بی‌مهری خزر به‌ ماهیگیران

افزایش آلودگی خزر که حاصل ورود انبوه پسماندهای صنعتی و فاضلاب‌های شهری و روستایی به این دریاست، در کنار صید غیرمجاز، سال به سال از جمعیت ماهی‌های این دریاچه کاسته و دیگر مجالی برای پر شدن تور ماهیگیران و کسب قوت روزانه‌شان باقی نگذاشته است.

یکی از ماهیگیران منطقه سیاهرود حاشیه خزر در مازندران با بیان این که هر سال با شروع فصل صید از بیستم مهر، تورهایمان را در دریا پهن می‌کنیم، می‌گوید: در چند روز اخیر، کولاک دریا مانع از آن شد تا به صیادی بپردازیم. این در حالی است که در سه ماه اول فصل صید نیز هر صیاد حدود 500 هزار تومان ماهانه درآمد داشت.

نظم‌الله کشاورز با بیان این که با این درآمد ناچیز هم باید خرج روزانه خودمان و هم خرج خانواده‌مان را در استان اردبیل تامین کنیم، در گفت‌وگو با مهر می‌افزاید: پس از گذشت سه ماه، تازه دریا روی خوش به صیادان نشان داد و توانستیم مزد کارگریمان را تامین کنیم، اما با آمدن اسفند و فصل تخم‌ریزی ماهیان، دوباره درآمد صیادان کاهش پیدا کرد.

صیادی دیگر رونق ندارد

عضو شرکت تعاونی پره جانباز با بیان این که حدود 75 نفر در این شرکت تعاونی عضو هستند، یادآور می‌شود: به دلیل این که صیادی دیگر رونق گذشته را ندارد، به صرفه نیست و توانایی تامین هزینه‌هایمان را نداریم، فصل صید امسال حدود 25 نفر از اعضای شرکت برای صیادی نیامدند و از این کار انصراف دادند. ضمن این که در گذشته تعاونی‌های زیادی در امر صیادی و پره مشغول فعالیت بودند که شماری از آنها اکنون جمع‌آوری شده است.

به گفته کشاورز، اکنون وضع صیادی به‌گونه‌ای شده که ماهیگیران از آن فرار می‌کنند و پیری زودرس، شرایط زیان‌آور کار و بیماری سبب شده تا رغبت صیادان به فعالیت کمتر شود.

کشاورز با بیان این که صیادان فراموش شده‌اند، بالابودن سن بازنشستگی صیادان را از دغدغه‌های آنها بیان کرده و می‌گوید: برای بهره‌مندی از مزایای بازنشستگی، 60 سال سن با 20 سال سابقه تعیین شده است، در حالی‌که بیشتر صیادان هیچ‌گاه به این سن نمی‌رسند و باید سن بازنشستگی صیادی را کاهش داد.

این صیاد افزایش حق بیمه به 130 هزار تومان را از دیگر مشکلات برشمرد و افزود: حق بیمه در حالی افزایش یافته که روزانه سه تا چهار نوبت به پره اقدام می‌کنیم و با این حال نمی‌توانیم حتی مخارجمان را تامین کنیم. در نیم سالی که صید هم انجام نمی‌شود، باید بیمه را به‌صورت اختیاری پرداخت کنیم.

احدالله مجرد هم که از سال 85 تاکنون به کار صیادی می‌پردازد، با بیان این که سال به سال وضع دریا بدتر می‌شود، تصریح می‌کند: از اول صید تاکنون، روزانه 20 تا 24 هزار تومان درآمد داشتم و دلمان فقط به بیمه فصلی صیادی خوش است.

وی با اشاره به این که بیشتر صیادان به دلیل بیمه و استفاده از مزایای آن به کار ماهیگیری اشتغال دارند تا شاید روزی بتوانند از آن بهره‌مند شوند، یادآور می‌شود: صیادان در تابستان و بهار به کارگری و چوپانی مشغول و در پاییز و زمستان به کار صیادی می‌پردازند.

مجرد به برخی بیماری‌هایی که گریبانگیر صیادان است، اشاره می‌کند و می‌گوید: روماتیسم و دیسک کمر از بیماری‌هایی است که صیادان از آن رنج می‌برند و بسیاری از ماهیگیران همواره گرفتار بیمارستان، دارو و درمان هستند.

این صیاد با تاکید بر این که روند آلودگی دریا به دلیل ورود انواع فاضلاب‌ها و کودهای شیمیایی مزارع در سال‌های اخیر بیشتر شده است، می‌افزاید: آلودگی آب‌های رودخانه و دریا بر سلامت ماهیان نیز تاثیر منفی دارد و به عنوان نمونه، بیماری ماهیان کفال امسال به ضرر صیادان نیز تمام و سبب افت صید آن شد.

اورنگ صوبت‌زاده نیز که از سال 65 تاکنون به حرفه صیادی اشتغال دارد، یادآور می‌شود: سختی کار و مشکلات بی‌شمار این حرفه موجب شده که جوانان دیگر اقبالی به صیادی نشان ندهند.

این صیاد با انتقاد از بی‌توجهی مسئولان می‌گوید: فصل صید به پایان رسید و مسئولان شیلات و نمایندگان آن تاکنون مراجعه‌ای به صیادان برای بررسی مشکلاتشان نداشته‌اند.

مانور تورهای صیادان غیرمجاز در دریا

وی صیادان غیرمجاز را از دیگر چالش‌ها می‌داند و می‌گوید: تورهای صیادان غیرمجاز بیشتر از صیادان مجاز است و هر جا به صید اقدام می‌کنیم، شاهد پهن شدن تور این گونه صیادان هستیم که اگر آسیبی به تورشان وارد شود، از ما خسارت دریافت می‌کنند.

وی با یادآوری این که تمام دلخوشی ما به بیمه بود، می‌افزاید: تمام مشکلات صیادی را تحمل کردیم، به این امید که بتوانیم از مزایای بیمه و مشاغل سخت صیادی بهره‌مند شویم، ولی با صدور بخشنامه، اکنون این حرفه از فهرست مشاغل سخت نیز حذف شده است.

این صیاد با تاکید بر این که صیادان در شرایط بدی به سر می‌برند، یادآور می‌شود: در جریان بحران برف که حدود 40 روز بیکار بودیم و درآمدی نداشتیم، هیچ مسئولی برای سرکشی، سراغ ما نیامد.

حسینی دیگر ماهیگیر مازندرانی نیز با بیان این که تکثیر و رهاسازی بچه‌ماهی در رودخانه‌های استان، خیلی کم صورت می‌گیرد و این امر سبب می‌شود تا صید ماهی نیز کم شود‌، می‌گوید: این درحالی است که هزینه تکثیر ماهی را از تعاونی‌ها دریافت می‌کنند.

وی برداشت‌های غیرمجاز حوزه بالادست و انتقال چوب و درختان شکسته از کانال رودخانه به دریا را از دیگر مشکلات بیان کرد و افزود: همواره در تورهایمان به جای ماهی شاهد، گیرکردن چوب و تنه درختان قطع شده هستیم که موجب پاره شدن تورهای زیادی شده است و این نشانگر تخریب حوزه‌های بالادست است که باید از آن جلوگیری شود.

صیادان در حالی از کاهش جمعیت ماهی‌ها به دلیل افزایش حجم فاضلاب‌های ورودی به دریا خبر می‌دهند که چند روز پیش مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران نیز با انتقاد از ورود فاضلاب صنعتی و خانگی به رودخانه‌های منتهی به دریای خزر که همچنان ادامه دارد، گفت: با ورود فاضلاب‌ها، خطر آلودگی آب محل شناگاه‌های خزر در استان، دوچندان شده است.

ناصر مهردادی با بیان این که آب‌های محل شنا و اجرای طرح‌های سالم سازی، نمونه‌برداری و به آزمایشگاه ارسال شده است، افزود: با هماهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به صورت جدی پیگیر تخلفات زیست‌محیطی و آلودگی دریای خزر هستیم.