صنایع کوچک، خط‌شکن بیکاری

صنایع کوچک با توجه به سرمایه اولیه پایینی که نیاز دارد، فشار مالی سنگینی به دولت وارد نمی‌کند، اما در مقابل ظرفیت اشتغال‌زایی بالایی دارد.

در شرایط فعلی رکود حاکم بر اقتصاد ایران و با توجه به منابع محدود دولت، توصیه کارشناسان این است که به جای توزیع منابع بودجه‌ای و بانکی میان چندصد بنگاه بزرگ اقتصادی که ظرفیت اشتغال‌زایی پایینی هم دارند، بهتر است سهم صنایع و واحدهای صنفی کوچک از این منابع افزایش یابد تا هم مشکل بیکاری کم شود و هم رونق اقتصادی ایجاد شود.

اشتغال بدون هزینه برای دولت

علی فاضلی، رئیس اتاق اصناف کشور درباره اهمیت حمایت از صنایع کوچک به جام‌جم گفت: امروز عصر صنایع کوچک است به گونه‌ای که تقریبا یک‌چهارم اشتغال کل جهان و همچنین یک‌سوم مجموع سرمایه‌گذاری‌های صورت‌ گرفته در صنایع کوچک انجام شده است بنابراین لازم است برای توسعه و سیاستگذاری اقتصادی کشور به این بخش توجه ویژه‌ای داشته و برای آن نقشه راه مناسبی تدارک ببینیم.

رئیس اتاق اصناف کشور با اشاره به تعداد بنگاه‌های کوچک افزود: مجموعا 650 هزار بنگاه تولیدی کوچک و متوسط از سه میلیون واحد کلی صنایع و تولیدی ایران در بخش اصناف و چیزی حدود 79 هزار بنگاه کوچک و بزرگ در بخش صنعت وجود دارند که این واحدهای تولیدی می‌توانند جایگاه قابل توجهی در اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی را به خود اختصاص دهند بنابراین اگر بتوانیم به گونه‌ای از تمام ظرفیت‌های موجود در این واحدها استفاده کنیم، نه‌تنها برای مشکل بیکاری گام موثری برداشته‌ایم بلکه می‌توانیم به توسعه صادرات غیرنفتی ایران به دیگر بازارها بیندیشیم.

فاضلی ادامه داد: 24 میلیون خانوار به صورت مستقیم و غیرمستقیم با اصناف مرتبط شده‌اند و تقریبا 5/17 درصد از کل تولید ناخالص داخلی ایران مربوط به همین بخش است. بنابراین با در نظر گرفتن هزینه ایجاد شغل در صنوف مختلف که تاکنون هیچ هزینه‌ای برای ایجاد شغل به دولت تحمیل نکرده، لازم است برای حضور دقیق‌تر و گسترده‌تر این مجموعه‌های تولیدی در اقتصاد، تلاش کنیم. براساس آمارهای موجود هزینه ایجاد شغل در واحدهای صنفی بسیار پایین‌تر از بنگاه‌های بزرگ اقتصادی است و اکنون سهم اصناف در بخش اشتغال کشور رقمی نزدیک به شش میلیون و 500 هزار شغل است در حالی که می‌توانیم با حمایت‌های لازم برای ارقامی بالاتر از این عدد برنامه‌ریزی کرده و گام برداریم.

وی تصریح کرد: برای ایجاد نشاط اقتصادی و همچنین رونق تولید در بنگاه‌های کوچک و متوسط اقتصادی لازم است ابتدا تقاضایی منطقی برای تولیدات آنها ایجاد کنیم تا این واحدها در سایه فضای سالم کسب‌وکار بتوانند برای آینده خود برنامه‌ریزی کنند، بخصوص اکنون که افق‌های تازه اقتصادی پیش رو قرار گرفته و می‌توانیم با تکیه بر توانمندی متخصصان ایرانی و منابع بسیار غنی خدادادی که در اختیار داریم، برای رسیدن به اهداف توسعه اقتصادی حرکت کنیم.

بانک تخصصی، نیاز اصلی

مسعود دانشمند، دبیرکل خانه اقتصاد ایران نیز با اشاره به اهمیت و جایگاه بسیار مهم صنایع کوچک در توسعه اقتصادی به خبرنگار جام‌جم گفت: با در نظر گرفتن روند توسعه و رشد اقتصادی در کشورهای پیشرفته، می‌بینیم اساس این اتفاق در این کشورها توسعه صنایع کوچک تولیدی بوده است، بنابراین اگر ایران نیز به دنبال توسعه و رونق اقتصادی بر مبنای سیاست‌های اقتصادمقاومتی است، باید در این زمینه گام بردارد.

وی افزود: امروز با توجه به واقعیت اقتصاد ایران می‌بینیم سهم بنگاه‌های کوچک اقتصادی کاملا قابل توجه است و اگر به‌گونه‌ای سیاستگذاری کنیم که این بخش از اقتصاد به رشد و شکوفایی برسد، به توسعه اقتصادی هم خواهیم رسید. چون رونق اقتصادی در این‌گونه بنگاه‌ها که براساس تعاریف علمی کمتر از 10 نفر نیروی کار دارند، رقابتی سالم در صنوف همگون ایجاد می‌کند و خروجی این رقابت سالم تولیدات باکیفیت در بخش‌های مختلف اقتصادی است.

این کارشناس اقتصادی معتقد است، نکته بسیار مهمی که امروز باعث شده بنگاه‌های کوچک و متوسط اقتصادی ایران درگیر رکود و بعضا تعطیلی شوند، کم‌توجهی بانک‌ها و مراکز مالی قانونی کشور بوده است چون این مراکز مالی همواره برای مذاکره با واحدهای بزرگ اقتصادی تعامل داشته و بیشتر علاقه‌مندند تسهیلات خود را به صاحبان بنگاه‌های اقتصادی بزرگ تخصیص دهند.

دانشمند تاکید کرد: برای رسیدن به رشد اقتصادی مناسب و همچنین افزایش تولید در این بنگاه‌ها باید با حمایت‌های قانونی دولت، به فکر تأسیس بانک‌های کاملا تخصصی باشیم تا این بانک‌ها با توجه به ماموریت‌شان در زمینه حمایت و تأمین منابع مالی برای این‌گونه بنگاه‌ها، گام مؤثر بردارند. به عنوان مثال در کشورهای پیشرفته این بانک‌ها به صورت تخصصی به واحدهای مربوط تسهیلات با نرخ سود بسیار پایین پرداخت کرده و مابه‌التفاوت سود ارائه شده و سود بازار را از بانک مرکزی دریافت می‌کنند.

وی با تاکید بر آموزش تخصصی نیروی شاغل این واحدها گفت: یکی از حمایت‌های مهم که لازم است از صنایع کوچک داشته باشیم بحث آموزش و ایجاد تخصص در نیروی کار شاغل آنهاست. به صورتی که می‌توان با استفاده از ظرفیت دانشگاه علمی و کاربردی در این زمینه حرکت کرد تا با تربیت نیروی متخصص زمینه توسعه و ارتقای کیفیت تولید در این واحدها را فراهم کنیم.

سهم 96 درصدی اشتغال

علی یزدانی، مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران با اشاره به میزان اشتغال‌زایی واحدهای کوچک و متوسط صنعتی در ایران به خبرنگار ما گفت: بیش از 88 هزار واحد صنعتی در سطح کشور وجود دارد که از این تعداد 80 هزار واحد بنگاه‌های کوچک و متوسط هستند و 37 هزار از این تعداد در شهرک‌های صنعتی و نواحی صنعتی مختلف فعالیت می‌کنند. یزدانی افزود: آمارهای منتشرشده از سهم اشتغال صنایع کوچک و متوسط سراسر کشور بیانگر آن است که 96 درصد از اشتغال ایران در همین بنگاه‌هاست بنابراین لازم است با حمایت از این واحدهای تولیدی در واقع از اشتغال کشور حمایت کنیم.

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت تصریح کرد: امروز سهم صنایع کوچک در ارزش افزود ایجادشده کشور رقمی نزدیک به 17 درصد است و تقریبا 18 درصد از کل صادرات را در اختیار خود گرفته‌اند. اما این ارقام با توجه به نمونه‌های موفق بین‌المللی واقعا ناچیز است و باید به‌گونه‌ای سیاستگذاری کنیم تا با ایجاد نشاط تولید جایگاه قابل قبولی به آنها اختصاص دهیم.

این مقام مسئول تاکید کرد: امروز با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری نسبت به اجرای سیاست‌های اقتصادمقاومتی که اصلی‌ترین بخش آن توجه به توانمندی‌های داخلی و دستیابی به اهداف صادراتی است، می‌طلبد تا با ایجاد نشاط در این بنگاه‌ها به نوعی برای 96 درصد از اشتغال کشور برنامه‌ریزی منسجمی داشته باشیم، چون با توسعه اشتغال در این بخش اقتصادی می‌توان به افق‌های صادراتی بیشتری دست یافت.

عماد عزتی - اقتصاد