در شاخه تجربی، ظرفیت محدودتری را در دانشگاه‌ها دارند.

شانس قبولی چقدر است؟

برای شرکت در آزمون سراسری سال 96 تعداد 930 هزار و 208 داوطلب ثبت‌نام کرده‌اند که از این تعداد 148 هزار و 500 نفر داوطلب گروه علوم ریاضی و فنی،‌ تعداد 580 هزار و 570 نفر داوطلب گروه آزمایشی علوم تجربی، 184 هزار و 195 نفر داوطلب گروه آزمایشی علوم انسانی و بالاخره تعداد 10 هزار و 675 نفر داوطلب گروه آزمایشی هنر هستند.

این درحالی است که تنوع رشته‌ای در گروه علوم تجربی با حدود دوسوم شرکت‌کننده کمتر از رشته ریاضی است، اما همچنان خواهان بیشتری دارد.

امسال ظرفیت پذیرش در این دوره از کنکور سراسری 747 هزار و 892 نفر است و بالاخره نتیجه اولیه آزمون سراسری سال 1396 ساعت 18 (6 بعدازظهر) فردا به صورت کارنامه بر روی پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان سنجش به آدرس: www.sanjesh.org قرار می‌گیرد.

آنها که مجاز شده‌اند، می‌توانند از نوزدهم تا بیست و سوم مرداد ثبت‌نام کنند. روش ثبت‌نام از این قرار است که داوطلبان باید پس از مطالعه دفترچه راهنمای انتخاب رشته‌های تحصیلی کد رشته‌های تحصیلی مورد علاقه خود را مشخص کرده و به ترتیب اولویت در فرم انتخاب رشته اینترنتی خود درج کنند.

براساس ظرفیتی که تاکنون در دفترچه‌های انتخاب رشته اعلام شده است، گروه علوم انسانی با 310 هزار و 925 نفر بیشترین ظرفیت پذیرش را دارد و پس از آن گروه ریاضی با 235 هزار و 497 نفر و پس از آن ظرفیت گروه علوم تجربی با 158 هزار و 582 نفر در رده بعدی قرار دارد.

ظرفیت گروه هنر 19 هزار و 292 نفر و گروه زبان‌های خارجی 23 هزار و 596 نفر است. مجموع ظرفیت 747 هزار و 892 نفر است.

همچنین ظرفیت پذیرش دوره روزانه در گروه علوم ریاضی و فنی 52 هزار و 5 نفر، دوره روزانه در گروه علوم تجربی 47 هزار و 489 نفر، دوره روزانه در گروه علوم انسانی 25 هزار و 763 نفر، دوره روزانه در گروه هنر 3682 نفر و دوره روزانه در گروه زبان‌های خارجی 3992 نفر است. در مجموع ظرفیت پذیرش در دوره روزانه دانشگاه‌ها 132 هزار و 931 نفر است. در واقع حدود یک پنجم ظرفیت به دوره روزانه اختصاص دارد.

دوره‌های دیگر شامل نوبت دوم (شبانه)، پردیس خودگردان، مشترک، مجازی (الکترونیکی) دانشگاه‌های دولتی، سهمیه مناطق محروم، دانشگاه فرهنگیان (ویژه داوطلبان آزاد)، دانشگاه فرهنگیان (ویژه شاغلین آموزش و پرورش)، دانشگاه‌ها و مؤسسات غیرانتفاعی، مجازی (الکترونیکی) مؤسسات غیرانتفاعی و دانشگاه پیام نور است.

ظرفیت دانشگاه پیام نور در گروه‌های آزمایشی ریاضی و فنی 78 هزار و 78 نفر، در گروه علوم تجربی 65 هزار و 672 نفر، در گروه علوم انسانی 222 هزار و 560 نفر، در گروه هنر 5910 نفر و در گروه زبان‌های خارجی 12 هزار و 950 نفر است. در مجموع ظرفیت این دوره 385 هزار و 170 نفر است.

ظرفیت نوبت دوم (شبانه) در گروه‌های آزمایشی ریاضی و فنی 11 هزار و 414 نفر، در گروه علوم تجربی 6891 نفر، در گروه علوم انسانی 6625 نفر، در گروه هنر 753 نفر و در گروه زبان‌های خارجی 1097 نفر است. در مجموع ظرفیت این دوره 26 هزار و 780 نفر است.

ظرفیت پردیس خودگردان در گروه‌های آزمایشی ریاضی و فنی 725 نفر، در گروه علوم تجربی 2117 نفر، در گروه علوم انسانی 105 نفر، در گروه هنر 30 نفر و در گروه زبان‌های خارجی 35 نفر است. در مجموع ظرفیت این دوره 3012 نفر است.

بیشترین ظرفیت به گروه علوم تجربی تعلق دارد. ظرفیت موسسات غیرانتفاعی در گروه‌های آزمایشی ریاضی و فنی 89 هزار و 836 نفر، در گروه علوم تجربی 28 هزار و 559 نفر، در گروه علوم انسانی 48 هزار و 209 نفر، در گروه هنر 8855 نفر و در گروه زبان‌های خارجی 5101 نفر است.

در مجموع ظرفیت این دوره 180 هزار و 560 نفر است. بیشترین ظرفیت این موسسات به گروه ریاضی و فنی تعلق دارد.

بنابر آماری که ذکر شد، با نگاهی به تعداد 930 هزار نفری متقاضیان و جمع کل ظرفیت پذیرش می‌توان نتیجه گرفت که از هر ده نفر متقاضی به طور متوسط هشت نفر به دانشگاه راه پیدا می‌کنند.

رشته‌های بیکار‌پرور!

سال‌هاست کارشناسان آموزش عالی بر این باورند که برخی رشته‌های دانشگاهی بازار کاری برای فارغ‌التحصیلانش ندارد؛ موضوعی که عمده دلیل بیکاری دانش‌آموختگان عنوان شده است که این مشکل هم آن‌طور که کارشناسان آموزش عالی می‌گویند با بازنگری برخی از رشته‌های دانشگاهی باید اصلاح شود.

گرچه آموزش عالی متولی و مسئول ایجاد شغل نیست، ولی بدون شک در بازار شغل بی‌تاثیر نیست. سال گذشته شریعتی نیاسری، معاون آموزشی وزیر علوم به رسانه‌ها گفته بود که:‌ «طرحی را در دست تدوین داریم که براساس آن رشته‌هایی که بازار کار آنها اشباع شده از اولویت خارج می‌شوند.»‌ هرچند از سرنوشت این طرح همچنان خبری نیست، اما آمارها نشان می‌دهند بازار کار می‌تواند منشأ مهمی برای اقبال به رشته‌های تجربی باشد.

با نگاهی به آخرین آمار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی می‌توان متوجه شد که اگر مهم‌ترین دلیل اقبال به رشته‌های تجربی، بازار تضمین شده کار نباشد بدون شک یکی از مهم‌ترین دلایل است.

براساس این آمار رشته بهداشت با 7.9 درصد، کمترین میزان بیکاری و رشته محیط‌زیست با 49.1 درصد بیشترین میزان بیکاری را در کشور دارد.

رشته‌های علوم رفتاری و اجتماعی با نرخ بیکاری 19.7 درصد، بازرگانی و امور اداری با 19.5 درصد، حقوق 21.8 درصد، علوم زیستی 22 درصد، علوم طبیعی 22.4 درصد، رایانه 39.9 درصد، صنعت و فرآوری 32 درصد، معماری و ساختمان 25.9درصد، کشاورزی، جنگلداری و شیلات با 22درصد و محیط‌زیست با 49.1 درصد؛ بالاترین میزان بیکاری فارغ‌التحصیلان در این رشته‌ها اعلام شده است.

همچنین در رشته‌های تربیت معلم با 8 درصد، روزنامه‌نگاری 8.8 درصد، بهداشت 7.9 درصد، خدمات امنیتی 8.4 درصد و خدمات حمل و نقل با 10.8 درصد، کمترین میزان بیکاری فارغ‌التحصیلان را دارند.

نرخ بیکاری مردان 13درصد و این نرخ در مورد زنان درس‌خوانده 65.5 درصد است. نکته این‌که تعداد زنان تحصیلکرده در جست‌و‌جوی شغل درحال حاضر از تعداد مردان تحصیلکرده در جست‌و‌جوی شغل بیشتر است.

این آمار را حسین توکلی، معاون سازمان سنجش و آموزش کشور نیز تائید می‌کند و می‌گوید: «برخی از رشته‌ها هستند که داوطلبان هم می‌دانند بازار کار مناسبی برایش وجود ندارد، اما آن را انتخاب می‌کنند؛ مثلا خانم‌هایی که وارد رشته کشاورزی می‌شوند خیلی نباید امیدوار به پیدا کردن شغلی مناسب در این رشته باشند. آنها عموما در رشته‌های غیر از کشاورزی کار پیدا می‌کنند.»

به باور توکلی «مشکل دانشگاه‌ها این است در رشته‌هایی دانشجو می‌پذیرند که فارغ‌التحصیلانش بازار کاری ندارند، از این‌رو وزارت علوم با همکاری وزارت کار باید رشته‌های تحصیلی را بازتعریف کنند تا رشته‌هایی در دفترچه کنکور آورده شود که بازار کار دارند». این درحالی است که با نگاهی به دفترچه کنکور امسال می‌توان تناقضات آشکاری در این موارد پیدا کرد.

بازار داغ بیکاری برای 17 هزار دانشجوی جغرافی!

کارشناسان همواره انتقاد دارند که رشته‌های دانشگاهی متناسب با میزان تقاضای بازار کار نیست و ایجاد ظرفیت برای رشته‌هایی که از نظر شغلی آینده ندارند، جز بیکاری و ناامیدی دانش‌آموختگان آن رشته‌ها سودی برای جامعه ندارد.

ظاهرا امسال نیز این دست‌اندرکاران آموزش عالی کشور به این انتقاد بی‌توجه بوده‌اند. برای مثال بررسی‌های جام‌جم نشان می‌دهد در گروه آزمایشی علوم انسانی برای رشته جغرافیا بیش از 16800 دانشجو پذیرش می‌کند.

در این میان، 2430 ظرفیت برای دوره‌های روزانه و شبانه و پردیس خودگردان و 180 ظرفیت برای دانشگاه غیرانتفاعی و 14200 ظرفیت برای دانشگاه‌های پیام‌نور در نظر گرفته شده است.

درحالی این ظرفیت پذیرش تقریبا 17 هزار نفری جذب دانشجو در رشته جغرافیا آن هم فقط در سال96 فراهم شده که بازار کار مناسبی برای دانش‌آموختگان این رشته در کشور وجود ندارد. بگذریم از این‌که ظرفیت پذیرش دانشگاه آزاد به این آمار اضافه نشده است.

برای مثال دانشگاه حکیم سبزواری دانشگاه سبزوار، 120 دانشجو در دوره روزانه و 55دانشجو در دوره شبانه می‌پذیرد. همچنین بیشتر واحدهای دانشگاه پیام نور ظرفیت صد نفری برای پذیرش دانشجو در این رشته اعلام کرده‌اند.

میثم اسماعیلی - جامعه / جام جم