نقش زنان در حکومت خلیفه

صحرا آن روز به جای رفتن به مدرسه، پس از سوار شدن به قطار به نزدیک‌ترین فرودگاه رفت و از آنجا عازم ترکیه شد. مقصدش هم از چند ماه پیش تعیین شده بود؛ سوریه و پیوستن به داعش. خانواده علی تا چند ماه هیچ اطلاعی از صحرا نداشتند و بیشتر روزها را با گریه سپری می‌کردند. با گذشت بیش از دو ماه از گم شدن صحرا، او پیامی به صورت خصوصی در فیسبوک برادرش نوشت و اطلاع داد که در شهر رقه سوریه است؛ شهری که این روزها به پایتخت اصلی خلافت داعش تبدیل شده است.

در واقع صحرا تنها دختری نیست که طی چند ماه گذشته زندگی در کشوری اروپایی را ترک کرده و برای تحقق آرزوهایش به عضویت داعش در سوریه و عراق در آمده است.

بنا بر گزارش سازمان‌های اروپایی، نزدیک به 300 زن اروپایی و غربی طی ماه‌های اخیر به عضویت این گروه تروریستی درآمده‌اند. بنا به گزارش وایس، از فرانسه 60 زن، از انگلیس بین 40 تا 50 زن، از آلمان 50 زن و از استرالیا نیز فعلا دو زن به داعش پیوسته‌اند. سن بیشتر این افراد بین 13 تا 26 سال بوده است. نکته جالب این است که بیشتر این افراد از مرز ترکیه و با پای پیاده وارد سوریه شده‌اند.

هدف از استخدام زنان

به عقیده تحلیلگران، القاعده در جنگ‌های خود در عراق و افغانستان بیشتر بر حضور مردان در میدان نبرد تاکید داشت و آنها را دور از خانواده‌هایشان نگه می‌داشت، اما تصمیم داعش برای استخدام زنان و تشکیل گردانی متشکل از آنان، حکایت از افق دید آنها نسبت به خلافتشان دارد.

در واقع داعش به دنبال ساختن فضایی است که نه تنها بر جنگ بلکه بر دیگر جنبه‌های طبیعی زندگی افراد نیز تاثیر داشته باشد. با این اوصاف، استخدام زنان، برنامه‌ای بلندمدت جهت ساختن جامعه‌ای ایده‌آل در آینده برای داعش است.

بر همین اساس، ملین اسمیت، کارشناس مرکز مطالعات افراط‌گرایی در دانشگاه سلطنتی لندن در این زمینه به تایم گفت: راهکار داعش در این زمینه، وارد کردن خانواده‌ها در این جریان است تا بتواند زیرساخت‌های لازم را برای جامعه مدنظر خود تشکیل دهد.

البته به نظر می‌رسد زنانی که خانه و کاشانه خود را در کشورهای اروپایی رها کرده و به سوریه می‌آیند، چندان هم بیکار نیستند. بیشتر آنها با عضویت در شبکه‌های اجتماعی، شروع به ترغیب و تشویق دیگر زنان اروپایی برای پیوستن به داعش می‌کنند.

جیمز رابینسون، عضو شورای سیاست خارجی آمریکا می‌گوید نکته جالب این است که بیشتر این زنان در توصیف زندگی خود تحت حکومت داعش، از زندگی ایده‌آل و مطلوب سخن می‌گویند و به هیچ وجه به خشونت‌هایی که هر روز در رسانه‌ها می‌بینیم و می‌شنویم، اشاره‌ای نمی‌شود.

گزارش منابع خبری نشان می‌دهد داعش بر این روش برای یارگیری اصرار می‌ورزد. بتازگی در شبکه‌های اجتماعی گروهی به نام «الزورا» تشکیل شده است. اعضای این گروه زنان اروپایی را تشویق می‌کنند که علاوه بر مشاهده ویدئوهای مربوط به زنان داعش در فضای مجازی، به دختران خود آشپزی و خیاطی بیاموزند تا بتوانند بیش از پیش برای مبارزان داعش ثمربخش باشند. در بخشی از بیانیه این گروه آمده است که وظیفه ابتدایی زنان در داعش آموزش کمک‌های اولیه، خیاطی و آشپزی به دیگران است تا شاید با سپری کردن این راه، شهادت نصیب آنها شود.

گردانی کاملا زنانه

اگرچه خیاطی و آشپزی به عنوان وظایف زنان در داعش نام برده شده، اما به نظر می‌رسد آنها به دنبال اهداف دیگری نیز هستند. موید این مطلب، تشکیل گردانی تحت‌عنوان «گردان الخنسا» در چند ماه گذشته است. هسته اولیه این گردان را 20 تا 30 زن تشکیل می‌دهند که زنی به نام ام‌ریحان رهبری آنها را به‌عهده دارد. دو زن دیگر به نام‌های ام‌مهاجر و ام‌حمزه به عنوان مشاوران ام‌ریحان، همیشه همراه او هستند.

اوب احمد، یکی از رهبران داعش در شهر رقه هدف از تشکیل این گردان را این‌گونه معرفی کرده بود: علاوه بر معرفی اصول شریعت در میان زنان، به افرادی نیاز داریم تا بتواند زنان متخلف از این احکام را تنبیه و مجازات کنند.

دستگیری و تنبیه زنان و دخترانی که پوشش نازک بر صورت‌شان بزنند، زیرپوشش آرایش کرده باشند یا بدون محارم در انظار عمومی ظاهر شوند، از جمله وظایف اعضای این گردان است. به نظر می‌رسد این افراد در کار خود بسیار هم جدی هستند. نمونه آن اتفاقی است که چند هفته پیش برای دختری به نام زینب در شهر رقه افتاد. او در این زمینه گفت: در حال پیاده‌روی در خیابان بودم که ناگهان خودرویی مقابلم ایستاد و چند زن مسلح بیرون آمدند. آنها پس از توهین، مرا داخل ماشینی برده و به یک مرکز بازداشت بردند. پس از چند ساعت، زنی که به نظر می‌رسد یکی از اعضای ارشد گردان باشد آمد و در مورد نماز، روزه و حجاب سوال‌هایی پرسید. در نهایت و در حالی که تفنگش را به سمت من گرفته بود، گفت: اگر یک بار دیگر دستگیر شوی، عاقبت بدی در انتظارت خواهد بود.

نکته دیگر در مورد این زنان این است که بیشتر آنها هیچ تمایلی به بازگشت به کشور و خانه‌شان ندارند. نمونه مشخص آن صحراست که چندی پیش با ارسال ایمیلی به برادرش گفت دیگر قصد بازگشت به خانه را ندارد، از زندگی در حکومت داعش احساس آرامش می‌کند. صحرا در آن نامه به برادرش گفت: اینجا همه چیز خوب است، بجز حملات هواپیماهای آمریکایی.

حسین خلیلی ‌‌/‌‌ گروه بین‌الملل