بـالاشهری در پاییـنِ شهر

خیابان پیروزی یا فرح‌آباد سابق از ابتدای میدان شهدا به سمت شرق شروع می‌شود؛ دروازه دوشان‌تپه که در زمان‌های دور کنار میدان شهدا یا ژاله قرار داشت.

خیابان دوشان‌تپه یا فرح‌آباد به زمانی برمی‌گردد که شاه قاجار تصمیم گرفت برای استفاده از شکارگاه وکاخ دوشان‌تپه جاده‌ای بسازد. خیابان پیروزی همان جاده دوشان‌تپه است که حالا به یکی از خیابان‌های اصلی شرق تهران تبدیل شده است.

این خیابان محله‌های بزرگ و کوچک زیادی را به هم پیوند داده که بعضی از آنها خیلی قدیمی هستند مثل خیابان شکوفه که محله قدیمی و معروفی در پیروزی محسوب می‌شود و انتهای آن به دروازه دولاب، یکی از محلات قدیم تهران می‌رسد؛ محله‌ای که قنات‌ها و باغ‌ها و میوه‌هایش معروف بودند و عطر و بوی خیارهای معروف آن سال‌ها هنوز از یاد قدیمی‌ترها نرفته است. یا محله‌هایی مثل پرستار و دهقان که چندان قدمتی ندارند، اما سیل مهاجرت به آنها این بخش‌ها را از محله‌های دیگر شلوغ‌تر کرده است. چیزی که خیابان پیروزی را از محله‌های دیگر متمایز می‌کند وجود پادگان‌های ارتش بخصوص نیروی هوایی در این خیابان است که شکل نظامی به این محل داده است. پادگان نیروی هوایی که در روزهای پایانی انقلاب نقش تعیین‌کننده‌ای داشت و چهره خاصی را برای ارتش کسب کرد و از طرفی همین پادگان‌ها باعث به‌وجود آمدن محله‌هایی در خیابان پیروزی شده‌ است از جمله محله نیروهوایی که یکی از محله‌های مهم این منطقه است. خیابان‌ها و کوچه‌ها در محله نیروهوایی نسبت به محلات دیگر از خیابان و میدان‌گاه‌های مرتب‌تر و منظم‌تری برخوردار است. البته در خیابان پیروزی شما خیلی مکان‌هایی با نام نیروهوایی خواهید دید؛ از پادگان تا مرکز ساخت تسلیحات و سالن‌های ورزشی و تالارهای پذیرایی و خیابان‌ها و کوچه‌هایی که همه به نیروی هوایی مربوط می‌شوند.

البته محله‌هایی که ساختار سازمان‌یافته دارند در پیروزی کم نیستند، از جمله محله صددستگاه و چهارصد دستگاه که دومی توسط آلمانی‌ها ساخته شده است و شکل منظم و اصولی دارد. هرچند عبور بزرگراه امام علی از میانه آن ساختار و شکل قدیم آن را تغییر داده است. بزرگراهی که جنوبی‌ترین و شمالی‌ترین قسمت شرق تهران را به هم متصل کرده است. جالب است بدانید که خانه و موزه دکتر معین هم در همین محدود یعنی میدان چهارصد دستگاه، خیابان بایزید بسطامی قرار دارد.

یکی دیگر از خیابان‌های پیروزی چهارراه کوکاکولا یا دهقان است که مهم‌ترین مرکز خرید منطقه محسوب می‌شود با مغازه‌های کوچک و بزرگی که اکثرا پوشاک می‌فروشند. سر نبش همین چهارراه هم مرکز خرید کساء از جمله مراکز خرید جدید‌التاسیس این منطقه است. این منطقه از پیروزی به دلیل بافت فشرده و متراکمی که دارد و همچنین پذیرا بودن مهاجران شهرستانی باعث به‌وجود آمدن بزه‌های مختلف اجتماعی و حتی ظهور گنده لات‌های معروفی در این منطقه شده است که خبرهای دستگیری آنها بارها به گوشتان رسیده است.

خیابان‌های ابوذر و نبرد نیز در بخش جنوب شرق خیابان پیروزی قرار دارند. در خیابان نبرد ردی دیگر از تاریخ این محله دیده می‌شود. باغ و کوشک وثوق‌الدوله اینجا قرار دارد که بخشی از آن پارک و بخش دیگر هم به کلانتری تبدیل شده است و تنها بخشی کوچک از این کوشک باقی مانده که آن هم در اختیار بنیاد مستضعفان است. انتهای خیابان پیروزی به میدان شهید کلاهدوز و بزرگراه بسیج می‌رسد. کوه‌های دوشان‌تپه و قصر فیروزه بعد از بزرگراه بسیج داخل قرارگاه سپاه قرار دارد. گرچه کاخ دوشان‌تپه به ثبت تاریخی رسیده ولی چون در محدوده نظامی قرار دارد کسی نمی‌تواند از آن بازدید کند.

در خیابان پیروزی چیزی که بیش از همه به چشم می‌خورد؛ یکی خانه‌های نیمه ویران است که نشان از عقب‌نشینی ساختمان‌ها و تعریض خیابان دارد و دیگر هم تالارهای پذیرایی متعدد و طباخی و آش و حلیم‌فروشی است. رستوران سنتی و جدید در این محل و محله‌های هم‌جوار کم نیست، اما تنها تعداد انگشت‌شماری از آنها معروف و مقبول طبع مشتریان است. سفره‌خانه سنتی حیدر سالار از جمله آنهاست.

به دلیل خیابان‌های متصل به پیروزی راه‌های رسیدن به آن بسیار است. از جمله اتوبوس‌‌هایی که از میدان‌های بهارستان و شهدا و ولیعصر به سمت پایانه شهید براری می‌روند. (این پایانه در انتهای خیابان پیروزی قراردارد). شما می‌توانید با این اتوبوس‌ها براحتی خود را به هر قسمت از خیابان پیروزی برسانید. البته ایستگاه‌های خط 4 متروی ارم سبز- شهید کلاهدوز که در قسمت‌های مختلف خیابان پیروزی ایستگاه دارد حتما شما را از شر ترافیک‌های خیابان پیروزی خلاص می‌کند.

اکرم بیگی / چمدان (ضمیمه آخر هفته روزنامه جام جم)