سوزش ادرار نشانه است، نه بیماری

به همین دلیل متخصصان می‌گویند هرگونه احساس ناراحتی هنگام دفع ادرار باید بررسی شود و از نظر آنها این اختلالات و نشانه‌ها که در سیستم ادراری به وجود می‌آید، به پیگیری‌های دقیق‌تری نیاز دارد. سوزش ادرار هم یکی از همین موارد است که دکتر امیر ایجادی، آن را چنین تعریف می‌کند: سوزش ادرار به معنای احساس هرگونه درد و ناراحتی هنگام دفع ادرار است. به عبارت دیگر، این‌طور نیست که فقط احساس سوزش هنگام دفع ادرار را به‌عنوان سوزش ادرار بشناسیم، بلکه هرگونه احساس درد هنگام دفع نیز می‌تواند همین مفهوم را داشته باشد.

نشانه‌ای از بیماری‌های مختلف

دکتر ایجادی، فوق ‌تخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری در گفت‌وگو با جام‌جم با تاکید بر این‌که سوزش ادرار یک نشانه است و به تنهایی بیماری به حساب نمی‌آید، خاطرنشان می‌کند: طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها می‌تواند موجب بروز این مشکل شود که البته این بیماری‌ها نیز براساس جنس و سن بیماران تفاوت پیدا می‌کند.

وی ادامه می‌دهد: به‌عنوان نمونه سوزش ادرار برای یک خانم جوان ممکن است ناشی از عفونت مثانه باشد یا درباره یک مرد جوان می‌تواند به دلیل عفونت پروستات یا عفونت پیشابراه و مجرا ایجاد شود. در کودکان نیز ممکن است این وضع نشان‌دهنده برگشت ادراری، عفونت‌های ادراری و آسیب‌های سیستم ادراری باشد و درباره یک فرد سالمند سوزش ادراری می‌تواند به درجاتی از بزرگ شدن پروستات ارتباط پیدا کند.

به گفته دکتر ایجادی، سوزش ادرار در موارد خاصی هم می‌تواند نشان‌دهنده تومورهای مثانه و سیستم ادراری باشد. علاوه بر این، گاهی سوزش ادرار ممکن است به دلیل وجود سنگ در سیستم ادراری یا مثانه بروز کند. بنابراین نباید فراموش کنیم سوزش ادرار تنها یک نشانه است که در صورت بروز حتما باید علت اصلی ایجاد‌کننده آن نیز مشخص شود.

وی می‌افزاید: در گذشته چنین تصور می‌شد که اگر دختربچه‌ای دچار عفونت ادراری شود، برای اولین بار نیازی به بررسی دقیق سیستم ادراری نیست در صورتی که امروزه چنین طرز فکری تائید نمی‌شود و حالا می‌گویند هرگونه عفونت یا علائم ادراری، هم در دختر بچه‌ها و هم در پسربچه‌ها به طور دقیق باید بررسی شود.

به مقدار کافی آب بنوشید

کم نیستند کسانی که تا وقتی تشنه نشوند، سراغ آب هم نمی‌روند. تازه این حس تشنگی هم معمولا باید خیلی شدید باشد تا آنها را وادار کند کمی آب بنوشند. در صورتی که در فصل‌های سرد سال هم تعریق وجود دارد و به گفته دکتر ایجادی، در این زمان هم در طول روز مقداری تعریق مخفی داریم. به همین دلیل هم او و همکارانش توصیه می‌کنند در طول روز دست‌کم چهار لیوان آب مصرف کنیم و خیلی بدنمان را تشنه نگذاریم.

وی خاطرنشان می‌کند: در طول روز باید به قدری آب و مایعات مصرف شود که ادرار همیشه بی‌رنگ باشد و زمانی که این موضوع را در نظر داشته باشید، علائم و مشکلات سیستم ادراری هم کمتر خواهد شد.

عفونت ادراری؛ شایع‌ترین علت سوزش ادرار

دکتر ایجادی با اشاره به این‌که عفونت‌های ادراری یکی از شایع‌ترین عللی است که موجب سوزش ادرار می‌شود، توضیح می‌دهد: عفونت‌های ادراری و پس از آن سنگ‌های ادراری از جمله شایع‌ترین علل ایجادکننده سوزش ادرار است.در کودکان و نوزادان نیز ممکن است چنین مشکلی نمایان شود که البته به گفته این جراح کلیه، علائم عفونت ادراری میان آنها کاملا غیراختصاصی است، به طوری که گاهی تب، بی‌اشتهایی، عدم تغذیه صحیح و کافی و خوب شیر نخوردن نوزاد و وزن نگرفتن او می‌تواند نشان‌دهنده این مشکل باشد. در حقیقت، شایع‌ترین علت بروز اختلال رشد نوزادان همین عفونت‌های ادراری است که باید مورد توجه قرار گیرد.

در دختربچه‌ها هم عفونت ادراری شایع‌ترین علت سوزش ادراری است. وی ضمن بیان این مطلب، یادآور می‌شود: اختلال ادرار کردن مشکلی است که متاسفانه میان دختربچه‌ها و خانم‌ها خیلی با آن روبه‌رو می‌شویم. به عبارت دیگر، زمانی که آنها خارج از منزل هستند و سعی می‌کنند جلوی دفع ادرار را بگیرند، مشکلات متعددی نیز برایشان ایجاد خواهد شد. در حقیقت، عدم دفع ادرار باعث ضخیم شدن عضلات کف لگن شده و در نتیجه این افراد در هر سه مجرایی که از لگن رد می‌شود، با مشکل روبه‌رو می‌شوند.

بسیاری از خانم‌ها نگران سرویس‌های بهداشتی کثیف و نامناسب هستند و به همین دلیل ترجیح می‌دهند جلوی دفع ادرار را بگیرند، اما دکتر ایجادی می‌گوید: دفع ادرار در سرویس‌های بهداشتی آلوده نیز خانم‌ها را دچار عفونت ادراری نمی‌کند، بلکه فرد در اثر نگه داشتن ادرار، از خودش دچار عفونت می‌شود.

به گفته وی، دستگاه تناسلی به وسیله میکروب‌های روده کلونیزه است و این میکروب‌ها در شرایط مناسب مانند خستگی، بی‌خوابی و ضرباتی که به ناحیه تناسلی وارد می‌شود، می‌تواند عفونت‌ها را وارد مجرا ‌کند. در نتیجه این افراد دچار طیفی از مشکلات ادراری مانند سوزش ادرار، قطع و وصل شدن ادرار، اختلال ادرار کردن، تخلیه نشدن کامل مثانه، عفونت ادراری و... خواهند شد که این مشکلات برای خانم‌هایی که ازدواج کرده‌اند با در نظر گرفتن مسائل زناشویی تشدید هم می‌شود. از طرف دیگر، یبوست و درد هنگام نزدیکی هم از دیگر مشکلاتی است که این افراد با آن روبه‌رو هستند و بر همین اساس دکتر ایجادی به خانم‌ها و دختربچه‌ها توصیه می‌کند: مصرف مایعات به مقدار کافی و دفع ادرار به‌موقع را همیشه در نظر داشته باشند.

درباره پسربچه‌ها نیز اگر ختنه خیلی زود و قبل از بیست روزگی انجام شود، در مواردی ممکن است پرده نازکی جلوی مجرا تشکیل شود که به گفته این جراح کلیه، در این مواقع تنگی مجرا ایجاد خواهد شد که کاملا هم مشخص است و اگر مادر دقت کند، می‌بیند سوراخ دفع ادرار خیلی تنگ و سوزنی شکل است و ادرار پرش خیلی زیادی دارد. در این موارد هنگام دفع ادرار، کودک هم دچار درد و ناراحتی می‌شود، اما در صورتی که چنین مشکلی وجود نداشته، ولی کودک همچنان سوزش ادرار داشته باشد، باید دیگر علائم را بررسی کرد. درباره پسربچه‌هایی که ختنه نشده‌اند نیز با توجه به این‌که احتمال عفونت میان آنها بیشتر است، توصیه می‌شود حتما در سنین کمتر از یک سالگی این کار صورت بگیرد.

نشانه‌های سوزش ادرار

دکتر ایجادی می‌گوید: اگر علائم دیگری همراه با سوزش ادرار بروز کند، حتما باید توجه ویژه‌ای به آن داشت؛ زیرا این علائم می‌تواند نشان‌دهنده مشکل باشد.

وی با اشاره به این موضوع ادامه می‌دهد: تب، تکرر ادرار، حس فوریت در دفع ادرار و ناتوانی نگهداری ادرار، درجاتی از بی‌اختیاری ادرار و خون ادراری از علائمی است که می‌تواند همراه با سوزش ادرار ایجاد شود و باید مورد توجه قرار گیرد.

از طرفی هم، کلیه عضو حساسی به حساب می‌آید که بیست و چهار ساعته بدون استراحت در حال فعالیت است؛ بنابراین هرگونه آسیب و اختلالی که در سیستم ادراری بروز کند، می‌تواند به اختلال کار کلیه نیز منجر شود. از این رو سوزش ادرار هم از علائمی است که باید آن را جدی بگیرید. این جراح کلیه ضمن بیان این موارد، یادآور می‌شود: هرگونه نشانه‌ای که می‌تواند ناشی از مشکلات و اختلالات کلیوی باشد باید مورد توجه قرار گیرد.

نیلوفر اسعدی‌بیگی / گروه سلامت