خیانت زخمی عمیق بر​تن خسته زندگی

متاسفانه این روزها برخی طعم تلخ خیانت را از طرف همسرشان چشیده‌اند؛ البته خیانت هم انواعی دارد که هرکس ممکن است به نوعی آن را تجربه کند. به عبارت دیگر، خیانت فقط به تنها گذاشتن همسر و رفتن سراغ شخص دیگر اطلاق نمی‌شود و آن طور که کارشناسان می‌گویند، می‌تواند فیزیکی یا روحی و روانی باشد.

دکتر لیلا اژده‌فر، مشاور خانواده با اشاره به این مطلب، درباره انواع خیانت در زندگی زناشویی می‌گوید: برخی از روان‌شناسان، خیانت غیرفیزیکی را تقریبا همانند طلاق عاطفی و به نوعی نتیجه آن می‌دانند که ممکن است روزی میان زن و مرد اتفاق بیفتد.

به عبارت دیگر، زمانی که خیانت غیرفیزیکی رخ می‌دهد، معمولاً پیش از آن طلاق عاطفی میان همسران اتفاق افتاده است و در چنین شرایطی امکان دارد زن یا مرد به فرد دیگری علاقه‌مند شوند؛ البته در این نوع خیانت هیچ‌گونه تماس فیزیکی‌ای میان آنها برقرار نخواهد شد. با این حال، گاهی خیانت‌ها در زندگی زناشویی شکل دیگری به خود می‌گیرد و تماس فیزیکی و جنسی هم برقرار می‌شود که این نوع خیانت صدمات بیشتری به همراه دارد و خانمان‌برانداز است.

چرا خیانت؟

معمولا انتظار می‌رود پس از ازدواج و آغاز زندگی مشترک، زندگی زن و مرد شیرین و دوست‌داشتنی باشد، اما گاهی پس از گذشت چند سال، این زندگی تلخ‌تر از زهر می‌شود و کام زن و شوهر را هم تلخ می‌کند. وقتی یکی از همسران به دیگری خیانت کند، شرایط بدتر هم می‌شود و آن وقت است که دیگر جمع کردن اوضاع غیرممکن به نظر می‌رسد. اما چه اتفاقی می‌تواند زندگی شیرین پس از ازدواج را تا این حد تغییر دهد؟ چرا زن و مردی که روزی عاشق و دلباخته یکدیگر بودند، حالا براحتی می‌توانند در حق دیگری بی‌وفایی کنند و از این کار احساس ناراحتی هم ندارند؟

دکتر اژده‌فر عوامل متعددی را در این زمینه موثر می‌داند و می‌گوید: اعتماد به نفس ضعیف یکی از همسران در رابطه‌ای که با یکدیگر دارند، می‌تواند یکی از علل خیانت به حساب بیاید. علاوه بر این، راهنمایی‌های اشتباه اطرافیان هم ممکن است به بروز چنین برخوردی منجر شود. به عنوان نمونه زمانی که یکی از همسران همیشه غمگین است، از زندگی‌اش خیلی رضایت ندارد و نقاط ضعف بزرگی را در زندگی مشترک‌شان احساس می‌کند، ممکن است با اطرافیانش مشورت یا درددل کند. در چنین موقعیت‌هایی در صورتی که راه‌حل اشتباهی پیش پای فرد قرار بگیرد، این نوع مشکلات هم می‌تواند ایجاد شود.

همچنین گاهی به نظر می‌رسد ازدواج‌ها پایه و اساس درستی ندارد و زن و مرد فقط از روی اجبار و به دلیل قول و تعهدی که قبلا به طرف مقابل‌ داده‌اند، با یکدیگر ازدواج می‌کنند. در این شرایط، زمانی که زندگی مشترک آغاز می‌شود، به نظر می‌رسد همسران به صورت ناهماهنگ کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند.

این مشاور خانواده با اشاره به این موضوع، می‌گوید: این نبود هماهنگی ممکن است از نظر فیزیکی یا توانایی‌های درونی زن و مرد احساس شود و در هر صورت می‌تواند دردسرساز باشد. به عبارت دیگر، هنگامی که زن یا مرد حس کند در سطحی خیلی پایین‌تر از طرف مقابل‌ است و نمی‌تواند همسرش را به تسخیر خود دربیاورد، ممکن است خیانت هم اتفاق بیفتد. ازدواج‌های اجباری هم در آینده می‌تواند عاملی باشد برای خیانت همسران به یکدیگر؛ به این معنی که اگر دختر یا پسر فقط به اجبار و براساس خواست خانواده‌شان تن به ازدواج بدهند، ممکن است در آینده چنین اتفاقی بیفتد.

پیش​از ازدواج چه باید​کرد؟

بی‌شک، هیچ‌کس دوست ندارد زندگی‌ای را تجربه کند که در آن همسرش به او خیانت کند؛ اما چطور می‌توان متوجه شد چه کسانی به فکر خیانت هستند و احتمال دارد روزی مرتکب این کار شوند؟

دکتر اژده‌فر با اشاره به این‌که نبود آمادگی برای ازدواج هم می‌تواند یکی از دلایل خیانت همسران باشد، توضیح می‌دهد:‌ دختر و پسری که می‌خواهند با یکدیگر ازدواج کنند، معمولا نیازهایی دارند که به دلیل تامین کردن این نیازها، با یکدیگر ازدواج می‌کنند و کنار هم قرار می‌گیرند. البته سطحی از این نیازها را خود فرد باید برآورده سازد و سطحی از آنها هم در رابطه با طرف مقابل تامین می‌شود. بنابراین زمانی که یک نفر نمی‌تواند نیازهایش را برآورده کند یا فقط برای تامین یک یا دو نیاز خاص وارد رابطه‌ای می‌شود، طبیعی است پس از برآورده شدن آن نیازها، رابطه هم دیگر برایش جذابیتی نداشته باشد. به همین دلیل هم معمولا در مشاوره‌های پیش از ازدواج باید نیازهای زن و مرد را به دقت بررسی کرد. به عنوان نمونه ممکن است شخصی فقط برای تامین نیازهای مالی یا برآورده کردن نیازی که احترام و امنیت دارد، وارد رابطه شود. بر همین اساس زمانی که این نیازها برآورده شود هم از رابطه خسته خواهد شد و در چنین شرایطی احتمال خیانت بیشتر می‌‌شود. علاوه بر این، در مورد ازدواج‌های اجباری نیز توصیه می‌شود زن و مرد نقاط ضعف زندگی مشترکشان را بررسی و آن را به بهترین شکل برطرف کنند.

وی می‌افزاید: باورهای نادرستی که در مورد ازدواج و روابط زن و مرد وجود دارد نیز باید تغییر کند و در مشاوره‌های پیش از ازدواج به شرایط صحیح برسد. همچنین تقویت اعتماد به نفس و پذیرش همسر به عنوان همراه زندگی می‌تواند به افراد کمک کند.

بخشیدن بهترین راه است

همان‌طور که گفته شد، انتقام‌جویی هم یکی از علل خیانت است که به گفته این روان‌شناس در این موقعیت‌ها معمولا از تکنیک‌های بخشودن استفاده می‌شود تا به کمک آن مشکل زن و مرد هم برطرف شود.

همیشه در مواردی که مساله خیانت مطرح می‌شود، مساله بخشیدن هم در کنار آن به میان می‌آید. ولی نباید اشتباه کنید و بگویید بخشیدن به این معنی است که طرف مقابل هیچ کاری نکرده، هیچ مشکلی در زندگی وجود نداشته و با همین دیدگاه فکر کنید بخشودن یعنی نادیده گرفتن کار نادرستی که همسرتان انجام داده است. بلکه به گفته دکتر اژده‌فر این تکنیک گام‌های متعددی دارد که به کمک روان‌شناس و مشاور باید انجام شود. در ضمن، در این تکنیک اصلا انکار و نادیده گرفتن خیانت هم مطرح نمی‌شود. بلکه زن و مرد، با خیانت به عنوان مشکلی که در زندگی پیش آمده روبه‌رو می‌شوند تا زخم‌های طرف مقابل کم‌کم التیام یابد. به عبارتی جای این زخم‌ها ممکن است همیشه و تا پایان عمر هم باقی بماند، اما با استفاده از این روش‌ها دیگر نمی‌تواند فرد را از ادامه زندگی بازدارد.

وی در نهایت به همسران توصیه می‌کند پس از ازدواج و تشکیل زندگی مشترک هم به زندگی‌شان توجه داشته و مراقب آن باشند تا احتمال رویارویی با چنین مشکلاتی به حداقل برسد. همچنین اگر اطلاعات و آگاهی کافی در مورد موضوعات مختلف زندگی مشترک ندارید نیز سعی کنید از افراد مطلع و آگاه کمک بگیرید تا رابطه‌ بهتری میان شما و همسرتان ایجاد شود.

عاقبت بی‌تعهدی

اژده‌فر می‌گوید: تنوع‌طلبی و نبود تعهد به زندگی هم می‌تواند موجب خیانت همسران نسبت به یکدیگر شود. زمانی که زن و مرد با یکدیگر ازدواج می‌کنند و مثلث عشقی (رابطه جنسی، صمیمیت و تعهد) را میان خودشان تشکیل می‌دهند، لزوما نباید صمیمیتی که میان آنها وجود دارد از بین برود تا خیانتی هم صورت بگیرد؛ بلکه گاهی صمیمیت و رابطه جنسی مانند گذشته وجود دارد، اما یکی از همسران تعهدی نسبت به طرف مقابلش احساس نمی‌کند. علاوه بر این، بی‌مسئولیتی و نپذیرفتن مسئولیت‌های زندگی هم می‌تواند عاملی باشد برای خیانت همسران به یکدیگر.

آن‌طور که این مشاور خانواده می‌گوید گاه انتقام‌جویی از همسر او را به سمت خیانت سوق می‌دهد. به طوری که گاهی زن یا مرد رفتار نامناسبی نسبت به همسر خود نشان می‌دهد و طرف مقابل برای این‌که از او انتقام بگیرد به خیانت روی می‌آورد. این رفتارهای نامناسب می‌تواند بی‌توجهی، تحقیر، توهین یا حتی خیانت همسر باشد که طرف مقابل را به این سمت سوق می‌دهد.

خیانت‌، زن و مرد نمی‌شناسد

اژده‌فر بر این باور است که امروزه خیانت همسران شکل‌های مختلفی پیدا کرده است. عللی که موجب خیانت همسران می‌شود نیز هم مسائل اقتصادی است و هم انتقام‌جویی. از طرفی هم از بین رفتن زشتی و عیب این کار (نمونه‌ها و فیلم‌های نامناسب) از نظر مردم یکی دیگر از دلایلی است که موجب می‌شود برخی از زنان و مردان راحت‌تر به این کار روی بیاورند. این روان‌شناس ادامه می‌دهد: در بسیاری از خیانت‌هایی که از طرف زنان اتفاق می‌افتد، فقط یک نیاز دخالت داشته و آن تامین نیازهای مالی و مادی بوده است. البته این نیازهای مادی هم بیش از آن‌که یک نیاز واقعی باشد، به زیاده‌خواهی خود شخص ارتباط داشته است.

این مشاور خانواده می‌افزاید: به طور کلی می‌توان گفت خیانت به علل متفاوتی از جمله ازدواج‌های اجباری، نبود تناسب زن و شوهر، عشق زودگذر، پایین بودن سطح فرهنگی خانواده و موارد متعدد دیگری هم می‌تواند اتفاق بیفتد، اما آنچه بیشتر مشاهده می‌شود موضوع انتقام‌جویی، برطرف کردن نیازها و راهنمایی‌های اشتباه اطرافیان است.

باورهای غلط زندگی را به آتش می‌کشد

گاهی ممکن است زن یا مرد پیام اشتباهی را از طرف خانواده، بزرگ‌ترها یا جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند، دریافت کرده باشند که همین موارد می‌تواند به بروز خیانت در زندگی مشترک‌شان منجر شود.

اژده‌فر نمونه‌ای را در این‌باره مطرح می‌کند: مثلا بعضی از افراد تصور می‌کنند زمانی که مشکلی در زندگی‌شان پیش می‌آید، نباید در موردش حرفی بزنند و بخصوص هنگامی که رابطه جنسی موفقی ندارند، صحبت کردن در مورد این موضوع را کاری نادرست می‌دانند. در حالی که این پنهان‌کاری‌ها فقط باعث می‌شود چنین ناراحتی‌هایی در فکر و ذهن شخص باقی بماند و پس از مدتی به شکل دیگری نمایان شود. بنابراین نباید این موضوع را فراموش کنیم که وجود مشکلات در زندگی مشترک در صورتی که حل نشود ـ چه مشکلاتی درخصوص رابطه جنسی و چه در مورد روابط عادی زن و شوهر ـ می‌تواند خانواده آنها را دچار بحران کند که شاید موجب خیانت یکی از همسران شود.

همسرانی که دائم با یکدیگر بحث و مشاجره دارند یا کسانی که بین‌شان رابطه‌ای سرد و بدون احساس برقرار است نیز ‌به گفته این مشاور خانواده در معرض چنین مشکلاتی قرار خواهند داشت. البته وی تاکید می‌کند ‌زمانی که زن و شوهری با یکدیگر دعوا می‌کنند و اختلاف‌نظر دارند باز هم شرایط بهتر از موقعی است که آنها اصلا کاری به کار یکدیگر ندارند و جداگانه زندگی‌شان را می‌گذرانند. به عبارت دیگر، دعوا کردن زن و شوهرها هم نوعی از رابطه اما از نوع مشکل‌دارش است که حداقل رابطه به حساب می‌آید، اما بهتر از حالتی است که هیچ رابطه‌ای میان زن و مرد وجود ندارد.

وسواس فکری

نشستن مقابل رایانه و صحبت کردن با تلفن همراه را بهانه می‌کند و می‌گوید، همسرش به او خیانت کرده است. این قدر به این موضوع فکر می‌کند که مطمئن می‌شود و دیگر هیچ شکی برایش باقی نمی‌ماند. وقتی هم با چنین اطمینانی کارهای همسرش را کنترل می‌کند، نشانه‌های بیشتری در رفتار او پیدا می‌شود؛ از مزاحم‌های تلفنی گرفته تا جواب ندادن به تلفن‌های او و... .

خیلی وقت‌ها وسواس‌های فکری و نگرانی‌هایی که به ذهن زن یا مرد می‌رسد، ممکن است آنها را به این سمت سوق دهد و چنین شکی را در وجودشان ایجاد کند. وقتی هم همسران به یکدیگر شک داشته باشند، دیگر نمی‌توان خیلی از مشکلات را براحتی حل کرد. این روان‌شناس در این زمینه می‌گوید: گاهی اوقات این نگرانی‌ها و شک کردن‌ها فقط به‌دلیل خیال‌ها و فکرکردن بیش از حد نسبت به این موضوع است و در دنیای واقعی اصلا چنین مواردی وجود ندارد. در این مواقع معمولا زنان یا مردانی که اعتماد به نفس ضعیفی دارند یا خودشان را نسبت به همسرشان فردی ناتوان می‌بینند، بیشتر دچار چنین مشکلاتی می‌شوند و دائم حس می‌کنند همسرشان به آنها خیانت می‌کند. با این حال، نشانه‌های خاصی هم وجود دارد که می‌تواند همسران را متوجه مشکلی کند که در زندگی مشترک‌شان به وجود آمده و به گفته اژده‌فر، این نشانه‌ها که فقط می‌تواند هشداری به حساب بیاید و صددرصد هم علامت خیانت نیست، عبارتند از سردی عاطفی و بی‌علاقگی نسبت به زندگی زناشویی، تماس‌های تلفنی شبانه که تکرار می‌شود، دیر آمدن به خانه بدون دلیل مشخص،‌ بی‌توجهی به نکاتی که در زندگی زناشویی وجود دارد و به نظر می‌رسد فرد دیگر تعهدی نسبت به این موضوعات ندارد، نبود ابراز عشق و علاقه و در کل بیان کردن مشکلات و نارضایتی‌ها نسبت به زندگی یا مقایسه کردن زندگی خود با دیگران به‌طور افراطی که زوج با حرف‌ها و نظراتش می‌خواهد نارضایتی خود را نشان دهد.

این مشاور خانواده با تاکید بر این که گاهی ممکن است چنین نشانه‌هایی هم در زندگی وجود داشته باشد ولی اینها لزوما به معنای خیانت همسر نیست یا این‌که ممکن است هنوز خیانتی اتفاق نیفتاده باشد، توضیح می‌دهد: قبل از این‌که واکنشی نسبت به همسرتان نشان دهید باید از این موضوع مطمئن شوید و فقط براساس شک و حدس تصمیم نگیرید.

خیانت پایان یک رابطه نیست

مسلما همسری که در زندگی به او خیانت شده است، نمی‌تواند خیلی راحت و ساده از این مشکل بگذرد و آن را نادیده بگیرد. اما این سوال هم همیشه در ذهنش وجود خواهد داشت که اگر طلاق و جدایی تنها نتیجه خیانت نباشد، چه کار می‌توان کرد؟ آیا می‌شود با همسری به زندگی ادامه داد که یک بار به او خیانت کرده است؟

این روان‌شناس با تاکید بر این‌که خیانت نقطه پایان یک رابطه نیست، یادآور می‌شود: بی‌شک، خیانت آسیبی جدی و صدمه‌ای اساسی به زندگی مشترک زن و مرد وارد می‌سازد؛ به‌طوری که حتی می‌گویند هیچ مشکلی به غیر از خیانت و اعتیاد نمی‌تواند چنین صدمه‌ای برجای بگذارد. با این همه اما خیانت نباید پایان رابطه به‌حساب بیاید.

در حقیقت،‌ با توجه به این‌که اساس و هدف کار در روان‌شناسی حفظ کانون خانواده و ادامه زندگی زناشویی است، باید از راهکارهای متناسب با شرایط کمک گرفت تا زندگی زوج نجات پیدا کند. این مشاور خانواده با بیان این مطلب، می‌افزاید: یکی از مواردی که معمولا باید در جلسات اول و دوم مشاوره پس از خیانت مشخص شود، این است که آیا همسری که خیانت کرده، واقعا‌ تمایل دارد رابطه زناشویی را ادامه دهد یا این‌که هنوز می‌خواهد به این خیانت‌ها ادامه دهد. بعضی‌ها حتی ممکن است خیلی مستقیم و شفاف بگویند باز هم احتمال دارد مرتکب چنین خطایی شوند و دلایلی غیرمنطقی هم برای این خیانت‌شان ذکر می‌کنند. بنابراین در چنین موقعیتی که خود فرد نمی‌خواهد این مشکل را بپذیرد و آن را اصلاح کند، معمولا دیگر کاری نمی‌توان انجام داد. پس برای فردی که نمی‌خواهد در چارچوب قواعد و قوانین خانواده و زندگی مشترک به زندگی‌اش ادامه دهد، معمولا چاره‌ای به غیر از طلاق باقی نمی‌ماند.

با این حال،‌ گاهی هم ممکن است زن یا مرد اشتباهش را بپذیرد و به فکر جبران آن باشد. در این مواقع به گفته این مشاور خانواده، باید به فرد کمک کنیم به زندگی‌اش ادامه دهد و بیشتر بر مشاوره‌هایی تمرکز می‌کنیم که به حفظ خانواده کمک می‌کند. گاهی هم خیانتی که صورت می‌گیرد، خیانت کاملی نیست؛ یعنی فقط در حد یک تماس تلفنی یا ایجاد رابطه‌ای عاطفی بوده است. در این مواقع معمولا با شفاف‌سازی و از بین بردن سوال‌هایی که به صورت وسواس فکری در ذهن طرف مقابل ایجاد شده، زودتر و بهتر می‌توان مشکل را حل کرد. اما حل مشکل در خیانت‌هایی که سطح بالاتری را داشته، معمولا دشوارتر هم خواهد بود و در این مواقع باید ابتدا علت خیانت را تشخیص دهیم تا براساس آن درمان‌ها و راهکارهای مناسب نیز ارائه شود.

وی می‌افزاید: مسئولیت‌پذیری و پذیرش تعهد از دیگر روش‌هایی است که به کمک آن می‌توان چنین مشکلاتی را حل کرد. در این شرایط باید نقش زن و مرد را برای آنها مشخص کرد تا پس از آن بتوانند مسئولیت‌شان را بپذیرند. همچنین با راهنمایی و نشان دادن مسیر صحیح برای کنترل هیجانات و احساسات می‌توان به کسانی که هیجان‌خواهی و تنوع‌طلبی زیادی دارند نیز کمک کرد تا این شرایط به خیانت منجر نشده یا خیانتی که اتفاق افتاده، دوباره تکرار نشود. / ضمیمه چاردیواری

نیلوفر اسعدی‌بیگی