جولان راکبان مرگ در شهر

موتورسواران که با سرعت از لابه‌لای خودروها رد می‌شوند و از معابری که عرض آنها بسیار کم است عبور می‌کنند، امروز برای بسیاری از شهروندان مشکلات زیادی به وجود آورده‌اند، به طوری که خوانندگان بسیاری در تماس با تپش خواستار بررسی این معضل و توجه بیشتر مسئولان بخصوص پلیس به ناهنجاری‌های آنها شده‌اند. اما چه باید کرد؟

دارید از پیاده رو عبور می‌کنید، گوشی تلفن همراهتان را در دست دارید و مشغول صحبت با آن یا ارسال پیامک هستید که موتورسواری با سرعت از کنارتان رد می‌شود. وقتی به خودتان می‌آیید دیگر گوشی تلفن همراه در دستتان نیست و قبل از این‌که بخواهید کاری کنید سارقان محل را ترک کرده‌اند.

موتور مسافرکش

بارش برف همچنان ادامه دارد، ترافیک سنگینی بر خیابان حاکم است، منتظرید با وسیله‌ نقلیه‌ای به محل کار خود برسید، سرما نیز کم‌کم در وجودتان رخنه کرده است، صدایی می‌شنوید که شما را می‌خواند. چشمتان به شخصی می‌افتد که پشت سر شما با لیوان یکبار مصرف چای روی موتور خود نشسته است. هر از گاهی فریاد موتور موتور برمی‌آورد. شما که از آمدن خودرو ناامید شده‌اید به سمت او می‌روید و سوار می‌شوید. دقایقی بعد با حرکات محیرالعقول موتورسوار از لابه‌لای خودروها، از لبه‌های جدول، از کنار نرده‌ها و هر جایی که نمی‌شود تصور کرد در حال حرکت هستید. از موتورسوار می‌خواهید آرام‌تر برود و او در جواب می‌گوید اگر قرار به آهسته رفتن بود باید پیاده می‌رفتید. سرانجام به مقصد می‌رسید اما از ترس و اضطراب نفستان بند آمده است.

موتور و رفتارهای پرخطر

بیمارید و بتازگی از بیمارستان مرخص شده‌اید، بین خواب و بیداری هستید که ناگهان با صدایی ناهنجار از خواب بیدار می‌شوید. سر و صدا لحظه به لحظه بیشتر می‌شود، سر دردتان شروع می‌شود و احساس می‌کنید که صدایی مته‌وار در حال ورود به سرتان است. خود را به زحمت به کنار پنجره می‌رسانید و با کمال تعجب عده‌ای جوان موتورسوار را در حال هنرنمایی و حرکات نمایشی مشاهده می‌کنید.

نیم قرن زندگی با موتور

موتورسواران همچنان رکورددار قربانیان تصادفات شهری هستند و در چنین شرایطی به نظر می‌رسد چاره‌ای جز گذار جهشی در صنعت تولید موتورسیکلت‌ها نیست. این در حالی است که برای تحقق این مهم، نیاز به سرمایه‌گذاری کلان نیز نیست.

دکتر علی سیدحسینی جامعه‌شناس و آسیب‌شناس اجتماعی، بدبینی حاکم بر جامعه نسبت به موتورسواران را ناشی از رفتارها و حرکات پرخطر تعدادی از موتورسوارانی می‌داند که مفهوم وسیله نقلیه بودن موتور را درک نکرده‌اند.

وی موتورسواران را متعلق به چهار گروه اجتماعی می‌داند و معتقد است: گروه اول افرادی هستند که از موتور برای رفت و آمد به محل کار، کسب و تحصیل خود استفاده می‌کنند. این گروه از سنین مختلف بوده و با احتیاط و با رعایت قوانین و ضوابط حرکت می‌کنند.

گروه دوم آنهایی هستند که از موتور به عنوان یک وسیله ورزشی و سرگرمی استفاده می‌کنند، این افراد که در سنین نوجوانی و جوانی هستند، بهتر است هنرنمایی‌ها و توانایی‌های خود را در سالن‌ها و پیست‌های مخصوص موتورسواری به معرض نمایش بگذارند و خیابان‌ها و پیاده‌روها را خالی کنند. تک‌چرخ زدن، حرکات نمایشی و ایجاد آلودگی‌های صوتی با دستکاری اگزوز و موتور و .... رفتارهایی است که نشان می‌دهد این افراد خیابان را با سیرک و میدان مسابقه اشتباه گرفته‌اند.

گروه سوم کسانی هستند که از موتور برای مقاصد بزهکارانه، سرقت‌ها، کیف‌قاپی‌ها و مصادیق مجرمانه دیگر استفاده می‌کنند.

گروه چهارم قشر زحمتکشی هستند که موتور وسیله روزی و امرار معاش آنهاست. این افراد در رعایت قوانین و مقررات از دیگر موتورسواران یک گام جلوتر هستند.

این جامعه‌شناس علت بدبینی جامعه نسبت به موتورسواران را ناشی از رفتارهای ناهنجار و نامتعارفی می‌داند که در طول روز از تعدادی از موتورسواران سر می‌زند که باعث ایجاد ذهنیت منفی بیننده نسبت به این قشر می‌شود. حسینی می‌گوید: رفتارهایی که بعضی موتورسواران هنگام عبور از خیابان‌ها و کوچه‌ها از خود بروز می‌دهند باعث بدبینی شهروندان نسبت به همه موتورسواران شده است. ممکن است بگوییم اقلیتی از این افراد مرتکب چنین ناهنجاری‌هایی می‌شوند، اما از آنجا ‌که شهروندان نمی‌توانند تشخیص دهند کدام موتورسوار از قوانین پیروی کرده یا کدام‌یک خاطی است، با توجه به رفتارهای آزاردهنده و خطرآفرین موتورسواران، به آنها به چشم افراد خطرساز می‌نگرند.

حال آن که بر اساس آمار پلیس راهور، بیش از نیمی از موتورسواران مقررات راهنمایی و رانندگی را رعایت نمی‌کنند. با توجه به آمار بالای تصادفات موتورسواران، آمار کشته‌شدگان در این زمینه قابل توجه بوده و باعث تاسف عمیق می‌شود. براستی چرا موتورسواران این‌گونه خیابان‌های شهر را قرق می‌کنند. پیاده‌رو، خیابان، کوچه و پارک همه و همه تحت سلطه و هجوم موتورسوارانی است که بار معنایی موتور را که وسیله نقلیه است فراموش کرده و از آن استفاده‌های غیراصولی و غیرمنطقی می‌کنند.

هم‌اکنون حدود هفت میلیون موتورسیکلت در کشور وجود دارد که بیشتر آنها فاقد استاندارد جهانی هستند و فقط 17 استاندارد اجباری برای ساخت موتورسیکلت‌های داخلی وجود دارد. استاندارد موتورسیکلت‌های ساخت داخل، یورو 2 است، در حالی که در دنیا استاندارد یورو 5 برای تولید موتورسیکلت‌ها لحاظ می‌شود.

دکتر سیدحسینی، دلیل رعایت نکردن قوانین از سوی موتورسواران را نبود قوانین محکم و لازم‌الاجرا برای آنها خوانده و می‌گوید: جدی نگرفتن قوانین درمورد موتورسواران باعث شده به موتور به عنوان یک وسیله نقلیه نگاه نشود. از این رو موتورسواران نیز به دلیل نبود قوانین بازدارنده لازم خود را مقید به رعایت قوانین موجود نمی‌دانند.

یکی از مهم‌ترین تخلفات موتورسواران استفاده نکردن از کلاه ایمنی است. براساس گزارش پزشکی قانونی، 85 درصد قربانیان تصادف با موتورسیکلت بر اثر ضربه مغزی جان باخته‌اند. این نکته بیانگر این واقعیت است که شاید در صورت استفاده از کلاه ایمنی، بسیاری از افرادی که امروز در میان ما نیستند، زنده بودند.

متاسفانه گاهی مشاهده می‌شود فردی همسر و فرزندان خود را بر موتور نشانده و در حال تردد در شهر است. ممکن است عده‌ای بگویند اجبار باعث این حرکت می‌شود، در حالی که این دلیل قابل پذیرش نیست. چه کسی از روی اجبار زن و فرزند خود را با خطراتی چون تصادف، معلولیت و حتی مرگ روبه‌رو می‌کند؟

برنامه پلیس برای موتورسواران متخلف

سرهنگ تیمور حسینی، رئیس پلیس راهور تهران نیز از تدوین برنامه‌های جدید در پلیس برای برخورد با موتورسواران متخلف خبر می‌دهد و می‌گوید: هم‌اکنون برنامه‌ای در دستور کار پلیس قرار گرفته و در مرحله بررسی است تا از این پس کنترل قوی‌تری روی این دسته از وسایل نقلیه صورت بگیرد. موتورسیکلت‌ها در تهران وضع نامناسبی ایجاد کرده‌اند. از تخلفات عدیده آنها می‌توان به حرکت در مسیر خلاف جهت، استفاده نکردن از کلاه ایمنی، تردد در چراغ قرمز، عبور از خط ویژه بی‌.آر.تی و عبور از مسیر عابر پیاده اشاره کرد و در همین زمینه برنامه‌ریزی‌های مستمر و دائم را برای اصلاح این وضع خواهیم داشت.

وی خاطرنشان کرد: تجاوز موتورسواران به پیاده‌روها امنیت عابران را به خطر می‌اندازد و پلیس به جد با این وسایل نقلیه برخورد خواهد داشت. برای جلوگیری از این‌گونه تخلفات باید جرایم سنگین برای افرادی که از موتور برای ایجاد ناامنی روحی و روانی شهروندان استفاده می‌کنند، وضع شود و برخورد قانونی با آنها صورت گیرد تا بتوان از حوادث تلخ و ناهنجاری‌های آینده جلوگیری کرد.

بی‌شک برای داشتن جامعه‌ای سالم و دور از ناهنجاری‌هایی که در این زمینه وجود دارد، شما خواننده گرامی می‌توانید معضلات و مشکلاتی را که در شهر خود مشاهده می‌کنید از طریق پیامک به گروه تپش اطلاع دهید تا موضوع در تماس با مسئولان و کارشناسان بررسی شود.

قربانیان سال 92 از نگاه آمار

پزشکی قانونی در تحلیل قربانیان حوادث رانندگی موتور سواران اعلام کرده ، از نظر سنی افراد 18 تا 24 سال با 34.1 درصد موارد بیشترین کشته‌های تصادفات موتورسیکلت را به خود اختصاص داده‌اند و تأسف بارتر آن‌که 60.4 درصد کشته‌ها افراد زیر 30 سال هستند.

از سوی دیگر، 95.2 درصد کشته‌های تصادفات موتورسیکلت سواران مرد و 4.8 درصد آنان زن بوده‌اند، این در حالی است که 8.78 درصد این افراد راننده موتور و 20.3 درصد افراد راکبان ترک موتورسیکلت بوده‌اند و البته وضعیت هشت دهم درصد افراد نیز نامعلوم گزارش شده‌است.

بیشترین تصادفات منجر به مرگ موتورسواران در فصل تابستان و به ترتیب در ماه‌های شهریور، مرداد و تیرو کمترین آن مربوط به فصل زمستان بوده‌است. نکته قابل توجه آن‌که بیشترین کشته‌ها در ماه‌های فصل زمستان در استان‌های گرمسیری مانند سیستان و بلوچستان، هرمزگان و خوزستان ثبت شده‌ است.همچنین در این گزارش در مورد وضعیت شغلی و تحصیلی قربانیان آمده است که از جهت تحصیلات نیز در میان کشته‌های 18 سال و بالاتر، 28.9 درصد افراد متوفی دارای تحصیلات راهنمایی، 27.4 درصد با تحصیلات ابتدایی،17.5 درصد با تحصیلات دبیرستان و 17 درصد بی‌سواد بوده‌اند که بیشترین آن‌ها دارای شغل آزاد (33.4 درصد) و یا کارگر (25.1 درصد) بوده‌اند. (ضمیمه تپش)

علی جزایری