بی‌اعتنایی مسافران به محیط زیست

آخرین بازدید‌ انجام می‌شود تا احیانا چیزی از قلم نیفتاده باشد. مقصد: مشهد مقدس، آن هم از راه شمال که هم زیارت باشد هم سیاحت. دو فرزند خانواده سر از پا نمی‌شناسند. قرار است یکی دو روزی هم مهمان یکی از آشنایان در گرگان باشند.

کله سحر راه می‌افتند، پس از چند ساعت رانندگی در دل جاده‌ها به جنگل‌های زیبای شمال می‌رسند. دنبال جایی مناسب برای استراحت و صبحانه می‌گردند اما جایی نمی‌یابند که دست‌نخورده از زباله‌های ریز و درشت مسافران پیشین مانده باشد. آقا رضا به بچه‌ها وعده ناهارخوران گرگان را می‌دهد. ناهارخوران با گرگان فاصله چندانی ندارد؛ چهار کیلومتری جنوب گرگان. ناهارخوران که از گذشته‌های دور، محلی برای اوقات فراغت مردم گرگان بوده در دامنه پرشیبی قرار گرفته است؛ هم رودخانه دارد و هم جنگل.

آقا رضا و اهل و عیالش هنگام عصر به شهر گرگان می‌رسند و راهی ناهارخوران می‌شوند. اما ناهارخوران دست کمی از دیگر جاها ندارد و توجه خاص مسافران در به‌جا‌گذاشتن زباله‌های خود در طبیعت بی‌نصیب نمانده است؛ بویژه بطری‌های نوشابه و آب معدنی که اگر وضع به همین منوال باشد به جای جنگل باید به دیدن تل‌هایی رفت که از انباشت این بطری‌های پلاستیکی تشکیل شده‌ است. با توجه به افزایش بی‌رویه تولید 300 میلیون تنی مواد پلاستیکی و مصرف روزافزون آن چنین چیزی نباید دور از انتظار باشد...

این روزها محیط زیست، افزون بر مسئولان دغدغه بسیاری از مردم نیز هست، بویژه در کشورهای صنعتی که سازمان‌های مردم‌نهاد حساسیت ویژه‌ای در این زمینه دارند. اما چرا در کشور ما مردم تا این اندازه به محیط زیست بی‌توجه‌اند؟

ضعف فرهنگی، آموزش ندیدن افراد، مشکلات معیشتی و ... از عواملی است که کارشناسان در توجیه این بی‌توجهی برمی‌شمرند. والدین به عنوان نخستین سرمشق کودکان نیز با بی‌مبالاتی، نادیده گرفتن محیط زیست را به فرزندان خود انتقال می‌دهند و به این موضوع دامن می‌زنند. این ضعف فرهنگی در بیشتر طبقات جامعه به چشم می‌خورد: خانمی زباله‌ها را از خودروی گران‌قیمت خود به بیرون پرتاب می‌کند و اگر مورد پرسش قرار گیرد بسادگی جواب می‌دهد همه این کار را انجام می‌دهند.

درنهایت انتظار می‌رود مسئولان چاره‌ای برای طبیعت زیبای این سرزمین بیندیشند و اهمیت دو چندانی برای این مقوله قائل شوند. تبلیغات صدا و سیما، بنرهای تبلیغاتی در سطح شهرها و جاده‌ها، ایجاد یک بخش درسی در کتب مقاطع ابتدایی و راهنمایی و همچنین یک واحد درسی در دانشگاه‌های کشور، تحویل رایگان کیسه‌های زباله قابل بازیافت و پیام‌های تبلیغاتی در خروجی شهرها در زمان پیک سفر و برپا کردن دکه‌های تحویل زباله در بین جاده‌ها می‌تواند کمک بزرگی به این معضل بکند.

مجید نجار - پژوهشگر محیط زیست