بازتاب‌شناسی؛ یک روش تشخیصی

بازتاب‌شناسی یا رفلکسولوژی یک روش تشخیصی و درمانی است که برپایه بررسی و مطالعه نقاط خاص کف دست و پا و تحریک این نقاط با فشار یا گرما استوار است.

این روش دارای چند هزار سال قدمت است و منشاء آن را شرق دور و چین می‌دانند. البته شواهدی بر استفاده مصری‌های باستان از آن نیز یافت شده است. البته این علم در چند دهه گذشته در اروپا و آمریکا مورد توجه قرار گرفته و توسعه زیادی پیداکرده و به عنوان یک روش درمانی مکمل ارزیابی شده است.

انرژی حیاتی بدن که به آن «چی» (chi) گفته می‌شود در کانال‌هایی که به‌صورت نصف‌النهاری از سراسر طول بدن می‌گذرد و در طب سوزنی به آن «مریدین» گفته می‌شود، جریان دارد.

این مسیرها به دست و پا ختم می‌شود. علم بازتاب‌شناسی معتقد است نقاط خاصی در کف دست و پای هر فرد وجود دارد که بازتاب و نماینده اندام‌ها و ارگان‌های مختلف بدن فرد از جمله قلب، مغز و کبد است.

هرگونه تغییر رنگ، وضع ظاهری، حرارت، تغییر وضع پوست و دیگر تغییرات در این نقاط می‌تواند بازتابی از یک مشکل یا بیماری در ارگان مربوط باشد.

درمان هم شامل تحریک این نقاط به‌وسیله فشار یا گرماست. این علم معتقد است این روش درمانی می‌تواند باعث بازگرداندن توازن و تعادل و در نهایت تقویت قدرت شفابخشی بدن شود و به بهبود بیماری‌های فرد کمک کند.

همچنین این روش کمکی درمانی، می‌تواند گردش خون و انرژی را بهبود بخشد و آزاد شدن اندورفین‌ها (یکی از هورمون‌های ایجاد شادابی و نشاط در بدن) از پایانه‌های عصبی را باعث شود.

برای انجام این درمان ابتدا کف دست و پا تمیز می‌شود و سپس درمانگر با بررسی دقیق کف دست و پا به دنبال هرگونه تغییر یا ضایعه می‌گردد که می‌تواند به تشخیص کمک کند سپس بر اساس شرایط بیمار، نقاط خاصی را انتخاب کرده و به وسیله دست یا ابزار مخصوصی فشار می‌دهد.

هر جلسه درمانی حدود نیم ساعت بوده و این روش لازم است چند بار تکرار شود تا به نتیجه درمانی مورد نظر دست پیدا کرد.

باید توجه داشت این روش با ماساژ کف دست و پا کاملا متفاوت است.‌ این درمان فاقد عارضه جانبی است، اما درصورت وجود هرگونه جراحت و عفونت کف دست و پا باید از انجام این روش اجتناب کرد.

می‌توان این روش را به عنوان یک روش مکمل تشخیصی و درمانی برای بیماری‌های صعب العلاج و دردهای مزمن مورد توجه قرار داد.

دکتر امیرهومن کاظمی - متخصص طب سوزنی و گیاهان دارویی