معدن، اقتصاد کشور را متحول می‌کند

این در حالی است که هنوز بخش زیادی از پهنه کشور مورد اکتشاف قرار نگرفته وگرنه دور از ذهن نیست که به فهرست بلند بالای مواد معدنی ایران، شماری دیگر هم اضافه شود. در همین حال بهروز برنا، معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی، از وجود 12 هزار محدوده امیدبخش معدنی در کشور خبر می‌دهد که تاکنون ناشناخته مانده است.

موقعیت معدنی ایران در جهان چگونه است؟

ایران رنگین‌کمانی از مواد معدنی است، به طوری که در منطقه میانی متالوژی آلپ ـ هیمالیا و در محدوده فلزی و غیرفلزی راهبردی در جهان قرار دارد. از این منظر، ایران رتبه معدنی اول منطقه، رتبه سوم آسیا پس از چین و قزاقستان و رتبه دهم تا دوازدهم جهان را دارد. شما در هر استان که بگردید، ذخایر غنی معدنی پیدا می‌کنید که یا کشف شده یا شک قوی برای کشف آن وجود دارد.

پس چرا اقتصاد معدن در کشور این‌قدر آسیب‌پذیر است؟

اقتصاد ایران بیشتر زیر سایه نفت است و از ارزش افزوده مواد معدنی غفلت شده حال آن که در ایران 1200 معدن شدادی یعنی معادنی با سابقه تاریخی معدنکاری حتی پیش از اسلام و مسیحیت وجود دارد که نشانه سابقه کار معدنی در ایران است. روشن است که وقتی شما به اهمیت معدن واقف باشید روی آن سرمایه‌گذاری بیشتری انجام می‌دهید، اما اکنون از این سرمایه‌گذاری نیز غفلت شده و مناطق ناشناخته بسیاری داریم که باید روی آنها اکتشاف دقیق انجام دهیم.

شمار این مناطق چقدر است؟

12 هزار محدوده امیدبخش معدنی در کشور وجود دارد. محدوده امیدبخش یعنی محدوده‌هایی که براساس اطلاعات موجود یا نقشه‌های زمین‌شناسی احتمال وجود معدن در آن هست، اما به دلیل کمبود اعتبارات یا موانع اجرایی، امکان اکتشاف در آن وجود ندارد و در انتظار اکتشاف است. از سوی دیگر، 15 پهنه اکتشافی معدنی کشور در سازمان زمین‌شناسی، در دستور کار قرار دارد. برای این پهنه‌ها باید طرح ژئوفیزیک هوایی اجرا و برای آنها اکتشافات ژئوشیمی و بررسی کامل انجام شود. این پهنه در نقاط مختلف کشور نیازمند راستی‌آزمایی است تا از نظر اقتصادی بودن خطرپذیری کمتری برای فعالیت بخش خصوصی در آنها وجود داشته باشد.

پراکندگی ذخایر معدنی در استان‌های کشور چگونه است؟

هر استان ایران، رنگ معدنی خاص خودش را دارد و به یک شکل زرخیز است. مثلا استان سمنان رتبه اول ذخیره نمک، گچ، سلستین و ذخیره قابل توجه سولفات سدیم، ذخایر فلزی و سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی دارد. بیش از 60 درصد گچ کشور و بیش از 40 درصد نمک کشور از معادن این استان استخراج می‌شود. به همین دلیل، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور در حال اجرای طرح ژئوفیزیک هوایی برای اولین بار در کشور با هواپیما در استان سمنان است. به علاوه سه پهنه طرود، عباس‌آباد و خارتوران از پهنه‌های معدنی مهم کشور در استان سمنان واقع شده است. در دیگر استان‌ها نیز چنین وضعیتی داریم که باروری این ذخایر اقتصاد استان‌های کشور را متحول خواهد کرد.