آبیاری زمین تشنه با فاضلاب !

به گزارش جام‌جم، چند سالی است که شنیدن خبر آبیاری مزارع سبزی اطراف تهران و شهرهای بزرگ کشور با فاضلاب برایمان عادی شده و ناتوانی دستگاه‌های نظارتی در کنترل و برخورد با همه متخلفان سبب شده تا مردم با احتیاط درباره سالم بودن محصولات موجود در بازار، خود به شست‌وشو و ضدعفونی کردن سبزی و محصولاتی از این دست اقدام ‌کنند. با وجود این، به نظر می‌رسد آبیاری با آب فاضلاب به مزارع سبزی محدود نشود و مزارع محصولات دیگری چون ذرت یا آب شرب دام‌ها با آب فاضلاب تصفیه‌نشده،ابعاد جدیدی از موضوع را رقم زده‌اند. هر چند وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرده که اجازه آبیاری مزارع را با آب فاضلاب نمی‌دهد، اما ظاهرا این وزارتخانه، وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست توپ را در زمین یکدیگر می‌اندازند و هر یک دیگری را مسئول می‌دانند. علیرضا حیدری، رئیس اداره جهاد کشاورزی رباط کریم که بتازگی از برخورد با متخلفان در این زمینه خبر داده است، جهاد کشاورزی را تنها متولی این گونه مسائل نمی‌داند و معتقد است محیط زیست و دیگر وزارتخانه‌ها نیزدرکارزار مقابله بااین مشکل باید وارد عمل شوند.

در همین رابطه، محمدهادی حیدرزاده مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران از تخریب 5/7 هکتار از اراضی آبیاری شده با فاضلاب و معرفی واحدهای متخلف به مراجع قضایی می‌گوید یا محمد بیدختی، رئیس اداره منابع آب شهرستان ری از توقیف یک دستگاه تراکتور و پمپ حلزونی که در حال برداشت غیرقانونی و غیربهداشتی فاضلاب خام از رودخانه کن به‌منظور آبیاری مزارع ذرت بود توسط اکیپ گشت و بازرسی امور منابع آب این شهرستان خبر می‌دهد.

ضعف نظارت دردیگر استان‌ها

شاید نظارت‌ها در استان تهران تا حدودی در جلوگیری از این مسأله مؤثر باشد، اما در استان‌های دیگر که از کم‌آبی رنج می‌برند و به نظر می‌رسد استفاده از فاضلاب روز به روز بیشتر باشد نیز نظارت‌ها برقرار است؟

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، مسئولان جهاد کشاورزی شهرستان همدان بتازگی از تخریب ده هکتار از مزارع سبزی آلوده به فاضلاب در شهر همدان و امحای محصولات آنها خبر داده‌اند. این امر به دنبال شکایت معاونت بهداشت عمومی شهرستان همدان و شکایت‌های مردمی از بیماری‌های ناشی از آبیاری سبزیجات با آب‌های آلوده به فاضلاب و پس از طی مراحل قضایی و هماهنگی دادستانی و بازدید کارشناسان جهاد کشاورزی و اداره بهداشت شهرستان همدان صورت گرفته است. اما به نظر می‌رسد این نظارت‌ها و برخوردها تنها در مراکز استان‌ها به نتیجه می‌رسد. برای مثال، مزارع و دام‌های شهرستان نیمروز در استان سیستان و بلوچستان با فاضلاب خام سیراب می‌شوند و خبری از نظارت و برخورد دستگاه‌های مسئول نیست.

مورد خاص سیستان و بلوچستان

برخی کشاورزان روستاهای سه قلعه، فتح‌الله و صادق از توابع شهرستان نیمروز که در مسیر انتقال لوله فاضلاب شهری زابل قرار دارند با شکستن لوله، فاضلاب خام را وارد زمین می‌کنند. این کشاورزان در زمین‌هایی که از طریق فاضلاب خام آبیاری می‌شود جو و گندم کشت کرده و از آن برای علوفه دام استفاده می‌کنند.

شکستن لوله فاضلاب توسط کشاورزان

آن‌طور که پایگاه خبری اوشیدا از رسانه‌های محلی سیستان گزارش می‌کند، از 12 سال قبل زمین‌های کشاورزی روستای سه قلعه در شهرستان نیمروز از محل فاضلاب جمع‌آوری شده تغذیه شده و این محصولات براحتی در بازار عرضه می‌شوند.

رئیس اداره محیط زیست شهرستان زابل با تائید این خبر عنوان می‌کند: با این که اداره آب و فاضلاب سیستم فاضلاب را برای رفاه حال مردم طراحی کرده اما متاسفانه بسیاری از مردم منطقه با شکستن لوله فاضلاب اقدام به آبیاری مزارع کشاورزی کرده‌اند. به گفته الهام آبتین، با این‌که اداره آب و فاضلاب به طور مکرر اقدام به تعمیر لوله کرده اما دوباره لوله فاضلاب توسط مردم برای آبیاری مزارع شکسته می‌شود. او با بیان این‌که متاسفانه آب فاضلاب برای آبیاری مزارع گندم، جو، ذرت و جالیزها مملو از نیترات و فلزات سنگین است، می‌افزاید: این مواد در گندم به طور مستقیم و در جو و ذرت به طور غیرمستقیم وارد چرخه غذایی شده و تجمع این مواد در بدن انسان، انواع سرطان‌ها و بیماری‌ها را سبب می‌شود و محصولات جالیزی که با این آب تغذیه می‌شوند انواع انگل‌ها را وارد سیستم گوارش و بافت‌های انسانی می‌کند. به گفته آبتین، ذرت علوفه‌ای و دیگر محصولات کشاورزی کشت شده در این مکان نه‌تنها رنگ سبز طبیعی ندارد بلکه رنگ آن رو به زردی می‌گراید؛ چرا که بر اثر تجمع مواد آلی و معدنی، گیاه رو به نابودی است. رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان زابل برای جلوگیری از شکستن لوله فاضلاب از افزایش گشت‌‌ها بویژه گشت مشترک ادارات آب و فاضلاب و محیط زیست خبر می‌دهد.

کشاورزی با فاضلاب؛ از اصفهان تا خراسان رضوی

داستان استفاده از فاضلاب در کشاورزی و دامداری ، دامنگیر شهرهای بزرگ و کوچک کشور نیز شده است، بویژه آنها که از خشکسالی رنج می‌برند. آن‌طور که محمدمهدی گویا، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در اردیبهشت امسال اعلام کرد دلیل طغیان اسهال در دو استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری در فروردین‌ماه آبیاری مزارع سبزیجات با فاضلاب بوده است. سال گذشته برخی از کشاورزان غرب تبریز که اجازه حفر چاه نیافته‌اند، برای تامین آب زمین‌های کشاورزی خود از فاضلاب خام انسانی و صنعتی استفاده کرده‌اند. محمدابراهیم بهبودی، مدیر آب، خاک و امور فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی هم از آبیاری7460هکتار از زمین‌های کشاورزی این استان با فاضلاب و پساب غیراستاندارد خبر می‌دهد.

کمیل انتظاری