آزادی حلب گامی بزرگ برای پایان بحران سوریه

نتایج نبرد حلب می‌تواند شکست بزرگی برای داعش و افراطیون تکفیری باشد و به دنیا نشان دهد تلاش غرب و برخی کشورهای منطقه برای حذف بشار اسد و ساقط کردن دولت قانونی سوریه بیهوده و بی‌فایده بوده است. ضمن این که این پیروزی بیانگر این است که اسد می‌تواند به بقیه مناطق اشغال شده توسط داعش و مخالفان تسلط پیدا کند.

البته آزادسازی حلب اگرچه تحولی عظیم و پیروزی درخشان در بحران سوریه خواهد بود، اما از نظر منطقه‌ای و جنگی به معنای عادی شدن وضعیت در سوریه نیست؛ چراکه معارضان مسلح در مناطق پراکنده و کم‌اهمیت و عمدتا روستایی، مستقر خواهند شد. ضمن این که هنوز شورشیان بر استان‌های ادلب، حماه، شمال حمص و برخی مناطق اطراف دمشق تسلط دارند. سوریه به هر حال در طول چند سال آینده درگیری‌های محدود یا شاید گسترده با گروه‌های افراطی در برخی مناطق خواهد داشت که با توجه به تضعیف و انشقاق در ارتش سوریه، انگیزه‌های لازم در میان بخشی از نیروها برای مقابله با تروریست‌ها کمرنگ می‌شود.

همزمان رقابت قدرت‌های بزرگ فرامنطقه‌ای و منطقه‌ای همچنان تداوم خواهد یافت و هر یک تلاش می‌کنند تا نفوذی بیشتر و گسترده‌تر در سوریه پیدا کنند و در عین حال نقش موثرتری در شکل‌دهی به نظم امنیتی پس از داعش در منطقه داشته باشند. روسیه تقریبا به دو هدف اصلی خود یعنی افزایش نفوذ و حضور در منطقه غرب آسیا و حفظ بشار اسد در قدرت به رغم مخالفت شدید غربی‌ها دست یافته است. آمریکا منتظر روی کار آمدن دولت جدید و نوع واکنش آن در قبال تحولات سوریه است و تمامی شواهد موجود حاکی است که اصلی‌ترین نگرانی دولت جدید آمریکا بحث مقابله با تروریست‌هاست و موضوع حذف یا ماندن اسد در اولویت بعدی قرار دارد. ایران به نفوذی گسترده‌ در سوریه و کل منطقه دست یافته است و ترکیه و عربستان از ناکامان اصلی سیاست موجود در سوریه و منطقه هستند.

آزادسازی حلب بیانگر این واقعیت در تحولات مبارزه با تروریسم است که 64 کشور عضو ائتلاف ضدداعش که بزرگ‌ترین حامیان نظامی و مالی این گروه هم در میان آنها قرار دارند، اقدامی چشمگیر در جهت مقابله با آن انجام نداده‌اند، اما جبهه متحد و منسجم مقاومت اسلامی و روسیه به اقدامات بزرگی در شرق حلب دست زده‌اند که توازن استراتژیک در بحران پنجساله سوریه را به نفع دولت تغییر داده است.

با پیروزی‌های گسترده ارتش سوریه در شرق حلب سرعت تحولات در جهت تضعیف و حذف گروه‌های تروریستی و معارض بیشتر شده که موضع دولت اسد را در مذاکرات بین‌المللی تقویت و اوضاع را به نفع دولت تغییر خواهد داد؛ بویژه این که با روی کار آمدن ترامپ دیدگاه جهانی درخصوص مبارزه جدیدتر با داعش و تقویت دولت مرکزی سوریه‌افزایش یافته است.

دکتر غلامرضا کریمی

استاد دانشگاه خوارزمی