گسترش ناامیدی در غیاب خیالپردازی

داستان‌های علمی ـ تخیلی نداریم، چرا که می‌گویند تخیل علمی سهم مردمانی است که صاحب علم و تکنولوژی هستند و ما چون بیشتر مصرف‌کننده آن هستیم تخیلمان در آینده امتداد ندارد. پس تخیل در حال و گذشته چه می‌شود؟ آیا ما در زمان حال زندگی نمی‌کنیم؟ آیا ما هویت تاریخی نداریم؟ البته که داریم. پس چرا مدیران فرهنگی و هنرمندان، تخیل فرهیخته خود را در این عرصه‌ها گسترش نمی‌دهند؟ نمونه‌های اندک این نوع کارهای نمایشی تقریبا همگی در ژانر کمدی ساخته شده‌اند. گویی سازنده اثر خواسته به‌طور ضمنی اقرار کند که تخیلش در باب گذشته و آینده جدی نیست. دارد شوخی می‌کند تا به این ترتیب از فشار احتمالی منتقدان رها شود.

ملت ما ملتی بزرگ و با هویت تاریخی است. اصلا مگر چند ملت به معنای واقعی کلمه در دنیا وجود دارد؟ این که عده‌ای در سرزمینی جمع شوند و مثلا با فروش نفت و تجارت و صنعت و گردش اقتصادی روزگار سپری کنند، آنها را به فضیلت ملت آراسته نخواهد کرد. ملت‌های واقعی به آرمان‌ها و خیال فرزانه شان شناخته می‌شوند و تصوری که از سه حالت زمان یعنی گذشته، حال و آینده دارند. به عقیده من، مشکل طرح شده در این نوشته مشکلی ذاتی نیست و چه بسا استفاده همیشگی و تکراری از الگوهای داستان گویی، ناشی از کپی برداری ناقص از فرهنگ‌های دیگر باشد، با این تفاوت که ما چونان تاجران هنر می‌ورزیم و تحمل و تامل را پس می‌زنیم، چرا که هنر سوداگرانه بازده اندک ولی مشخص و صریح را طلب می‌کند، در حالی که خرمن تخیل در زمان دور و نامعلوم درو خواهد شد.

مهدی سجاده‌چی

فیلمنامه‌نویس