زنبورهایی که با دایناسورها منقرض شدند

ساندرا ریهان، استادیار علوم پزشکی دانشگاه UNH با همکاری مایکل شوارتز از دانشگاه فلیندرز استرالیا و رمکو لیز از موزه استرالیای جنوبی توانستند انقراض گسترده زنبورهای عسل خانواده Xylocopinae یا زنبورهای نجار را در اواخر دوران کرتاسه و اوایل دوره پالئوژن را ـ که تحت عنوان مرز K-T شناخته می‌شود ـ مدلسازی کنند.

ریهان می‌گوید: مطالعات قبلی حاکی از آن بود که در مرز K-T گیاهان گلدار با انقراض گسترده‌ای روبه‌رو شده و در نتیجه زنبورهای عسل وابسته به این گیاهان نیز به همان سرنوشت دچار شده‌اند، اما برخلاف دایناسورها، فسیل‌های بسیار ضعیف و اندکی از زنبورهای عسل وجود داشته و تائید قاطع چنین انقراضی را تا امروز با مشکل مواجه کرده است، اما ریهان و همکارانش توانستند با استفاده از تکنیکی به نام فیلوژنتیک ملکولی بر فقدان شواهد فسیلی در این موضوع غلبه کنند.

فیلوژنتیک یا تبارزایش، شاخه‌ای در علم زیست‌شناسی است که به بررسی ارتباط تکاملی گروه‌های مختلف جانداران نظیر گونه‌ها یا جمعیت‌ها می‌پردازد. این روش از داده‌های توالی‌یابی مولکولی و ماتریس‌های داده‌های ریخت‌شناسی به ‌دست می‌آید.

ریهان می‌گوید: داده‌ها به ما نشان می‌داد اتفاقی بزرگ برای چهار گروه مختلف زنبورها رخ داده و این اتفاق در همان زمانی بوده که رخداد بزرگ باعث انقراض دایناسورها شده است. در حالی که بسیاری از کارهای ریهان مشاهدات رفتاری زنبورهای بومی شمال شرق آمریکای شمالی را در بر می‌گرفت، ولی این تحقیقات از جنبه بیوانفورماتیک، یعنی علوم کامپیوتر و آمار در زیست‌شناسی مولکولی، کار بسیار سنگینی بود که شامل مونتاژ داده‌های ژنومیک برای روشن کردن تفاوت‌ها و شباهت‌ها میان گونه‌های مختلف در طول زمان می‌شد.

درک انقراض و اثرات کاهش زنبورها در گذشته می‌تواند به ما در درک کاهش گرده‌افشان‌ها و بحران جهانی گرده‌افشان‌ها در دنیای امروز کمک کند.

phys.org / مترجم: آتنا حسن‌آبادی